's-Hertogenbosch

s-Hertogenbosch monumenten
's-Hertogenbosch
Credit
Vincent van den Hoven
532
532
955

Gemeente ’s-Hertogenbosch
Tel. 073- 615 57 80
p.duijkers@s-hertogenbosch.nl
www.s-hertogenbosch.nl

's-Hertogenbosch, officieus Den Bosch genoemd, is de hoofdstad van de provincie Noord-Brabant. De stad draagt de bijnaam 'Moerasdraak' en herinnert aan haar rol in de Tachtigjarige Oorlog. 's-Hertogenbosch was toen een vestingstad omringd door Moeras zoals Het Bossche Broek en de Moerputten, waardoor de stad 'onneembaar' werd geacht. De gemeente 's-Hertogenbosch bestaat verder uit Rosmalen, Nuland, Vinkel en diverse dorpen en gehuchten.

Monumentenkaarten

Gemeente 's-Hertogenbosch telt honderden rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Daarnaast zijn er nog tientallen locaties aangewezen als archeologisch monument. Wilt u weten of u in een monument of beschermd gebied woont? 

Koffiewinkel hinthamerstraat Den Bosch
Koffiewinkel hinthamerstraat Den Bosch
Restauratiefonds
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd Gezicht

De gemeente 's-Hertogenbosch kent 3 rijksbeschermde gezichten en 9 gemeentelijk beschermde gezichten:

  • Rijksbeschermd stadsgezicht 's-Hertogenbosch

  • Rijksbeschermd gezicht 's-Hertogenbosch Uitbreiding 
    Aan de noord- en zuidrand van de stad was in de 19e eeuw nog zo veel ruimte aanwezig, dat nieuwe ontwikkelingen, zoals de aanleg van de Zuid Willemsvaart en de bouw van grootschalig e religieuze instellingen konden plaatsvinden zonder het middeleeuwse stratenplan in belangrijk e mate te verstoren. 

  • Rijksbeschermd gezicht 's-Hertogenbosch - De Muntel
    De Muntel is een relatief grote wijk ten noordoosten van het centrum van 's-Hertogenbosch. I lij wordt in het noorden begrensd door de Gelderse Dam en de Willem van Nassaulaan, in het oosten door de Pelssingel, in het zuiden door de Van der Weeghensingel en door de Citadellaan in het westen.

  • Gemeentelijk beschermd stadsgezichten: Heinis en Vuchterpoort.

Monumentenzorg 's-Hertogenbosch

De afdeling Monumentenzorg van de gemeente 's-Hertogenbosch zet zich in om het erfgoed van de gemeente op duurzame wijze te behouden voor de toekomst. Als u verbouw plannen heeft voor uw monument dan is het verstandig om eerst een historisch onderzoek te doen. Bekijk hiervoor de website Erfgoed 's-Hertogenbosch. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen.

Afbeelding
Opvallen

Duurzaam monument

Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Inwoners met vragen over verduurzaming kunnen terecht bij BrabantWoontSlim. 

De inzet van duurzaamheidsmaatregelen bij monumenten en panden in beschermde gezichten is soms strijdig met de inzet voor behoud van de cultuurhistorische waarden. Dit geldt met name bij de toepassing van zonnepanelen en/of zonnecollectoren. De gemeente 's-Hertogenbosch heeft hiervoor nota opgesteld om zowel klimaatdoelstellingen te kunnen behalen als het behouden van de ruimtelijke kwaliteit van de stad, waar cultuurhistorie in het fysieke domein een belangrijke plaats inneemt. 

Duurzaamheidsadvies

Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. 

Afbeelding
Herbestemming

Herbestemming van monumenten

Gemeente ´s-Hertogenbosch heeft een centraal aanspreekpunt voor herbestemming van monumenten. Geïnteresseerde investeerders en gebruikers kunnen daar terecht met vragen. Een team van deskundigen kan duidelijk de aandachtspunten en mogelijkheden in beeld brengen waardoor er sneller inzicht is in herbestemming van monumenten. 

Monumenten in s-Hertogenbosch
VVV De Moriaan Den Bosch
Vincent van den Hoven
Afbeelding
Toolbox

Restauratiesubsidie

Bent u eigenaar van een monumenten of beeldbepalend pand of u overweegt er één te kopen dan komt u mogelijk aanmerking voor een subsidie voor en restauratiewerkzaamheden waarbij sprake is van meer dan normaal onderhoud die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van de cultuurhistorische waarde van het monument. Deze subsidie is van toepassing op gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden in het beschermd stadsgezicht. 

Welke regeling past bij mij?

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Afbeelding
Munten

Financiering

Gaat u aan de slag met uw monument?

Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.

Afbeelding
Vergunning verleend

Omgevingsvergunning

Particulieren, architecten, bouwondernemers en andere belanghebbenden kunnen bij Erfgoed 's-Hertogenbosch bouwhistorisch en archeologisch advies inwinnen als er plannen zijn om te gaan verbouwen. Bij verbouwingen of restauraties vindt overleg plaats met de bouwhistorisch en/of archeologisch adviseur. Het advies van hem is niet bindend. Pas als de Monumenten- en Welstandscommissie elementen van dit advies overneemt bij de beoordeling van een bouwplan, kan het advies een rol spelen bij de aanvraag van een bouw- of monumentenvergunning. 

Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart.

Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.

Den Bosch 1649 Blaeu
Historische kaart van Den Bosch ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis Den Bosch

Den Bosch ontstond op een dekzandrug uit de laatste ijstijd. Voordat de stad ontstond bevond zich hier een (moeras)bos dat jachtgebied was van de graven van Leuven en later aan Hendrik I, de eerste hertog van Brabant. Hier komt de naam des Hertogen bosch (het bos van de hertog) vandaan. In 1184 krijgt den Bosch stadsrechten. De stad groeide door handel en nijverheid zo snel dat al vanaf 1318 een tweede omwalling werd gebouwd. De stad was na het voltooien van de tweede omwalling de tweede stad (na Utrecht) in inwoneraantal op het grondgebied van het huidige Nederland.

De Markt in de 19e eeuw door Jacques Carabain; in collectie van het Noordbrabants Museum

In de vijftiende eeuw moeten de stadsmuren ingrijpend veranderd worden. De vroegere muren boden voldoende bescherming tegen boogschutters, maar niet tegen kanonsgeschut dat zijn intrede deed. De stadsmuren worden vervangen door aarden wallen van enkele meters dik. Tussen 1614 en 1629 worden verschillende bastions aangelegd. Hierna worden er nog amper wijzigingen aan de stadswallen uitgevoerd. In 1874 viel het doek als vestigingsstad. In de meeste steden werden de vestingwerken afgebroken. In Den Bosch niet: de verdedigingswerken deden ook dienst als waterkering. Nu worden de stadswallen veelvuldig gebruikt als wandelgebied.

Meer monumenteninformatie

Afbeelding
Wetten

Historische verenigingen

Naar boven