's-Hertogenbosch, officieus Den Bosch genoemd, is de hoofdstad van de provincie Noord-Brabant. De stad draagt de bijnaam 'Moerasdraak' en herinnert aan haar rol in de Tachtigjarige Oorlog. 's-Hertogenbosch was toen een vestingstad omringd door Moeras zoals Het Bossche Broek en de Moerputten, waardoor de stad 'onneembaar' werd geacht. De gemeente 's-Hertogenbosch bestaat verder uit Rosmalen, Nuland, Vinkel en diverse dorpen en gehuchten.

Aa en Hunze is een gemeente in het noordoosten van de provincie Drenthe in Nederland. De naam van de gemeente verwijst naar de rivieren de Drentsche Aa en de Hunze, die beide door de gemeente stromen. Vanaf de prehistorie tot in de 20e eeuw hebben mensen het landschap aangepast door bossen te kappen, akkers aan te leggen, kanalen te graven en turf te winnen. Van al deze gebeurtenissen zijn nog sporen te vinden: van prehistorische akkercomplexen, middeleeuwse boerderijen, lommerijke dorpen tot oude fabriekscomplexen. 

De oorsprong van het dorp Aalten ligt in de tweede helft van de 8e eeuw, toen Karel de Grote de Saksische stammen in de regio aan zich onderwierp. Iedere gemeenschap in de veroverde gebieden moest een zogeheten hoofdhof leveren voor de stichting van een kerk. Waarschijnlijk is toen de eerste kerk van Aalten gesticht op gronden die behoorden bij de voormalige Ahof, nu beter bekend als De Pol. De parochie Aladon of Alethnin die toen tot stand is gekomen en voor het eerst vermeld werd in 1152 omvatte aanvankelijk ook Bredevoort en Dinxperlo.

Alkmaar is de vijfde gemeente van Noord-Holland en bestaat uit de woonkernen Alkmaar, Daalmeer en Koedijk, De Rijp, Graft, Noordeinde, Oost-Graftdijk, Oudorp, Overdie, Schermerhorn, Starnmeer, West-Graftdijk, Zuidschermer en een aantal buurtschappen. De stad Alkmaar heeft van oudsher een belangrijk regionale handelsfunctie. Tegenwoordig staat de stad nog bekend om de wereldberoemde kaasmarkt.

Almere staat internationaal bekend als stad van moderne architectuur. Daarnaast heeft de stad inmiddels ook een beginnende monumententraditie. Het erfgoed vertelt het verhaal van Almere. Het verhaal over het ontstaan van Almere is daarbij onlosmakelijk verbonden aan traditie van het inpolderen in Nederland.

De dorpen op Ameland hebben unieke monumentale panden die herinneren aan het verleden. De geschiedenis van het eiland gaat honderden jaren terug en geeft Ameland karakter.

Amersfoort is een stad met een rijke historie. In de middeleeuwse binnenstad zijn veel monumenten te vinden. De oorspronkelijke structuur van de binnenstad is bijna helemaal intact gebleven. Buiten de binnenstad zijn eveneens waardevolle gebouwen, structuren en gebieden te vinden.

Amsterdam is de grootste monumentenstad van Nederland. In de 16de eeuw breidde de stad sterk uit door toenemende bevolkingsgroei. Zo ontstond ook de grachtengordel, welke inmiddels is opgenomen op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Er zijn veel meer monumenten in de stad te vinden uit alle belangrijke periodes van de Nederlandse geschiedenis, zo is er tegenwoordig ook de Top 100 jonge monumenten.

Apeldoorn is een grote gemeente die bestaat uit de gelijknamige stad, elf dorpen en een groot buitengebied. De gemeente komt direct voort uit de Hoge Heerlijkheid Het Loo, waarover de Oranje vorsten de baas waren. Het gebied werd al in de prehistorie intensief bewoond, daardoor telt Apeldoorn de meeste archeologische monumenten van Nederland. Ook uit latere tijden zijn monumenten te vinden.

Arnhem kent een turbulente geschiedenis. Door de bezettingen door de Habsburgers, de Bourgondiers, Spanjaarden, Duitsers en Fransen veranderde geschiedenis, het stadsbeeld en het landschap. In de Tweede Wereldoorlog werd Arnhem zwaar gehavend door operatie Market Garden. De getroffen gebieden zijn nu bebouwd met wederopbouwarchitectuur. Eerder legden rijke magnaten als Brantsen en Van Heeckeren prachtige buitenplaatsen aan in Engelse landschapsstijl. Daarom spreekt men ook wel van ´Arnhem Parkenstad´.

Wie Assen via de afslag Assen-West binnenkomt en richting centrum gaat, rijdt langs een gietijzeren hek waar geen eind aan lijkt te komen. Daarachter liggen de drie kazernes die meer dan een eeuw geleden zijn gebouwd. Maar Assen biedt nog veel meer op monumentaal gebied. De lange, strenge gevels van de Hendrikkazerne, de Emmakazerne en de Wilhelminakazerne bepalen tot op de dag van vandaag het beeld van het westelijke deel van de Drentse hoofdstad. Monumenten van een negentiende-eeuwse stad. Assen heeft meer dan 250 gemeentelijke en rijksmonumenten. Een groot deel van het oude centrum is aangewezen als beschermd stadsgezicht. Assen mag zich dan ook met recht een monumentale stad noemen.

De dorpen Bergen en Bergen aan Zee vormen samen de kern Bergen. Een uitgestrekt, ongerept natuurgebied is een belangrijk kenmerk. Maar ook kunst en cultuur spelen in deze dorpen een grote rol. Begin vorige eeuw ontdekten namelijk veel kunstenaars (vooral schilders) Bergen en vestigden zich hier. Zij voelden zich aangetrokken tot het natuurschoon dat hen inspiratie gaf.