Inleiding

KERK in Neo-Gotische stijl met toren en dakruiter uit 1903 van architect C.F. van Hoof uit Tilburg.

Omschrijving

De kruiskerk is in opbouw basilicaal en heeft leien zadel- en lessenaarsdaken. Het schip telt drie hoge traveeën, voor het transept en een achter het transept. Het priesterkoor, dat iets lager is dan het schip telt twee traveeën en een vijfzijdige sluiting. De kerk die niet georienteerd is ligt met het priesterkoor naar het westen en de ingangspartij naar het oosten. De toren wordt geflankeerd door de doop- en Mariakapel. De lage zijbeuken zijn gedeeltelijk voorzien van lessenaarsdaken en aan weerskanten van de transeptarmen van tentdaken. De kerk is opgetrokken uit paarsrode handgevormde baksteen gemetseld in kruisverband met gele bakstenen accenten in spitsbogen, horizontale banden en afzaten. De vierkante toren met drie luidklokken heeft steunberen en vier geledingen. In de eerste geleding bevindt zich de hoofdingang met een rijzig portaal waarin opgenomen een beeld van Sint Laurentius. De tweede bevat twee gekoppelde spitsboogvensters ter plaatse van de zangzolder. De derde geleding heeft drie spitsboognissen en de vierde geleding bevat de galmopeningen onder wimberg en wijzerplaat. Het spitse achtzijdige torendak wordt geflankeerd door vier kleine achtzijdige hoektorentjes. In de kerk wel en niet gekoppelde spitsboogvensters, met figuratief, gekleurd glas-in-lood. In transept en toren ook rondvensters. De figuratieve vensters zijn geplaatst tussen 1904 en 1924 naar ontwerp van Frans Frencken, die leraar was aan het klein- seminarie Ypelaar en vervaardigd in de ateliers van Joep Nicolas (Roermond) en H. Wagemakers (Utrecht). Een van de vensters op de zangzolder is als volgt gesigneerd: "Stichtsche Glas v. Mij Utrecht H. Wagemakers A.D. 1904". Het interieur van de kerk heeft in koor, transept, viering, schip en zijschepen repectievelijk: gestucadoorde straal-, ster- en kruisgewelven. In de drie portalen van de kerk gemetselde kruisgewelven. De muren van de kerk zijn gestucadoord met accenten van paarsrode aanzetstenen op hoeken, kolommen, bogen en dergelijke. Onder pastoor Vermunt (1919-58) werd vanaf 1926 de kerk gepolychromeerd, door kunstschilder Jan Dunselman (Amsterdam), die in 1904 in het koor enige tableaus had aangebracht. Zijn broer Cornelis Dunselman verzorgde het eenvoudige decoratiewerk. In de zestiger jaren werden echter de polychrome muurvlakken tussen de paarsrode aanzetstenen witgeschilderd. De schilderingen waren Neo-Gotisch van opzet. Naast oud- testamentische figuren als aartsengel Michael, David, Mozes, Aäron, Elias en geloofverkondigers als Servatius, Bonifatius, Willibrordus en Lambertus H. Christoffel bevonden zich langs de muren een hele reeks engelenfiguren die de zedelijke deugden of de acht zaligheden moesten uitbeelden. Voor de doopkapel werden rond 1930 door de Brusselse kunstschilder Watelet de portretten geschilderd van drie bisschoppen die in Ulvenhout waren gedoopt: mgr. Van Hooydonk, mgr. Van Dijk (hulpbisschop van Van Hooydonk) en mgr. Leijten.

In de kerk bevinden zich onder andere een orgel uit 1803 gemaakt door Lambert Benoït van Penteghem (Gent) en een houten H. Franciscusbeeld uit 1898. Tussen kerk en voormalige Mariaschool aan de Dorpstraat een schansmuur. Hierin zijn opgenomen twee natuurstenen hekpijlers bekroond door leeuwenkop afkomstig van het slot Grimhuysen.

Waardering

Het kerkgebouw is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als toonbeeld van de ontwikkeling van het katholicisme, met name de opeenvolging van schuurkerken en neokerken, die hier tastbaar is vanwege de incorporatie van oudere onderdelen in het huidige complex. Tevens is het gebouw architectuurhistorisch waardevol als vertegenwoordiger van het werk van de in Noord-Brabant actieve architect C.F. van Hoof (Tilburg). Het complex heeft ensemblewaarde vanwege de samenhang met de stedenbouwkundige structuur van de dorpskom.

Het is vooral uitwendig gaaf bewaard gebleven.