Omschrijving onderdeel 1. Hoofdgebouw (Hammelerweg 10; op de bijbehorende kaart aangegeven met nr. 1). HOOFDGEBOUW (Huis Den Bosch).

Het op rechthoekige grondslag opgetrokken wit gepleisterde gebouw in sobere trant is in twee fasen tot stand gekomen. Aanvankelijk stond er een rechthoekig gebouw met een lage en smalle aanbouw aan de westkant. De aanbouw is in het midden van de 19de eeuw verbreed en verhoogd tot het huidige bouwvolume met veelhoekig uitgebouwde kamers op de noordoost- en zuidwesthoek. De vensters werden gemoderniseerd en de gevels bepleisterd. Ook de hoofdentree in de oostgevel en de indeling van het interieur dateert uit deze periode.

Het pand bestaat uit twee bouwlagen, beëindigd door lijstgevels onder met gesmoorde pannen gedekte omlopende schilddaken; de torenvormige uitbouwen op de hoeken onder pannen tentdakjes; schoorstenen op de hoeken; regelmatige gevelindeling met zesruits vensters en dubbele deuren; dakkapellen (twee- en vierruits) met wangen. Centraal in de naar het zuidoosten gekeerde, vijf gevelopeningen brede voorgevel bevindt zich de ingangspartij geaccentueerd door twee natuurstenen zuilen van de Toscaanse orde die een lijst met trigliefen dragen waarop een ijzeren balkonhekje; tussen de zuilen de paneeldeur met bovenlicht; op de verdieping een omlijste dubbele balkondeur met rondboog bovenlicht; in het dakschild een dakkapel met wangen waarop een klokkentoren onder tentdakje, bekroond door een pinakel. De vier gevelopeningen brede achtergevel wordt geflankeerd door meerzijdige uitbouwen onder op het hoofddak aanlopende tentdakjes. In de zuidelijke zijgevel bevindt zich een (tweede) toegangsdeur met rechts daarvan een meerruitsvenster en een spitsboognis; op de verdieping zijn drie meerruitsvensters. Het INTERIEUR is voornamelijk het resultaat van de verbouwing uit het midden van de 19de eeuw. Het voorste deel is symmetrisch van indeling met een centrale middengang op de begane grond en verdieping, geflankeerd door vertrekken voorzien van paneeldeuren, een schijnpaneeldeur (omwille van de symmetrie) in de benedengang, eenvoudige stucplafonds en diverse marmeren schouwen. Haaks op de centrale middengang loopt een dwarsgang. Het interieur van het achterste deel kenmerkt zich door een 19de-eeuwse indeling van de ruimte met kamers en suite, vensterbanken en vroeg 20ste-eeuwse sjabloonschilderingen op de plafonds. Het noordwestelijke deel is van de rest van het huis afgescheiden en heeft een eigen (gereconstrueerd) trappensysteem. Dit was de afdeling voor het personeel. Hier bevindt zich ook de keuken met pomp en achteringang voor het personeel.

Waardering

Het HOOFDGEBOUW (Huis Den Bosch) behorend tot de historische buitenplaats Huis Den Bosch van algemeen architectonisch en cultuurhistorisch belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege het in oorsprong vroeg 17de-eeuwse hoofdgebouw dat in de 19de eeuw is vergroot in sobere classicistische stijl;

- vanwege de goed bewaard gebleven 19de-eeuwse indeling van het huis;

- vanwege de kenmerkende ligging als middelpunt van de tuin- en parkaanleg en het omringende landschap;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.