Ivicke, Wassenaar

Inleiding complexonderdeel 1

WOONHUIS van de historische buitenplaats 'Ivicke' uit 1913-1914 in Neo-Lodewijk XVI-stijl gebouwd in opdracht van Adrianus Frederikus Johannes van Hattum geïnspireerd op het huis L'Hermitage, een Zweeds buitenverblijf . Uit het bestek blijkt dat voor het interieur verschillende historische onderdelen zijn gebruikt, afkomstig van een buitenplaats genaamd Marienburg, waaronder enkele schouwen. In de wintertuin voor de salon stond een wit marmeren basin met een beeld als fontein. Op de verdieping was ondermeer een 'Zweedsche kamer', genoemd naar een aldaar aanwezig 'zweedsche kachel'

Door de accidentatie van het terrein is het souterrain aan de voorzijde minder hoog zichtbaar dan aan de zij- en achterkant. Ten behoeve van de aanpassing als kantoor hebben in de jaren '80 en '90 enige aanpassingen plaatsgevonden die vooral betrekking hebben op het souterrain en de verdieping.

Omschrijving

Monumentale vrijstaande rechthoekige bouwmassa op rechthoekige plattegrond, bestaande uit souterrain, bel-étage, verdieping en dakverdieping, wordt gedekt door een mansardedak, met leien in maasdekking. De (bovenste) dakschilden zijn belegd met zink. Als bekroning bevinden zich op het dak twee met siermetselwerk uitgevoerde schoorstenen. De getoogde dakkapellen hebben stolpramen met roedenverdeling. Rondom zijn de symmetrisch ingedeelde lijstgevels gepleisterd met Portlandcement ter imitatie van zandstenen platen en ornamenten. De gevels worden afgesloten door een houten, omgecornist hoofdgestel. Een deel van de souterrain- en verdiepingsvensters hebben een geprofileerde omlijsting. Boven het gepleisterde keldergedeelte is de bel-étage uitgevoerd met horizontale schijnvoegen, waarbij deze boven de vensters zijn vormgegeven als strekken. Boven een omgecorniste cordonlijst is de verdieping geleed door gekoppelde pilasters met ionische guirlande-kapitelen. Op de hoeken staan ionische zuilen in met schijnvoegen uitgevoerde nisvormige 'holten'. De enkele en samengestelde raamparijen, voorzien stolp- en schuiframen, hebben roedenverdeling. Een deel van de openslaande ramen en balkondeuren hebben rondbogige bovenlichten, voorzien van straalsgewijze roedenverdeling.

Het drie traveeen brede middengedeelte aan de voorzijde (zuid-oost) heeft aan weerszijden een door een gebogen fronton bekroonde hoekrisaliet van één travee. De centraal geplaatste, entreepartij wordt geaccentueerd door een op twee ionische zuilen van Oberkirchner zandsteen, waarop een uitgebouwd Frans balkon rust. Eronder bevindt zich een dubbele (wit geschilderde) eiken paneeldeur met rondbogig bovenlicht, voorzien van straalsgewijze roedenverdeling. Aan weerszijden van de entree bevindt zich een dubbel openslaand raam. Voor de entree ligt over de volle breedte van de middenpartijeen granieten bordestrap. Het omgecorniste balkon heeft aan de voorzijde een balustrade en is toegankelijk via een dubbel openslaande balkondeur met rondbogige bovenlicht, waarboven een wapenschild van Oberkirchner zandsteen is aangebracht. De vensters met rondbogige bovenlichten hebben aan weerszijden festoenen en worden bekroond door guirlandes. Het middendeel wordt boven het hoofdgestel afgesloten door een attiek, waarachter in het dakschild drie dakkapellen zijn geplaatst. De beide zijrisalieten hebben op elke verdieping één venster met kruiskozijn. Tegen de beide binnenhoeken hangt een zware ijzeren lantaarn.

Het verdiepingsvenster wordt bekroond door guirlande met daarboven een geprofileerde spiegelboog als afdekking. In beide rondboogvormige frontons bevinden zich roedenverdeelde oeil-de-boeufs, waarboven een guirlande is gedrapeerd.

Beide zijgevels (noord-oost en zuid-west) hebben een vergelijkbare gevelindeling van drie traveeen breed. Het grijs gepleisterde souterrain van de noordoostelijke zijgevel heeft aan weerszijden, binnen een geprofileerde omlijsting een getoogde deur. Ertussen bevinden zich drie rechthoekige vensters met geprofileerde omlijsting, voorzien van roedenverdeelde ramen. Aan de zuidwestzijde heeft het souterrain in het midden een gewijzigde driedelige deurpartij met aan weerszijden een driedelige raampartij. Zowel de bel-étage als de verdieping hebben drie kruisvensters met stolpramen en een roedenverdeling. Op zolder bevindt zich in het dakschild in het midden één dakkapel.

