Inleiding

BOERDERIJ Elijzen, met SCHUUR. De boerderij is in het begin van de 20ste eeuw gebouwd op de plaats van een oudere, de schuur volgde kort nadien. De panden liggen in het fraai glooiende landschap enigszins terzijde, bovenin het dal.

De naam 'Elijzen' is die van de laatste bewoners. Vanwege de ligging in een waterwingebied, is bewoning tegenwoordig ongewenst. Het pand is in 1992 en 1995 verbouwd ten dienste van een museumfunctie voor het waterleidingbedrijf.

De boerderij ligt, evenals boerderij Wijlhuizen, zeer fraai in het glooiende dal. Rond 1817 lag op beide plaatsen al een boerderij. De huidige boerderij is in het begin van de eeuw opnieuw opgetrokken.

Omschrijving

Het pand is gepleisterd en wit geschilderd, met uitzondering van de voorgevel in schoon metselwerk. Het zadeldak, met gesmoorde kruispannen, staat tussen topgevels. De dakschilden zijn voorzien van goten. Op het rechter schild staat vooraan een schoorsteen, die op zolder vrijstaand is uitgevoerd. De VOORGEVEL heeft links de ingang met bovenlicht, rechts ervan twee vensters met luiken. Het zoldervenster is licht getoogd. Het dak heeft een licht overstek met windveren. De lage, wit gepleisterde LINKER GEVEL, met zwarte plint, is blind op één venster met luik na.

De gepleisterde en wit geschilderde ACHTERGEVEL, met een zwarte plint, is een topgevel, het zolderluik en kleine venstertje erboven zijn gedicht. De deeldeuren zijn vermoedelijk vervangen door de huidige gewone deur met klein drieruits bovenlicht. Van de getoogde mestdeurtjes heeft de rechter een ongepleisterde segmentboog. De gevel heeft enige muurankers.

De RECHTER ZIJGEVEL is nu wat hoger opgetrokken dan bij oudere boerderijen gebruikelijk. Daardoor past hierin een zij-ingang, zonder dat het dakschild opgetild hoeft te worden. Het muurwerk is gepleisterd en witgeschilderd, met zwarte plint, en heeft bovenaan enkele ankers van oudere oorsprong. In het midden bevindt zich een klein vierruits venster onder een ongepleisterde strek, rechts ervan, geheel bovenaan, een zeer klein venstertje met een diefijzer. Van het INTERIEUR rest in de woonkamer, midden in het voorhuis, de stookplaats met een fraaie schoorsteenmantel. Rechts en links hiervan bevindt zich een klein vertrek. Achter het linker ligt een kamertje, waaronder met een keldertje onder houten vloer met een luik. De deel bevat het enige gebint: een grenen ankerbalkgebint. Het is niet uitgesloten dat het ouder is dan het pand en uit de voorganger stamt. Dat geldt zeker voor de deur in de rechter gevel. Op de deel bevindt zich in de hoek tussen de zijgevel en de achterwand van het laatst genoemde kamertje een hardstenen smalle, uitbollende bak. De zolder is via een luik vanaf de deel bereikbaar en onbeschoten.

De in relatie tot de boerderij forse SCHUUR, rechts erachter gelegen, stamt uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Dit gebouw heeft eveneens een zadeldak tussen twee topgevels, voorzien van windveren. Het rechter dakschild draagt rode opnieuw verbeterde holle pannen, het linker gesmoorde kruispannen. De gevels uitgevoerd in schoon metselwerk in kruisverband. De hier als voorgevel beschouwde zijde, gericht naar dezelfde kant als die van de boerderij, heeft in 1995 vernieuwde naar buiten draaiende schuurdeuren en links en rechts ervan een dicht gezet klein venster. Een laaddeur geeft toegang tot de zolder. Twee ankers geven de plaats aan van de balklaag: de blinde zijgevels zijn tot die hoogte opgetrokken. De achtergevel had drie - nu gedichte - deuren, waartussen twee hoger geplaatste eveneens gedichte vensters. Het laadluik voor de zolder bleef wel bewaard. Twee ankers markeren de zoldervloer. De linker gevel heeft rechts een deur, links ervan drie gedichte vensters. De rechter gevel heeft twee deurtjes gehad alternerend met drie wat hoger geplaatste vensters, eveneens onder segmentbogen: dit alles is dichtgemetseld.

Waardering

BOERDERIJ Elijzen, met SCHUUR, met een vroeg 20ste-eeuws karakter.

- Van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van agrarische bebouwing.

- Samen van stedenbouwkundige waarde als landschappelijk belangrijke elementen in het beeld van het glooiende dal. Beide hebben als zodanig ensemblewaarde.