Ruimzicht, Asch

Omschrijving

De boerderij heeft op een rechthoekig grondplan achtereenvolgens een voorhuis, een middenhuis en het bedrijfsgedeelte met vier gebintvakken. Het voorhuis is deels onderkelderd en heeft twee bouwlagen en een zolder onder een overstekend schilddak met een gesneden houten sierlijst. In de nok staan twee schoorstenen. Het middenhuis heeft twee bouwlagen, waarvan de tweede later is toegevoegd en bevindt zich onder het dak van het bedrijfsgedeelte, dat ter plaatse vanaf de nok is opgewipt. Het dak van het bedrijfsgedeelte is links achter het middenhuis nogmaals opgewipt ten bate van een zij-ingang. Het bedrijfsgedeelte heeft een afgewolfd zadeldak met een hooisteek. De daken zijn gedekt met gesmoorde Hollandse pannen.

De boerderij is opgetrokken uit in kruisverband gemetselde rode baksteen en heeft een door een geprofileerde lijst afgesloten, grijs geschilderde gepleisterde plint bij het voor- en het middenhuis en een gecementeerde plint bij het achterhuis. De gevels zijn voorzien van staafankers. De vensters van voor- en middenhuis zijn licht getoogd, worden afgesloten met strekken, hebben houten lekdorpels en zijn voorzien van 6-ruits schuiframen in de eerste en 4-ruits schuiframen in de tweede bouwlaag. Het middenhuis heeft hier 2-ruits ramen.

De symmetrisch ingedeelde VOORGEVEL is vijf assen breed. In het midden bevindt zich de ingangspartij, die bestaat uit een paneeldeur met ruitje en smeedijzeren rooster in een kozijn met een geprofileerd kalf, een gedeeld bovenlicht en hardstenen neuten in een houten omlijsting die bestaat uit pilasters met een hoofdgestel en hardstenen basementen. Op het fries staat de naam 'Ruim Zicht' geschilderd. De dorpel en de stoep zijn van hardsteen. De deur wordt aan beide zijden geflankeerd door twee vensters. In de tweede bouwlaag bevinden zich vijf vensters.

De LINKER ZIJGEVEL heeft in de eerste en tweede bouwlaag van voor- en middenhuis drie vensters. In het middenhuis bevindt zich een keldervenster. De gevel van het middenhuis wordt afgesloten met een houten bakgoot op beugels.

De RECHTER ZIJGEVEL heeft in het voor- en het middenhuis in de eerste bouwlaag twee vensters, waarvan het linker later is toegevoegd, in de tweede bouwlaag bevinden zich drie vensters. De ACHTERGEVEL van het bedrijfsgedeelte heeft een door een rollaag afgesloten trasraam en in het midden een licht getoogde deeldeur, die aan weerszijden wordt geflankeerd door een 6-ruits getoogd stalraampje, een rond 4-ruits raampje en een getoogde staldeur. De linkerdeur is dichtgemetseld en rechts ervan is later een deur bijgemaakt. Van de hardstenen uiteinden van de drinkgoten voor het vee, paarden en koeien, is de linker nog aanwezig, de rechter is dichtgemetseld.

De LINKER ZIJGEVEL van het bedrijfsgedeelte heeft rechts onder het opgewipte dakgedeelte een deur met bovenlicht en stoep en links hiervan vier oorspronkelijke rondboogvormig afgesloten stalramen die later zijn vervangen door betonnen stalraampjes.

De RECHTER ZIJGEVEL van het bedrijfsgedeelte wordt aan het oog onttrokken door de bijschuur. De BIJSCHUUR heeft een wolfdak met gemoorde Hollandse pannen en windveren. De voor- en achtergevel hebben licht getoogde inrijdeuren, geflankeerd door getoogde stalraampjes en dubbele hooiluiken met gecementeerde segmentboogtrommels, geflankeerd door ronde vensters met 4-ruits ramen. In de voorgevel bevindt zich voorts nog een venster met 6-ruits schuifraam en een deur met bovenlicht, beide voorzien van een segmentboogtrommel. Rechts naast de inrijdeur is een steen ingemetseld met het volgende inschrift: 'DE EERSTE STEEN GELEGD/ DOOR/ G.A.C. VAN DER WILLIGEN/ 23 MEI 1903'. In de achtergevel bevindt zich rechts een getoogde staldeur. De indeling van het INTERIEUR van het voorhuis, middengang met kamers aan weerszijden, is bewaard gebleven. Tevens zijn oorspronkelijke interieurelementen bewaard gebleven zoals de twee kelders met segmentbooggewelven; De gang met een marmeren vloer, plinten en lambrizering, een geornamenteerd stucplafond en gehoute paneeldeuren in geprofileerde omlijsting; De kamers met balkenplafonds, marmeren schoorsteenmantels, vouwblinden en vensterbanken. Boven is in de achtergevel van het voorhuis het jaartal 1864 in smeedijzeren muurankers te zien.