De achtergevel (noordwest) heeft, voorzien van balustraden voor het souterrain een breed en hoog terras, waarbij op de vloer een machinale steen in geometrisch patroon ligt. In het midden bevindt zich een brede, iets uitzwenkende trap, geflankeerd door balustraden. Deze komt uit bij een ligt gebogen trap, zonder balustraden, die leidt naar een tweede terras. Onder het terras bevindt zich ondermeer aan beide korte zijden een vierdelige (moderne) raampartij. Aan de lange zijde bevinden zich aan weerszijden van de trap enkele kleine rechthoekige vensters. De bel-étage heeft in het midden een vijfzijdig uitgebouwde erker met een balkon erboven. In elke zijde bevindt zich een dubbele deur met roedenverdeling, voorzien van een rondbogig bovenlicht met straalsgewijze roedenverdeling. Op Op de verdieping erboven bevindt zich in het midden boven de erker, geflankeerd door gekoppelde ionische pilasters, drie openslaande balkondeuren, vergelijkbaar met die van de erker. Aan weerszijden van de erker bevindt zich op de bel-étage en de verdieping één venster. Aan weerszijden van de bel-étage vensters is een ijzeren lantaarn tegen de gevel geplaatst. Op de zolder zijn in het dakschild vier dakkapellen aangebracht.

INTERIEUR. In het interieur, dat in plattegrond en detaillering met name op de bel-étage goed bewaard is gebleven, is ook de Neo-Lodewijk XVI-stijl terug te vinden in de detaillering. Door weghalen van de wanden aan weerszijden van de entree is één grote ruime rechthoekige hal ontstaan. Op de vloer ligt marmer in een zwart wit geblokt patroon. De plafonds zijn wit gestuct en hebben voor een deel koof- en profiellijsten en middenornament. De paneeldeuren met een geprofileerde omlijsting, deel van de (wit geschilderde) eiken houten lambrisering is gehandhaafd. Aan de noordoostzijde bevindt zich het trappenhuis met tussenbordes. Ten noordwesten ervan is een trap naar het souterrain waar zich de dienstvertrekken bevinden.

Aan de zuidwestkant van de hal is het boudoir. Tegenover de hal bevindt zich de met een erker uitgevoerde salon, voorzien van een natuurstenen schouwommanteling. Ten zuidwesten daarvan ligt de woonkamer, voorzien van een brede rechthoekige schouw in Oud-Hollandse trant, verlevendigd met vergulde pilasters en friezen en een 17de-eeuwse haardplaat. In de ten noordoosten van de salon gelegen eetkamer bevindt zich een schouw in Neo-Lodewijk XVI-trant met ijzeren haard en een marmeren boezem.

In het souterrain zijn verschillende vertrekken als keuken en bijkeuken gemoderniseerd. Er bevinden zich verder ondermeer een wijnkelder, provisiekamer en kluis.

Waardering

Het huis 'Ívicke' met bijbehorend interieur is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde

- als karakteristiek voorbeeld van een landhuis in Neo-Lodewijk XVI-stijl uit het begin van de 20ste eeuw;

- een landhuis met tuinaanleg en bijgebouwen, welke naar analogie van historische buitenplaatsen, kenmerkend is voor de eerste fase in de ontwikkeling van Wassenaar tot villadorp.

Het landhuis is vrij gaaf in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering, met name wat betreft het exterieur en wat betreft het interieur vooral de bel-étage.

Het landhuis heeft hoge ensemblewaarde vanwege de ruimtelijke, functionele en stilistische samenhang met de overige complexonderdelen.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
524524
Complexnaam
Ivicke
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

HISTORISCHE BUITENPLAATS 'Ivecke', bestaat uit een WOONHUIS (1) van het type landhuis, een TOEGANGSHEK (2) in Neo-Lodewijk XVI-stijl uit 1913-1914 en een SPEELHUISJE (3). Het is gelegen in het oorsprong laat-18de eeuws HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (4) bestaande uit een park in Vroege Landschapsstijl - dat oorspronkelijk behoorde bij de aangrenzende historische buitenplaats Backershagen (monnr.38401)-, en parkonderdelen in Late Landschapsstijl uit het midden van de 19de eeuw, onderdeel uitmakend van de landgoederen van prins Frederik en een formele tuin.

