Omschrijving

Nederlands hervormde ZAALKERK uit 1912 opgetrokken in een bruine waalklinker. Het zadeldak dat gedekt is met een zwarte geglazuurde Friese golfpan, heeft een geprofileerde houten goot op klossen. De beide topgevels zijn afgezet met natuurstenen dekband en hebben natuurstenen schouders. Midden tegen de voorgevel (zuid) is een portaal uitgebouwd met een toren onder een zadeldak tussen twee tuitgevels, afgezet met een natuurstenen dekband, en een houten goot op klossen; op de nok een windwijzer met bouwjaar (1912). De hoofdentree die zich midden in het portaal bevindt, bestaat uit een dubbele houten rondboogvormige deur met twee omlijste kijkgaten met smeedwerk en ijzeren gehengen, onder een drietal halfsteens rollagen aflopend in lengte; boven de deur bevindt zich een gevelsteen met de tekst: soli deo gloria; voor de deur een natuurstenen stoep (twee treden) met bovenin crème-gele tegels; de entree is samengevat onder een keperboog met natuurstenen sluit- en aanzetstenen. Boven de entree bevindt zich een langwerpig venster onder een strek, en aan weerszijden een klein venster onder een strek met daarboven een rondboogvenster binnen een uitgespaard veld in halve boogvorm; rechts van de entree een gevelsteen waarop staat: "Ds C.J. Paassen, K. Schrage, H. Keur, 2-4-1912"; de beide zijgevels van het portaal hebben een klein venster met strek onder een rondboogvenster. De toren heeft aan drie zijden (achterzijde uitgezonderd) een langwerpig galmgat onder een strek. De oost- en westgevel van de kerk worden geleed door vijf steunberen met daartussen vier boogvensters met bakstenen tracering, waarvan het eerste vanaf de voorgevel is dichtgezet. Alle vensters hebben gekleurd glas-in-lood.

Aan de noordzijde is een CONSISTORIE aangebouwd op een rechthoekige plattegrond, opgetrokken in een bruine waalklinker. Het afgeknotte schilddak, gedekt met een zwart geglazuurde Friese golfpan, heeft een houten goot op klossen en een gemetselde schoorsteen op het westelijke dakvlak. In de oostgevel bevindt zich de entree, bestaand uit een houten deur met deurlicht met roedenverdeling, een tweeruits bovenlicht onder een strek en een natuurstenen stoep (twee treden), en een dubbel zesruits venster onder een strek. De noordgevel heeft drie zesruits vensters onder een strek en in de topgevel met steekkap openslaande deuren met twee deurlichten onder een rollaag. Aan de westgevel is in de jaren zestig van deze eeuw een kleine uitbouw met plat dak gebouwd, die buiten de bescherming valt.

In het INTERIEUR zijn ondermeer van belang: in het portaal de tegelvloer, de houten spiltrap en de twee omlijste schuifdeuren (paneel) onder een gemetselde segmentboog; in de toren de klok uit 1695 van C. Fremy; in de kerk het spitse tongewelf met trekbalken, de houten platformkansel in nis met een opgang aan weerszijden, de twee rijen houten kerkbanken en de kerkeraadsbanken links en rechts van de kansel, de houten balustrade met lezenaar, de houten orgeltribune steunend op twee decoratieve houten pilaren en de orgelkas. Het orgel valt buiten de bescherming.

Waardering

Nederlands hervormde kerk met aangebouwde consistorie van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een relatief jonge Nederlands hervormde kerk uit 1912 in een aan het rationalisme verwante bouwtrant

- vanwege de verzorgde, afgewogen vormgeving

- vanwege de opvallende detaillering

- vanwege de ruimtelijke en functionele relatie met de pastorie en begraafplaats

- vanwege de hoge mate van gaafheid van zowel het ex- als het interieur

- vanwege de beeldbepalende ligging midden in het dorp aan het Damsterdiep.