Het bedrijfsgedeelte heeft vier gebintvakken en dekbalkgebinten. De bijschuur heeft ankerbalkgebinten. Beide zijn voorzien van een lemen vloer.

De voortuin is toegankelijk via een eenvoudig dubbel ijzeren draaihek tussen betonnen hekposten.

Waardering

T-BOERDERIJ met middenlangsdeel en bijschuur en HEK uit resp. 1864, ca. 1900 en 1903.

- Van architectuurhistorische waarde als een goed en vrij gaaf voorbeeld in ex- en interieur van een grote T-boerderij uit de tweede helft van de 19de eeuw.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de markante verheven ligging aan de Achterstraat in het dorp Asch. De boerderij heeft ensemblewaarde als functioneel onderdeel van het boerderijcomplex Ruim Zicht.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming welke verbonden is met een economische ontwikkeling namelijk de opkomst van paardenfokkerijen in de Betuwe vanaf ca. 1850 en de neergang ervan in het begin van de 20ste eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
523098
Complexnaam
Ruimzicht
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het BOERDERIJ-COMPLEX 'RUIMZICHT' bestaat uit vier onderdelen:

1. De T-BOERDERIJ met TUINHEK, behorend tot de hallenhuisgroep van het middenlangsdeeltype met een Betuwse hooisteek en een bijschuur.

2. De SCHUUR.

3. Het KOETSHUIS.

4. Het PRIEEL.

Omschrijving

De boerderij bestaat uit een voorhuis, een middenhuis en een bedrijfsgedeelte. Het voorhuis is, getuige de jaarankers in de achtergevel, gebouwd in 1864. Het bedrijfsgedeelte is gebouwd rond 1900. Tegen de rechter zijgevel van het achterhuis is in 1903 een bijschuur gebouwd. Rechts voor de bijschuur staat het koetshuis. In de voortuin bevindt zich het prieel. Het koetshuis en het prieel dateren eveneens van rond 1900. In het verlengde van het bedrijfsgedeelte staat een schuur uit ca. 1920. Tot de erfaanleg behoren ook nog een bakhuis en een put, die echter beiden in ruïneuze toestand verkeren en daarom niet onder rijksbescherming vallen. Tegen de rechter zijgevels van de bijschuur en de schuur zijn later aanbouwen van hout en/ of plaatmateriaal geplaatst. Deze vallen eveneens niet onder rijksbescherming.

Op de boerderij werden oorspronkelijk paarden gefokt. Vanaf het midden van de 19de eeuw beleefden de paardenmarkten en paardenfokkerijen een bloeiperiode. Het Franse en het Duitse leger kochten in de Betuwe hun paarden op de paardenmarkten of rechtstreeks bij de boer. Franse, Duitse, maar ook Belgische, Britse en zelfs Spaanse paardenkopers gingen met hun tolken de boerderijen af. Door de toenemende mechanisatie van leger en landbouw in het begin van de 20ste eeuw nam de paardenfokkerij steeds meer in betekenis af.

Het complex is markant gelegen op een enigszins verheven terrein aan de Achterstraat in het dorp Asch, waarbij de voorgevel haaks op de weg staat. De voortuin is toegankelijk via een eenvoudig dubbel ijzeren draaihek tussen betonnen hekposten. Voor het huis staat een oude rode beuk.

Waardering

BOERDERIJ-COMPLEX bestaande uit een T-BOERDERIJ met middenlangsdeel, bijschuur en TUINHEK, een vrijstaande SCHUUR, een KOETSHUIS en een PRIEEL, gebouwd in 1864, ca. 1920 en ca. 1900.

- Van architectuurhistorische waarde als een goed en vrij gaaf voorbeeld van een historisch gegroeid boerderij-complex uit de tweede helft van de 19de- en het eerste kwart van de 20ste eeuw.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de markante iets verheven ligging aan de Achterstraat in het dorp Asch. Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de samenhang tussen de afzonderlijke onderdelen.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de bestemming welke verbonden is met een economische ontwikkeling namelijk de opkomst van paardenfokkerijen in de Betuwe vanaf ca. 1850 en de neergang ervan in het begin van de 20ste eeuw.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Boerderij(M1) Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Achterstraat 9 4115 RP Asch Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M) T-huisboerderij
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
N 137 Buren
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1864 1864 voorhuis vervaardiging
1900 1900 bedrijfsgedeelte verbouwing
1903 1903 bijschuur verbouwing
Ambachten
Name Beroep Notitie
Willigen, G.A.C. van der ; Gelderland opdrachtgever
Naar boven