Inleiding

Eenlaags WATERPOMPSTATION uit 1898, onder flauw hellend zadeldak. De vormgeving, typisch voor industriële gebouwen, is voor die tijd in de hoofdopzet behoudend, maar in details - zoals de muurankers - modern. Het oorspronkelijk ongeschilderde pand is nu wit geschilderd.

Het pand ligt in het fraai glooiende landschap, samen met enkele bijgebouwen, enigszins verscholen in een dieper uitgegraven gedeelte van het dal.

Omschrijving

Het vrij forse WATERPOMPSTATION, onder een flauw hellend zadeldak, past in het gebruikelijke beeld van de bedrijfsgebouwen uit die tijd en is in de hoofdopzet en veel van de detailering vrij traditioneel, al neigen de natuursteen-elementen in de top van de topgevels en de muurankers al naar de Jugendstil. Deze ankers zijn letterlijk sierankers: ze hebben geen enkele constructieve betekenis. Het nu witgeschilderde muurwerk was oorspronkelijk ongeschilderd.

De kopgevel aan de zijde van de toegang tot het terrein, de rechter gevel, fungeert als frontgevel. Beide KOPGEVELS zijn tuitgevels met een klimmende tandlijst en in de top een fraai hoekig sierelement, mogelijk van natuursteen, dat vooruit lijkt te wijzen naar de art deco. De schouders zijn getrapt aangezet. De rechter gevel ligt het meest in het zicht; op de top staat een gesmede windwijzer, bestaande uit een draaiende pijl op een liggend kruis van vier de windrichtingen benoemende armen. De grote vensters hebben stalen ramen en hebben een segmentboog-vormige bovenzijde. De kleine vensters erboven verschillen in beide topgevels. De linker gevel heeft een rondvenster, de rechter drie slanke vensters onder segmentboog. Het middelste is hoger en breder. Ze worden gekoppeld door een gezamenlijke vensterbank. De LANGE GEVELS hebben een bloktandlijst. De zeven vensterassen worden gemarkeerd door forse nissen onder segmentbogen, waarin de grote vensters stalen ramen hebben met een segmentboog-vormige bovenzijde. De ingang bevindt zich in de voorgevel in de middelste nis, en voegt zich door het bovenlicht in het ritme van de vensters. In de achtergevel zijn de vensters in de rechter twee nissen dicht gezet.

In de hal staan grote ZUIVERINGSKETELS, waarin het opgepompte grondwater gezuiverd wordt tot drinkwater. De oudste ketels zijn nog geklonken, de jongere gelast. Het linker deel van het gebouw is in kantoorvertrekken ingedeeld. In het gebouw is een zwart-marmeren gedenkplaat aangebracht, waarvan de in gouden letters ingegraveerde tekst luidt: "Waterleiding te Velp./ Gebouwd door de Industriëele Maatschappij./ te Amsterdam./ Directeuren:/ G.W. v. Barneveld Kooy Jr. Amsterdam./ D.J.v.d. Honert. Baarn./ Ingenieur:/ H.P.N. Halbertsma, 's Gravenhage./ Geopend/ op den 14den Februari 1899/ door den Edel-Achtbaren Heer/ Mr A.H. Brandt./ Burgemeester der Gemeente Rheden."

Waardering

WATERPOMPSTATION uit 1898.

- Van architectuurhistorisch belang als functioneel bedrijfsgebouw met toegevoegde traditionele sierelementen zoals een klimmend boogfries en naar de Jugendstil neigende sierankers. Het pand speelt als hoofdpompstation een kernrol in het complex bedrijfsgebouwen voor de waterwinning, dat de bouwkundige ontwikkeling van de bedrijfsbebouwing illustreert aan het eind van de 19de en in de eerste helft van de 20ste eeuw.

- Het waterpompstation is een gaaf bewaard monument van bedrijf en techniek uit 1898 en bevat nog diverse interessante interieuronderdelen die de ontwikkeling van deze bedrijfstak illustreren.

- Het speelt bovendien een rol in het beeld van het complex en, in groter verband, van het dal. Het heeft als zodanig ensemblewaarde.