Inleiding

In 1865-1866 op de hoek van Plantage Parklaan, Henri Polaklaan en Plantage Middenlaan in opdracht van W. Brummer tot stand gekomen blok HERENHUIZEN van in oorsprong 16 (nu 15) herenhuizen naar eclectisch ontwerp van G.W. Breuker als een van de eerste grote blokken na de erfuitgifte van de Plantage in 1859/1860.

NB. In 1948 is het middelste huis, Plantage Parklaan nr.15 gesloopt. De vervangende nieuwbouw valt buiten de bescherming.

Omschrijving

In oorsprong U-vormig blok van aaneengesloten witgepleisterde herenhuizen met souterrain, bel-étage en twee verdere verdiepingen en een kapverdieping. Het als één geheel opgezette bouwblok bevat individuele verschillen in detaillering en is bij beide hoeken afgerond. De woningplattegronden zijn telkens gespiegeld. Elk pand telt drie vensterassen en wordt afzonderlijk gedekt met een afgeknot schilddak; daken overwegend gedekt met shingles en van een dakkapel met hijsbalk voorzien. De daken van de panden Plantage Parklaan 19,20 en Plantage Parklaan 10,11 hebben flauwere schilden en alleen aan de voorzijde twee originele dakkapellen met een rechte afsluiting en een licht getoogd venster met dubbel raam en een hijsbalk. De overige daken hebben aan de voorzijde een dakkapel met kuif of fronton. Sommige kepers en overgangen naar het afgeknotte dakdeel worden versterkt met lijstwerk. Onder de verspringende, geprofileerde kroonlijsten bevinden zich gevarieerde friezen: bij de panden Plantage Parklaan 14 en 16 zijn tussen de consoles getoogde vensters. De lijst met consoles verspringt bij elke eenheid van zes traveeen, die telkens twee woonhuizen omvat. De gekoppelde entrees zijn vrijwel allemaal iets teruggeplaatst met een rechtopgaande stoep, die ten dele voor de gevel ligt. De twee hoekpanden hebben aan weerszijden van de afgeronde hoeken op de verdiepingen kolossale pilasters. De T-vensters zijn op verschillende manieren getoogd en hebben een kuif of kopje in een geprofileerde omlijsting. Balcons met grotendeels recent hekwerk. Balcons aan de zijde van de Henri Polaklaan met origineel hekwerk. Aan deze zijde ook enkele blindvensters. Overhoeks geplaatste kwartronde balkons gedragen door hermen. Het pand Plantage Parklaan 16 heeft een grotendeels driezijdig uitgewerkte houten centrale erker op de verdieping. Meervoudig gelede bovenlichten. Het pand Plantage Parklaan 20 bevat een stichtingsteen met inscriptie 'W.B. 18 1/8 65'.

Waardering

Blok herenhuizen in eclectische stijl ontworpen van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde. Tevens van typologische en situationele waarde als één van de eerste gerealiseerde ensembles met herenhuizen sinds de opheffing van het bouwverbod in de Plantage alsook wegens ensemblewaarde als beedbepalend onderdeel van de voor deze buurt zo typerende pleister-architectuur uit het derde kwart van de 19de eeuw.