Alkmaar

Uitzicht brug Alkmaar
Uitzicht brug Alkmaar
Credit
Joost Enkelaar
578
578
700

Gemeente Alkmaar
Vakgroep monumenten en archeologie
T 072 - 5488888
erfgoed@alkmaar.nl
www.alkmaar.nl

Alkmaar is de vijfde gemeente van Noord-Holland en bestaat uit de woonkernen Alkmaar, Daalmeer en Koedijk, De Rijp, Graft, Noordeinde, Oost-Graftdijk, Oudorp, Overdie, Schermerhorn, Starnmeer, West-Graftdijk, Zuidschermer en een aantal buurtschappen. De stad Alkmaar heeft van oudsher een belangrijk regionale handelsfunctie. Tegenwoordig staat de stad nog bekend om de wereldberoemde kaasmarkt.

Monumenten Alkmaar

Monumenten zijn bijzondere gebouwen die horen bij een stad, dorp of landschap. Alkmaar kent rijksmonumenten, provinciale monumenten, gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden. Wilt u weten of u in een monument woont? 

Winkelstraat Alkmaar
Winkelstraat Alkmaar
Restauratiefonds
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd gezicht

De gemeente Alkmaar kent 3 beschermde gezichten:

Monumentenzorg Alkmaar

De vakgroep monumenten en archeologie draagt zorg voor het erfgoed in de stad. Er wordt archeologisch en bouwhistorisch onderzoek gedaan en restauratie van monumenten wordt begeleid. De hoge kwaliteit van het erfgoed behouden, dat is de ambitie van het Alkmaarse gemeentebestuur. De balans tussen vernieuwing en het bewaren van de oorspronkelijke situatie of oude materialen is hierbij belangrijk. Want kwaliteit zit ‘m vaak in de details. Daarom kijken we mee bij ingrepen. Maar de gemeente biedt ook financiële steun.

Uitzicht brug Alkmaar

Gemeentelijk monument of karakteristiek pand

Bezit u een monument of beeldbepalend pand en wilt u dit gaan restaureren of herbestemmen? Dan kunt u hiervoor subsidie aanvragen.
De hoogte van de subsidie verschilt is afhankelijk van de status van het pand als monument of beeldbepalend pand en de hoogte van de subsidiabele kosten. 

Noord-Hollands Monumentenfonds

Heeft u een monument in de provincie Noord-Holland dat van oorsprong niet is vervaardigd voor bewoning of is uw pand een provinciaal monument?

Dan kunt u mogelijk in aanmerking komen voor een financiering voor de restauratie, verduurzaming of herbestemming van uw pand.

Op het moment zijn helaas alle middelen uit het fonds benut. Door de revolverende werking komen er telkens nieuwe middelen beschikbaar. Voor de actuele mogelijkheden kunt u contact op nemen met Bernard Brons.

Woonhuissubsidie

Particuliere eigenaren van rijksmonumenten met een woonfunctie, kunnen jaarlijks tussen 1 maart en 30 april een aanvraag indienen voor een instandhoudingssubsidie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed behandelt de subsidieaanvraag en kent deze toe. Deze subsidie is bedoeld voor kosten van reguliere onderhoudswerkzaamheden aan monumentale onderdelen van het rijksmonument, zoals gevelherstel of schilderwerk aan de buitenzijde van het pand. 

Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim)

Ieder jaar kan van 1 februari tot en met 31 maart de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) aangevraagd worden voor rijksmonumenten die geen woonhuis zijn. Zoals een kerk, molen of fabriek. Ook groene en archeologische monumenten vallen onder deze subsidieregeling.

Rijksmonument

Gaat u aan de slag met uw rijksmonument? Dan kunnen de onderhouds-, restauratie- of verduurzamingskosten behoorlijk oplopen. 

Voor het financieren van instandhoudingkosten komt u mogelijk in aanmerking voor een Restauratiefonds-hypotheek

Als u aan de slag gaat met het verduurzamen van uw rijksmonument dan kunt u een Duurzame Monumenten-Lening aanvragen. 

Afbeelding
Vergunning verleend

Omgevingsvergunning

Als u verbouw- of verduurzamingplannen heeft dan krijgt u te maken met bouwregelgeving. De hoofdregel is dat er in principe pas gebouwd mag worden als er een vergunning is verleend door de gemeente. Voor iedere verandering aan een monument adviseren wij u contact op te nemen met de vakgroep monumenten en archeologie.

Beschermde stads- en dorpsgezichten
De bescherming van stads- en dorpsgezichten is geregeld in het bestemmingsplan (zie hieronder) en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Voor panden binnen het beschermd stads- of dorpsgezicht gelden andere regels voor vergunningsvrij bouwen. Dit geldt zowel voor monumenten als niet-monumenten.

Wilt u een monument onderhouden, herstellen, aanpassen of verbouwen? 

Alkmaar 1649 Blaeu Atlas
Historische kaart van Alkaar ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis van Alkmaar

De stad Alkmaar ontstond in een moerassig gebied waar de eerste bewoners zich vestigden op de geestgronden nabij de huidige Sint-Laurenskerk. In 1254 kreeg Alkmaar stadsrechten. Gelegen aan de rand van het Kennemer gebied en onder de bescherming van de kastelen Torenburg, Middelburg en Nieuwenburg fungeerde Alkmaar als grensvesting en uitvalsbasis in de eeuwenlange strijd tegen de Westfriezen. Door markten en handel kreeg Alkmaar een centrumfunctie en groeide de stad.

In 1573 werd de stad door de Spanjaarden belegerd. Met kokend teer en brandende takkenbossen werd vanaf de nieuwe walmuren tegen de Spanjaarden gevochten. Toen Don Frederik, de zoon van Alva, zich verslagen terugtrok, betekende dat het keerpunt in de strijd tegen de Spanjaarden. De victorie begon in Alkmaar. Vanaf 1600 ontwikkelde Alkmaar zich van handelsplaats met een eigen vloot tot een markt- en verzorgingscentrum voor de wijde omgeving.

Beleg van Alkmaar 1573 door Frans Hogenberg
Beleg van Alkmaar 1573 door Frans Hogenberg

Tot aan de 16e eeuw werd Alkmaar omgeven door meren. Er werd tol geheven en accijnzen ingevoerd voor de overslag van goederen. Alkmaar werd daardoor handelscentrum voor de wijde omgeving. De stad groeide daarbij langzamerhand door de landwinning. In 1527 werd begonnen met het droogmaken van het Achtermeer, een klein meer bij Alkmaar. Volgens sommige bronnen is dit de oudste droogmakerij in Holland.

Afbeelding
Monument zoeken

Meer monumenten informatie

Naar boven