HISTORISCHE BUITENPLAATS DE NEDERHORST Slotlaan 3 te Nederhorst den Berg

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TOEGANGSBRUG (3), KOETSHUIS (4), SCHUUR (5), STEL TUINVAZEN (6), HEK (7), BRUG (8), AANLEGSTEIGER (9) Aan de zuidzijde grenzend aan de bebouwde kom van Nederhorst den Berg ligt de historische buitenplaats De Nederhorst, waarvan de eerste vermelding dateert uit 1301 toen het in bezit was van Alfert van Wulven; in deze tijd 'de Horst' genoemd. In 1579 werd het goed verkocht aan heer Godert van Reede, die het huis zijn huidige verschijningsvorm gaf bestaande uit een blokvormig gebouw met vier hoektorens en een kasteelachtig aanzien. Vermoedelijk werd deze verbouwing in 1635 voltooid. Ook werd in deze periode de Reevaart gegraven (1600), die de verbinding met de Vecht vormde en in 1971 werd gedempt ten behoeve van een weg (Nieuwe Overeemseweg). De Nederhorst vererfde in 1670 in de familie Van Tuyl van Serooskerken. Rond 1700 vonden enige belangrijke wijzigingen plaats zowel aan het huis, dat een nieuwe ingangspartij in Lodewijk XIV stijl kreeg, als de aanleg. Een opmetingskaart van Bernard le Roy en ontwerptekening (ca.1700) van Staden tonen respectievelijk de bestaande en de nieuw te creëren situatie, waarbij de belangrijkste verandering werd gevormd door de opname van het huis in een classicistische opgezette aanleg met een as van symmetrie. Hiervoor werd de oprijlaan in de as van het huis verlegd en achter het huis doorgetrokken en voor het huis werd een ruim vierkant voorplein gerealiseerd met bouwhuizen aan weerszijden. De terreinen rondom het in een ruime vierkante gracht gelegen huis bewaarden hun veelhoekige vormen, veelal gevat in grachten/sloten, alleen de invulling wordt gedetailleerder (parterres de broderie). Deze formele structuur is gaaf bewaard gebleven. In 1959 werd het inmiddels vervallen goed verkocht aan een particulier de heer J.L. Jonker, die De Nederhorst heeft gerestaureerd. Sinds 1971 is de gehele buitenplaats in de Harmine Wolters-Stichting opgenomen.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt bepaald door de Slotlaan, de Algemene Begraafplaats, sloten langs de west- en noordzijde, het Juliana Bernardplein en Brilhoek.

Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS DE NEDERHORST is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege het hoofdgebouw dat een voorbeeld is van een 17de-eeuws huis met een kasteelachtig aanzien gebaseerd op de traditionele bouwwijze; - vanwege de representatieve 18de-eeuwse classicistische ingangspartij; - vanwege de bewaarde 17de/18de-eeuwse formele structuur; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.