Gemeentehuis, Lithoijen

Inleiding

GEMEENTEHUIS, gebouwd in 1906 en heden in gebruik als kantoor en woonruimte. Oorspronkelijk diende het pand tevens als brandweerkazerne en gevangenis. Het pand heeft stilistisch kenmerken van Overgangsstijl en de Jugendstil. Het is van binnen geheel verbouwd, het uitwendige is op de nieuwe deurpartij onder het bordes na vrijwel intact gebleven. In het dak van de achtergevel zijn drie dakvensters geplaatst. Het pand vormt de afsluiting van het plein en is vrij gelegen midden op het kruispunt van het plein en de Dorpsstraat.

Omschrijving

Het tweelaagse pand telt vijf traveeën en heeft een zadeldak met kruispannen. De gevels zijn opgetrokken uit machinale baksteen, voorzien van hoeklisenen, een bordes met trappen en hoger opgetrokken risalerende hoofdentree. Horizontale geleding vindt plaats door de gepleisterde plint en de grijswitte speklagen van cementsteen bij onder- en bovendorpels. Onder de houten gootlijst bevindt zich een gemetseld fries van rode profielsteen in triglyphen-indeling en een dubbele tandlijst.

Aan weerskanten van het bordes bevinden zich twee smalle staande ramen onder een rondboog. De rondboog is voorzien van een afsluitende koppenlaag van grijs-witte steen en een sluitsteen. Net als de vensters er boven hebben deze dorpels van gele verblendsteen en witte houten kozijnen met geprofileerd sierwerk. De linkervensters hebben een tweeruits indeling, degene rechts zijn eenruits. In het midden van het baksteen bordes, tussen twee lisenen met verdiept gedeelte, bevindt zich een rondboogdeur. De lisenen zijn afgeschuind aan de bovenzijde en eindigen als baksteen staanders, waarin het smeedijzeren hek als balustrade naast de trappen met hardsteen treden is verankerd. Het hek is voorzien van zweepslagmotieven.

Aan weerskanten van de hoofdentree twee T-vensters onder segmentboog, voorzien van aanzetstenen en sluitsteen. In de lisenen naast de deur twee herinneringsstenen. Links één met de tekst: MPCP anno MCMVI, rechts één met: C.J.A. Heeswijk Burg, G.H. v/d Schaas, secr. J. Crefkens, M. Pampen, weth.

De vleugeldeur met cassetten bevindt zich in een segmentboogportiek. Het bovenlicht heeft aan de zijden een verticale sierroede. In de sluitsteen een lantaarn, daar boven een rechthoekig tegeltableau in een vierkantjespatroon in wit, groen en oranje. Boven dit gedeelte ter hoogte van het fries de topgevel met plat dak. De topgevel heeft aan de zijden en in het midden een liseen met verdiept deel. Daar tussen twee vierruits ronde raampjes en een gesloten keperboogfries. De lisenen worden afgesloten door een schijfvormig sierelement. De zijden van het dak zijn hoger opgetrokken en afgesloten onder ezelsrug; op de nokken een lage schoorsteen.

De zijgevel links bezit op de begane grond twee vierruits vensters, boven twee T-vensters en langs het dak een klimmend fries en bij de nok een Jugendstilsieranker. De laatste twee delen zijn ook aanwezig bij de zijgevel rechts.

Deze heeft echter op de begane grond tussen twee sierraampjes een getoogde dubbele deur, waarvan de opening nu is afgesloten door vensterglas. De achtergevel bevat op de begane grond vernieuwde vensters en op zolderhoogte een rond raam met aanzet- en sluitsteen. Onder de daklijst een fries in reliëfmetselwerk.

Waardering

Het voormalige gemeentehuis is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een besuurlijke en sociaal-economische ontwikkeling, namelijk de stichting van gebouwen voor het gemeentelijk bestuur in de vroege twintigste eeuw en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het kleine dorpsraadhuis. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de stijl en detaillering en als voorbeeld van de regionale verwerking van Jugendstilvormen. Het gebouw heeft ensemblewaarden vanwege de ligging en samnehang met de kerk en is tevens belangrijk vanwege de gaafheid van het exterieur. Het is als voorbeeld van een eenvoudig raadhuis zeldzaam.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
516573
Provincie
Gemeente
Plaats

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Gemeentehuis Bestuursgebouwen, rechtsgebouwen en overheidsgebouwen Bestuursgebouw en onderdl oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Prelaat van de Bergplein 2 5396 PH Lithoijen Ja
Prelaat van de Bergplein 4 5396 PH Lithoijen
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 1583 Lithoijen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1906 1906 vervaardiging
Naar boven