PARKAANLEG (onderdeel 2)

Omschrijving:

Het park van Ossenbroek bestaat in hoofdzaak uit twee gedeelten. In de zuidoostelijke hoek een eenvoudige tuinaanleg met gazons, bosschages en slingervijver nabij het huis (1). Een meer landgoedachtig gedeelte met lanen, bossen, bouw- en grasland beslaat het noorden en westen van de buitenplaats. Ten zuiden van het huis, tenslotte, staat de jachtopzienerswoning (3).

De begrenzing is als volgt. Ten oosten van de voorgevel van het huis bevindt zich een strook die de oostelijke grens van de buitenplaats vormt en bestaat uit de eiken aan weerszijden van de weg en de ten westen daarvan gelegen greppel en lindenrijen en -lanen. De greppel heeft twee westelijke haakse aantakkingen. De zuidelijke vormt de noordelijke grens van het parkgedeelte, ten zuiden van de noordelijke loopt de grens van de hele buitenplaats. De noordelijke is gedeeltelijk met eiken beplant. De zuidgrens van de buitenplaats en het parkgedeelte wordt gevormd door de geknikte eikenlaan. De westelijke grens loopt ten oosten van de weg.

Het parkachtige gedeelte ligt in het zuidoosten van de buitenplaats en is, zoals reeds aangegeven, omgeven door lanen en greppels. Ten noorden en oosten van het huis bevinden zich gazons. Ten noorden daarvan de langwerpige, slingerende vijver met daarin enkele kleine eilandjes. De vijver is ontstaan in de eerste helft van de negentiende eeuw. Omstreeks 1850 had hij een compactere vorm. De huidige vorm is sinds omstreeks 1900 niet meer veranderd. Wel is, volgens informatie van de huidige eigenaar, het tuinhuis verdwenen. Halverwege de vijver bevond zich waarschijnlijk een brug (naar het tuinhuis) die ook is verdwenen. De vijver is vrijwel geheel door loofbos (onder andere eiken en acacia's, ook rododendrons) omgeven. Mede vanwege de bescheiden accidentatie ademt de vijver een zeer besloten sfeer. Ten zuiden van het huis is de weg, ten westen een moestuin en een grasveld. Vroeger (omstreeks 1900) was het hele parkgedeelte opener, waardoor er beter zicht was van het huis naar de vijver en naar het westelijke deel van de buitenplaats. De huidige beslotenheid komt meer overeen met de situatie van rond 1850.

Ten zuiden van het huis bevindt zich een driehoekige plaats, gedeeltelijk beplant met rododendrons, waarop verschillende lanen uitkomen. Ten zuiden daarvan ligt - in een half open, half besloten context - de boswachterswoning aan een platanenlaan.

Het westelijke gedeelte van de buitenplaats bestaat uit een eenvoudige rasterstructuur ingevuld met grasland, loof- en naaldhout, deels in de vorm van rabatten. Deze structuur bestond reeds omstreeks 1800 en is sindsdien niet fundamenteel gewijzigd. Dit meer utilitaire gedeelte is ook ten noorden van het eigenlijke park doorgezet in de vorm van bouwland - het perceel tussen twee greppels dat hierboven reeds werd aangeduid.

Waardering:

De parkaanleg van Ossenbroek is van algemeen belang vanwege: - de gelaagdheid van de buitenplaats, die bestaat uit ontginningsstructuren zoals greppels, deels ingevuld met parkachtige elementen; - de mengeling van agrarische en sierelementen, zoals bospercelen met rabatten, akker- en weiland enerzijsds en de slingerende vijver met eilandjes, accidentatie en bos anderzijds; - de fraaie lanen met eiken-, linden- en platanenbeplanting die fungeren als structurerende elementen die de buitenplaats verweven met de omgeving en vanwege het voorpootrecht wortels hebben in de bedrijfsvoering van de buitenplaats; - de schoonheid van de opbouw van de buitenplaats, getypeerd door een afwisseling van open en gesloten onderdelen én van rechthoekige en meer landschappelijke onderdelen.