’s-Hertogenbosch was in 2005 vestingstad van Europa. Die titel kregen ze van de Europese organisatie van vestingsteden, the Walled Towns Friendship Circle. Hierdoor werd de stad nog meer gestimuleerd om het historische karakter van de stad uit te dragen.

De oorsprong van het dorp Aalten ligt in de tweede helft van de 8e eeuw, toen Karel de Grote de Saksische stammen in de regio aan zich onderwierp. Iedere gemeenschap in de veroverde gebieden moest een zogeheten hoofdhof leveren voor de stichting van een kerk. Waarschijnlijk is toen de eerste kerk van Aalten gesticht op gronden die behoorden bij de voormalige Ahof, nu beter bekend als De Pol. De parochie Aladon of Alethnin die toen tot stand is gekomen en voor het eerst vermeld werd in 1152 omvatte aanvankelijk ook Bredevoort en Dinxperlo.

Alkmaar is de vijfde gemeente van Noord-Holland en bestaat uit de woonkernen Alkmaar, Daalmeer en Koedijk, De Rijp, Graft, Noordeinde, Oost-Graftdijk, Oudorp, Overdie, Schermerhorn, Starnmeer, West-Graftdijk, Zuidschermer en een aantal buurtschappen. De stad Alkmaar heeft van oudsher een belangrijk regionale handelsfunctie. Tegenwoordig staat de stad nog bekend om de wereldberoemde kaasmarkt.

De dorpen op Ameland hebben unieke monumentale panden die herinneren aan het verleden. De geschiedenis van het eiland gaat honderden jaren terug en geeft Ameland karakter.

Amersfoort is een stad met een rijke historie. In de middeleeuwse binnenstad zijn veel monumenten te vinden. De oorspronkelijke structuur van de binnenstad is bijna helemaal intact gebleven. Buiten de binnenstad zijn eveneens waardevolle gebouwen, structuren en gebieden te vinden.

Amsterdam is de grootste monumentenstad van Nederland. In de 16de eeuw breidde de stad sterk uit door toenemende bevolkingsgroei. Zo ontstond ook de grachtengordel, welke inmiddels is opgenomen op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Er zijn veel meer monumenten in de stad te vinden uit alle belangrijke periodes van de Nederlandse geschiedenis, zo is er tegenwoordig ook de Top 100 jonge monumenten.

Apeldoorn is een grote gemeente die bestaat uit de gelijknamige stad, elf dorpen en een groot buitengebied. De gemeente komt direct voort uit de Hoge Heerlijkheid Het Loo, waarover de Oranje vorsten de baas waren. Het gebied werd al in de prehistorie intensief bewoond, daardoor telt Apeldoorn de meeste archeologische monumenten van Nederland. Ook uit latere tijden zijn monumenten te vinden.

Arnhem kent een turbulente geschiedenis. Door de bezettingen door de Habsburgers, de Bourgondiers, Spanjaarden, Duitsers en Fransen veranderde geschiedenis, het stadsbeeld en het landschap. In de Tweede Wereldoorlog werd Arnhem zwaar gehavend door operatie Market Garden. De getroffen gebieden zijn nu bebouwd met wederopbouwarchitectuur. Een deel daarvan zal weer gesloopt worden. Maar veranderingen zijn niet altijd negatief. Zo legden rijke magnaten als Brantsen en Van Heeckeren prachtige buitenplaatsen aan in Engelse landschapsstijl. Daarom spreekt men ook wel van ´Arnhem Parkenstad´.

Wie Assen via de afslag Assen-West binnenkomt en richting centrum gaat, rijdt langs een gietijzeren hek waar geen eind aan lijkt te komen. Daarachter liggen de drie kazernes die meer dan een eeuw geleden zijn gebouwd. Maar Assen biedt nog veel meer op monumentaal gebied. De lange, strenge gevels van de Hendrikkazerne, de Emmakazerne en de Wilhelminakazerne bepalen tot op de dag van vandaag het beeld van het westelijke deel van de Drentse hoofdstad. Monumenten van een negentiende-eeuwse stad. Assen heeft meer dan 250 gemeentelijke en rijksmonumenten. Een groot deel van het oude centrum is aangewezen als beschermd stadsgezicht. Assen mag zich dan ook met recht een monumentale stad noemen.

De dorpen Bergen en Bergen aan Zee vormen samen de kern Bergen. Een uitgestrekt, ongerept natuurgebied is een belangrijk kenmerk. Maar ook kunst en cultuur spelen in deze dorpen een grote rol. Begin vorige eeuw ontdekten namelijk veel kunstenaars (vooral schilders) Bergen en vestigden zich hier. Zij voelden zich aangetrokken tot het natuurschoon dat hen inspiratie gaf.

Het rijke verleden van Bergen op Zoom is nog goed af te lezen aan de fraaie monumenten in de stad. In het compacte stadscentrum staan meer dan 600 monumenten. Het oudste monument van de binnenstad is de Lievevrouwepoort of Gevangenpoort. Rondom de Grote Markt staan de Sint Gertrudiskerk, stadsschouwburg De Maagd en het monumentale stadhuis. Het opvallendste monument in de stad is het Markiezenhof. Het voormalige woonpaleis van de Heren en Markiezen van Bergen op Zoom is nu in gebruik als museum. 

Het historische stadscentrum van Breda vormde zich in de Middeleeuwen rond het kasteel van Breda. Nog altijd zijn er veel historische monumenten te vinden. De strategische ligging van de stad zorgde voor een levendige handel en een prominente regiofunctie. De stad was een belangrijke garnizoens- en vestingstad en speelt nog steeds een zichtbare rol binnen de Nederlandse krijgsmacht. De gemeente Breda bestaat uit de woonplaatsen Breda, Prinsenbeek, Bavel, Teteringen en Ulvenhout.