Het terrein is omstreeks 1912 aangekocht door Adrianus Frederikus Johannes van Hattum van de toenmalige eigenares van Backershagen, prinses Marie van Wied, die het had geërfd van haar vader prins Frederik, zoon van koning Willem I. Als noord-oostelijke begrenzing van de nieuwe buitenplaats is de gebogen weg, die onderdeel uitmaakte van de 'Umfahrungsweg' langs de landgoederen van de prins, afgesneden door een rechte weg tussen de Korte Kerkdam en de Rijksstraatweg. De Menkenlaan, de zuidelijke begrenzing van Backershagen, was tevens de toegangsweg naar de toenmalige boerderij ''t Hofje van Hooge Linde'.

De opdrachtgever, getrouwd met Leoni Hubertina Anna Maria van Zweden liet een huis bouwen dat grote gelijkenis zou vertonen met het huis L'Hermitage, een Zweeds koninklijk buitenverblijf. In het bestek wordt voor verschillende interieuronderdelen als schouwen ed., gebruik gemaakt van een niet nader te traceren buitenplaats 'Marienburg', waarvan enkele schouwen bewaard zijn gebleven. Als architect/aannemer trad op G.J. van der Mark uit Wassenaar.

In 1963 is het huis overgedragen aan Jonkvrouwe G.E.G. van der Wijck, de echtgenote van P.A. Huet. Sinds de jaren '80 heeft het pand een kantoorfunctie. Hiervoor hebben verschillende aanpassingen plaatsgevonden, waarbij de oorspronkelijke plattegrondindeling grotendeels is gehandhaafd.

De laat-18de eeuwse parkaanleg maakte oorspronkelijk deel uit van Backershagen, dat de toenmalige eigenaar Cornelis Backer omstreeks 1775-1780, vermoedelijk door de tuinarchitect J.G. Michael heeft laten aanleggen. Nadat prins Frederik, in bezit was gekomen van Backershagen, heeft de Duitse landschapsarchitect C.E.A. Petzold omstreeks 1854 een 'Umfahrungsweg' aangelegd langs de diverse landgoederen van de prins. Deze weg, waardoor een eenheid gelegd tussen de verschillende landgoederen, liep met een bocht over Ivecke en ging langs nog aanwezige waterpartij en een inmiddels verdwenen boerderij. Deze weg is bij de afsplitsing van Backershagen in 1912 doorsneden door de tegenwoordige Rust en Vreugdlaan, welke nu de noord-oostelijke begrenzing van Ivecke is. Omstreeks 1913-1914 is voor het huidige landhuis, in aansluiting op de toen gangbare Gemengde tuinstijl een formele tuin aangelegd, die een vrij besloten karakter heeft.

Omschrijving

Op het zuidelijk deel van het landschappelijk aangelegde bos van voormalige buitenplaats Backershagen is een vrijwel rechthoekig terrein afgekaveld dat, aan de zuid-oostzijde wordt begrensd door een parallel aan de Rijksstraatweg gelegen (vaar)sloot; aan de noord-oostzijde de Rust en Vreugdlaan; aan de noord-westzijde en zuid-westzijde eveneens door een parallel aan de Menkenlaan gelegen sloot.

Het terrein is toegankelijk via een hekwerk aan de Rust en Vreugdlaan, op de hoek met de Rijksstraatweg. Een oprijlaan parallel aan de Rijksstraatweg leidt naar een voorplein met keerlus, waaraan het huis is gelegen. Voor de situering van het huis is rekening gehouden met een reeds bestaande open ruimte in het bos, waarbij de monumentale voorgevel gericht is naar de Rijksstraatweg. Het terrein wordt, met uitzondering van de Rust en Vreugdlaan, omgeven door een kunstmatige duinruggen, waarbij op de uiterste westhoek het tuinhuisje staat.

Waardering

De buitenplaats Ivecke met bijbehorende onderdelen is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde

- als gaaf en karakteristiek voorbeeld van een vroeg 20ste-eeuw landhuis in Neo-Lodewijk XVI-stijl, dat geïnspireerd is op een Scandinavische buitenplaats.

- als representatief voorbeeld van een monumentaal landhuis met bijbehorende onderdelen, naar analogie van historische buitenplaatsen, kenmerkend voor de eerste fase in de ontwikkeling van Wassenaar tot villadorp.

De verschillen de onderdelen zijn zeer gaafheid in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering, zowel wat betreft het exterieur als het interieur;

De verschillende onderdelen zijn tevens van belang vanwege hun ruimtelijke, functionele en stilistische samenhang.

De buitenplaats is stedebouwkundig van algemeen belang als onderdeel van een waardevolle en omvangrijke landgoederenzone aan weerszijden van de Rijksstraatweg in het algemeen en in relatie tot de aangrenzende buitenplaats Backershagen in het bijzonder.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Landhuis Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Rust en Vreugdlaan 2 2243 AS Wassenaar Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
F 9635 Wassenaar
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1913 1914 vervaardiging
Naar boven