Cornelis Geellaan 43, Alphen aan den Rijn

Monumenttype:: Rijksmonument
Monumentnummer:: 516130
Monumentnaam:: Cornelis Geellaan 43
Plaats:: Alphen aan den Rijn

Bron: Yhoitink via Wikimedia Commons

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Omschrijving

Het PARK met BRUGGETJE, onderdeel van het complex van de Marthastichting, ligt oostelijk van de Raadhuisstraat en zuidelijk van de W.M. Offringalaan. In de parkaanleg neemt het Centrale Gebouw (KINDERTEHUIS) letterlijk een centrale plaats in. Langs de noordrand van de aanleg (parallel aan de Offringalaan) zijn respectievelijk de villa met koetshuis, het Emmahuis en de tuinmanswoning met boomgaard gesitueerd; aan de zuidoostkant ligt de Koningin Wilhelminaschool met dienstwoning. Alle gevels van deze panden zijn met het front naar het park gekeerd, waarvandaan verschillende zichten op het park zijn gecreëerd. De parkaanleg was oorspronkelijk onderdeel van het buiten Rijnstroom, dat sinds 1897 dienst deed als directeurswoning van de Marthastichting. In deze tijd is naar ontwerp van tuinarchitect Copijn uit Groenekan een nieuwe aanleg in Engelse Landschapsstijl gerealiseerd. De kern van deze aanleg wordt gevormd door een lobvormige vijver, waarvanaf de achterkant (zuidwest) van het Centrale Gebouw fraaie zichten worden verkregen. Deze vijver maakt deel uit van een langgerekte door het park slingerende vijver met versmallingen die worden overspannen door in totaal drie bruggetjes. Eén BRUGGETJE, direct zuidelijk van het centrale gebouw, dateert uit het begin van de 20ste eeuw. De boogbrug is opgetrokken in rode baksteen met kunststenen aanzetstenen, muurankers en stalen hekjes.

Slingerpaden verbinden de verschillende (bij)gebouwen met elkaar en maken wandelingen mogelijk langs de waterpartijen en gazons.

Langs de paden en waterkanten staan beuken. Zuidelijk van het centrale gebouw, aan de overkant van het water staan linden; oostelijk daarvan kastanjes; aan de noordzijde een taxusgroep en een treurwilg.

Waardering

De parkaanleg is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde te weten de rol die het heeft gespeeld in de ontwikkeling van de Marthastichting.

Het park met bruggetje van algemeen belang vanwege de tuinarchitectuurhistorische waarde te weten de aanleg in de Engelse Landschapsstijl en de plaats die het inneemt in het oeuvre van tuinarchitect Copijn.

In stedenbouwkundig opzicht is de parkaanleg met bruggetje van algemeen belang vanwege de functionele en ruimtelijke samenhang met de onderdelen van het complex van de Marthastichting die in het park staan.

Het parkaanleg is in hoge mate gaaf.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:: 516130
Artikel ZKP:: rijksmonument
Provincie:: Zuid-Holland
Gemeente:: Alphen aan den Rijn
Plaats:: Alphen aan den Rijn

Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:: Marthastichting
Complexnummer:: 516128
Complex beschrijving:: Inleiding

Begin 1883 werd in Amsterdam "De Vereniging Marthastichting voor onverzorgde kinderen" opgericht. Voorzitter Cornelis Geel, van oorsprong leraar in de Jordaan in Amsterdam, week wegens ruimtegebrek voor de opvang van verwaarloosde kinderen uit naar Alphen aan den Rijn. Nadat de kinderen eerst in een jongenshuis en school in de Julianastraat ondergebracht en onderwezen werden, vond in 1897 de verhuizing plaats naar het buiten Rijnstroom. Het huis van de buitenplaats functioneerde aanvankelijk als directeurswoning. Daarachter werden in een nieuw PARK in de Engelse Landschapsstijl van tuinarchitect Copijn uit Groenekan in fases diverse (bij)gebouwen voor de verzorging van de kinderen neergezet. In het park staan niet alleen gebouwen maar ook een ZITBANK, neergezet bij het afscheid van ds. Voors in 1935, en een BRUGGETJE. Het park is toegankelijk middels een TOEGANGSHEK.

In 1897 werd het moederhuis (KINDERTEHUIS) voor kinderen vanaf drie jaar voltooid. Na de restauratie in 1930 door M.A. en J. van Nieukerken werd het door koningin Emma gewijd en deed het Emmahuis dienst als tehuis voor meisjes van 12 jaar tot 17 jaar. Het centrale gebouw (KINDERTEHUIS) werd in 1911 in gebruik genomen. Het Prinses Juliana Kinderhuis, dat in 1912 werd ingewijd, is inmiddels afgebroken om plaats te maken voor een appartementengebouw. De Koningin WilhelminaSCHOOL met bijbehorende KAPEL is nog in tact. Zowel de school als de ernaast gelegen SCHOOLMEESTERSWONING zijn ontworpen in 1912 en voltooid in 1914. In 1924 werd achter het oorspronkelijke buitenhuis naar ontwerp van de gebroeders Marie Adrianus en Johan van Nieukerken een nieuwe VILLA gebouwd. Het oude Rijnstroom werd eveneens in 1924 wegens verval afgebroken. Het KOETSHUIS achter de nieuwe villa behoorde waarschijnlijk bij de boerderij die oorspronkelijk achter het oude huis stond.

Bij de TUINMANSWONING bevond zich oorspronkelijk een moestuin waar de groenten voor het gehele complex werden verbouwd. Deze moestuin is inmiddels verdwenen. De bijbehorende BOOMGAARD is wel bewaard gebleven.

Alle gebouwen van het complex zijn ontworpen in de Nieuw-Historiserende bouwstijl. De villa is echter klassieker vormgegeven dan de andere gebouwen.

In het park bevinden zich ook een aantal paviljoens uit de jaren dertig en naoorlogse bijgebouwen van de Marthastichting. Deze zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Waardering

Het complex van de Marthastichting is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde te weten de rol die het heeft gespeeld in de sociaal-culturele ontwikkeling van kindertehuizen in het begin van de twintigste eeuw.

Het complex van de Marthastichting is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde en wel de vormgeving in de Nieuw-Historiserende bouwstijl en de plaats die de gebouwen innemen in het oeuvre van de gebroeders Van Nieukerken.

De onderlinge samenhang van de onderdelen van het complex in de parkaanleg geven het complex een bijzonder hoge ensemblewaarde.

Het exterieur van de aanleg, boomgaard en gebouwen is in hoge mate gaaf.

Een dusdanig compleet en vrijwel gaaf complex in de zorgsector is inmiddels vrij zeldzaam.

Bron: Rijksmonumentenregister

Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Park	Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Cornelis Geellaan	43	–	2406 JE	Alphen aan den Rijn	–	BY	Ja

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	C	6915	–	Aarlanderveen

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1897	1897	–	vervaardiging

Ambachten
Name	Beroep	Notitie
Copijn, H. ; Zuid-Holland	tuinarchitect / landschapsarchitect	–

Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn Cornelis Geellaan 43

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Voeg een verhaal toe over dit monument