Omschrijving onderdeel 1: 50 KV-STATION

Inleiding

50 kv-station uit de periode 1923-1931 naar ontwerp van architect Hendrik Fels (1882-1962), huisarchitect van de Provinciale Gelderse Electriciteits Maatschappij (PGEM) in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid.

Omschrijving

Het 50 kv-station is samengesteld uit diverse bouwdelen die in hoogte verschillen en ten opzichte van elkaar verspringen. Het gehele pand heeft drie bouwlagen, inclusief een kelder, onder een samengesteld platdak met overstek. Het pand is oorspronkelijk opgetrokken in verschillende kleuren baksteen en is in een later stadium gepleisterd. Deze pleisterlaag is een aantasting van de monumentale waarde. De gevels zijn voorzien van cordonlijsten, lisenen, kleine vierkante spaarveldjes en een enkele bolvormige bekroning. Het pand heeft meerdere ingangen, waaronder de hoofdingang met een portiek en twee zij-ingangen met een kleine luifel. De achteringang is voorzien van een trap, bordes, zijmuurtjes, pilaren en platdak. De vensters zijn van verschillend formaat en type, waaronder vensterstroken, enkele glas-in-loodramen. Alle vensters zijn voorzien van een (doorlopende) onderdorpel.

Het interieur is in hoofdzaak gaaf bewaard gebleven en bestaat onder meer uit de oorspronkelijke plattegrond en diverse onderdelen, waaronder de meeste binnendeuren, waarvan enkele met origineel hang- en sluitwerk, oorspronkelijke metalen sponningen van de ramen, een eigen lucht- en verwarmingsysteem (roosters, verwarmingen e.d.), een eigen elektriciteitsnet met wandschakelaars en diverse tegelvloeren waarbij de kleur van de tegels de locatie van de installaties aangeeft. In de kelder een transformatorruimte met betonnen afwerking, een gelijkmatige verdeling van de installaties en lampen, en een verwarmingsruimte met het luchtcirculatiesysteem. Op de begane grond een hal met zwart-witte tegelvloer en lambrisering van beton-email, toilet met wandtegels, transformatorruimte met lambrisering van schoon metselwerk afgewerkt met zwarte lijst, installaties (dubbel vanwege eventuele storingen), lampen, kabels die van de kelder naar de tussenvloer lopen via smalle openingen langs de wand, gang met grijze wandtegels, hijstoren/revisieruimte met restanten van de spoorlijn en wanden met schoonmetselwerk), laagspanningsruimte (met vloertegels, grijze wandtegels en stoppenkasten, compressorruimte met installaties en trappenhuis. Op de eerste verdieping een bedieningsruimte (met zwart-witte tegelvloer, wanden afgewerkt met schoon metselwerk met zwarte lijst en schakelstation-installaties), een tweede bedieningsruimte (met schakelinstallaties) en een binnenwand met ruitjes.

Waardering

Het 50 KV-STATION is van algemeen belang:

- vanwege de zorgvuldig gedetailleerde en uitgevoerde architectuur;

- vanwege het bijzondere en zorgvuldig ontworpen interieur;

- als goed voorbeeld van een onderstation naar ontwerp van de architect Fels in een functioneel zakelijke stijl;

- vanwege de aanwezigheid en compleetheid van de installaties in het interieur;

- vanwege de functionele samenhang met de naastgelegen elektriciteitsmasten;

- vanwege de cultuurhistorische relatie met het complex van Radio Kootwijk, waarbij de aanwezigheid van Radio Kootwijk de ligging van het 50 kv-station heeft bepaald;

- als voorbeeld van de geschiedenis van de elektriciteitsvoorziening in Nederland;

- als representatief voorbeeld voor de ontwikkeling van de techniek van 10kv naar 50kv waardoor onderstations noodzakelijk werden.