De Pinkenberg 2, Rozendaal

Inleiding

WATERPOMPSTATION uit 1926, nu fungerend als noodstroomstation. Laag gebouwtje onder plat dak, gebouwd onder invloed van de Amsterdamse en vooral de Haagse School. BERGING in dezelfde stijl, gelegen tegenover het hoofdgebouw.

De panden liggen in het fraai glooiende landschap, samen met enkele bijgebouwen, enigszins verscholen in een dieper uitgegraven gedeelte van het dal.

Als aanvulling op het hoofdgebouw uit 1899 werd in 1926 een kleiner WATERPOMPSTATION in een totaal andere stijl erbij geplaatst, dat nu fungeert als noodstroomstation. In dezelfde stijl werd tegenover de ingang van het hoofdgebouw een eenvoudige BERGING in het talud aangelegd, gebaseerd op dezelfde schakering van massa's en overstekken. Een nog eenvoudigere versie staat achter het hoofdgebouw tegen het talud; deze laatstgenoemde valt niet onder de bescherming.

Omschrijving

Het WATERPOMSTATION is ontworpen onder invloed van de Amsterdamse en Haagse School Aan te nemen valt dat het nu witgeschilderde muurwerk oorspronkelijk ongeschilderd was. Het gebouw heeft een nadrukkelijk overstekend plat dak, evenals de beide lagere aanbouwen. Daarvan is er één midden tegen de achtergevel geplaatst, om een middenrisaliet heengrijpend. De tweede aanbouw, onder een nog wat lager plat dak, is vermoedelijk later in bijpassende stijl rechts (van de voorzijde gezien) tegen de genoemde aanbouw geplaatst. Het bovenste deel van de GEVELS is blind, hetgeen het horizontale karakter onderstreept. De ingang bevindt zich onder een betonnen plaat als luifel, op welke hoogte een uitspringende band aansluit, die om het gebouw heen loopt. De vensters hebben stalen ramen met liggende ruiten. De gevelopeningen van de korte zijgevels steken door de genoemde band heen. In de VOORGEVEL geeft een kleine jaartalsteen boven de ingang het bouwjaar 1926 aan. In de LINKER ZIJGEVEL steekt een stalen deur door de waterlijst heen, terwijl in de RECHTER ZIJGEVEL een venster door de waterlijst heen steekt. De ACHTERGEVEL is grotendeels ingebouwd door de twee lagere aanbouwen. De grootste aanbouw heeft in het midden een deur met een lichtstreep erboven van glazen bouwstenen en in de linker gevel een deur. De laagste aanbouw heeft een venster in de rechter, een deur in de achtergevel.

De BERGING, in het talud tegenover het hoofdgebouw geplaatst, is in een zelfde vormentaal ontworpen. Hij bestaat uit een wat hoger deel rechts, met een dubbele stalen deur onder ver uitstekende betonnen luifel en een, vermoedelijk wat jonger, lager deel links ervan, eveneens met een dubbele stalen deur. Beide delen hebben een recht uitkragend plat dak en staan tegen een wat hoger opgetrokken keermuurtje. Voor het rechter bouwdeel heeft dit op zijn beurt weer een wat overkragende vlakke afdekking.

Waardering

WATERPOMPSTATION en BERGING uit 1926.

- Het waterpompstation is van architectuurhistorisch belang als gaaf bewaard monument van bedrijf en techniek, gebouwd onder invloed van de Amsterdamse en Haagse School. De berging in dezelfde stijl is daarbij op zichzelf en als onderdeel van het geheel eveneens van architectuurhistorisch belang. De panden spelen een rol in het complex gebouwen voor de waterwinning, dat de ontwikkeling illustreert in de loop van de 20ste eeuw.

- Stedenbouwkundig zijn de gebouwen bovendien van belang voor het beeld van het complex en, in groter verband, van het dal. Ze hebben als zodanig ensemblewaarde.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
522242
Complexnaam
Waterpompstations-complex
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het terrein in de Pinkenberg werd in mei 1897 aangekocht voor de waterwinning, de ingebruikname van het hoofdgebouw vond plaats op 14 februari 1899, zoals blijkt uit een verplaatste zwart marmeren gedenkplaat die zich nu binnen tegen de rechter wand bevindt. Dit gebouw vormt de kern van het complex. Aangezien in die tijd water opgepompt moest worden, en nog niet door diep geplaatste pompen omhoog gestuwd werd, was een grondwaterdiepte van 10 meter maximaal. Derhalve werd in het dal een gedeelte verder uitgegraven en op de bodem van die kuil werd het pompstation, dat nu als zuiveringsgebouw gebruikt wordt, opgetrokken, evenals de latere uitbreiding. Om een zelfde reden is aan de noordzijde van het dal langs de heuvelrand een diepe geul gegraven: de 'prise d'eau' verzamelde het water dat uit de heuvel sijpelde. In 1926 werd een pompstation met bergingen bijgebouwd, in 1932 gevolgd door de bouw, op enige afstand, van een klein hulpstation. De twee oudere boerderijen mogen vanwege het gevaar van bodemverontreiniging niet bewoond worden. Ze zijn functioneel bij het complex getrokken.

Onderdelen:

- Hoofdgebouw 1898

- Waterpompstation met berging, 1926

- Klein waterpompstation, 1932

- Boerderij Wijlhuizen

- Boerderij Elijzen met schuur

Niet in het beschermde complex opgenomen bijbehorende onderdelen:

- in Rheden: waterpompgebouw in Delftse School-stijl, bewust in het landschap ingepast door de keuze voor een woonhuis-uiterlijk.

- Bedrijfswoning Pinkenberg 2

- Prise-d'eau

- waterreservoir met gesloopte belvedere.

Waardering

Het WATERPOMPSTATIONS-COMPLEX gebouwd van 1898 tot 1932, met hergebuik van oudere elementen.

- Van architectuurhistorisch belang als bedrijfsbebouwing voor de waterwinning, met traditionele elementen, invloeden van Jugendstil, Haagse- en Amsterdamse school, dat de bouwkundige ontwikkeling van de bedrijfsbebouwing illustreert aan het eind van de 19de en in de eerste helft van de 20ste eeuw.

- Het waterpomp-complex is een monument van bedrijf en techniek uit 1898-1932 en bevat nog interieuronderdelen die de ontwikkeling van deze bedrijfstak illustreren.

- Het complex speelt bovendien een beeldbepalende rol in het beeld van het dal. Het heeft als zodanig landschappelijke waarde.

- De boerderijen hebben bovendien een cultuurhistorische waarde voor de geschiedenis van de agrarische bebouwing.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Nutsbedrijf Boerderijen, molens en bedrijven Industrie oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
De Pinkenberg 2 6891 DM Rozendaal BY Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 1821 Rozendaal
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1926 1926 vervaardiging
Naar boven