Goliathspad 1, Eemshaven

OMSCHRIJVING UITWATERINGSSLUIS

Inleiding

De poldermolen 'Goliath' wordt vergezeld van een UITWATERINGSSLUIS, die in 1876 is gebouwd in opdracht van het Waterschap de Eemspolder. De sluis is een in de zeewering de Eemspolderdijk geplaatste, gemetselde uitwateringssluis met vloed- en ebdeur. Het polderwater werd tot de bedijking van de Emmapolder door deze sluis naar de Waddenzee afgevoerd. De oorspronkelijk met puntdeuren toegeruste sluis is verbouwd in 1932 en heeft sindsdien schuifdeuren. In de jaren 1950 zijn de sluiskaden aan de noordzijde van de dijk met elkaar verbonden door betonnen liggers.

Omschrijving

De uitwateringssluis heeft aan de molenzijde drie kademuren van schone baksteen. De twee zuidelijke einden van de in de stroomrichting staande kademuren zijn rondgemetseld en voorzien van een betonnen rand. De houten schuifdeur wordt bediend door middel van een draaimechanisme, dat is verbonden met twee staande hengelstangen met tandingen, waaraan de deur is bevestigd. De meeste ijzeren onderdelen van de sluis staan op de hoger opgaande dwarse kademuur boven de sluisdoorgang en maken deel uit van een schuifgeleidingsconstructie. In de kademuur boven de sluisdoorgang staan twee stichtings/herinneringsstenen van grijze hardsteen met onder meer het bouwjaar 1876. De noordzijde van de sluis bestaat onder meer uit geknikte kademuren van schone baksteen met een betonnen rand. De kademuren zijn door middel van betonnen liggers met elkaar verbonden. Op de plaats waar zich voorheen een tuimelklep bevond, bevindt zich een niet meer dienst doend stormschot.

Waardering

De sluis is van algemeen belang vanwege de grote cultuurhistorische en de ensemblewaarde:

- als een bijzondere uitdrukking van een landschappelijke ontwikkeling en als een belangrijk overblijfsel van de geschiedenis van de inpoldering van Noord-Groningen;

- vanwege de bijzondere situering in de dijk, vanwege de nauwe ruimtelijk-visuele en de functionele samenhang met de molen en de molenaarswoning en omdat de sluis onlosmakelijk is verbonden met het omringende polderlandschap;

- vanwege de herkenbaarheid en vanwege de ruime mate van gaafheid.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
527124
Complexnaam
Poldermolen 'Goliath'
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

OMSCHRIJVING COMPLEX MOLEN GOLIATH

Inleiding

Het complex omvat de poldermolen Goliath (1882), de uitwateringssluis (1876) en het waterschapshuis annex sluiswachterswoning (1876). Het complex is gesitueerd in de binnenbocht van de Eemspolderdijk, in het meest oostelijke deel van de in 1876 bedijkte Eemspolder die ligt tussen de Uithuizerpolderdijk en de Eemspolderdijk. Molen Goliath is gebouwd in 1897 ter vervanging van een voorganger in opdracht van het Waterschap de Eemspolder. De molen staat op een kunstmatige verhoging. De ten oosten van de molen staande dienstwoning is met de voorzijde op de molen georiënteerd. De dienstwoning is in 1876 gebouwd als waterschapshuis annex sluiswachterswoning en kreeg na de bouw van de eerste molen Goliath in 1882 de functie van molenaarswoning. De ten noorden van de molen gelegen uitwateringssluis is door middel van een rechte wateruitloop rechtstreeks met de molen verbonden. De uitwateringssluis is in 1876 gebouwd in opdracht van het Waterschap de Eemspolder. De sluis is in de zeedijk de Eemspolderdijk geplaatst. Het polderwater werd tot de bedijking van de Emmapolder door deze sluis naar de Waddenzee afgevoerd.

Waardering

Het poldermolencomplex is van algemeen belang vanwege de grote cultuurhistorische en de ensemblewaarde:

- als een bijzondere uitdrukking van een landschappelijke ontwikkeling en als een belangrijk en nog compleet overblijfsel van de geschiedenis van de inpoldering van Noord-Groningen. De molen is tevens van groot belang als een bijzonder landschappelijk element in het wijdse Groninger polderlandschap.

- vanwege de bijzondere situering, vanwege de nauwe visuele en functionele samenhang tussen de samenstellende onderdelen en omdat het onlosmakelijk is verbonden met het omringende polderlandschap;

- vanwege de herkenbaarheid en vanwege de gaafheid van zowel de samenstellende onderdelen als van het geheel in relatie met de omgeving.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Spuisluis Weg- en waterbouwkundige werken Waterkering en -doorlaat oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Goliathspad 1 9979 XG Eemshaven BY Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Weg- en waterbouwkundige werken Waterkering en -doorlaat
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
H 71 Uithuizermeeden
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1876 1876 vervaardiging
Naar boven