Lekdijk Oost 12, Jaarsveld

Omschrijving

Het achter de Lekdijk gelegen POLDERHUIS is opgetrokken op een nagenoeg rechthoekige plattegrond en telt hoofdzakelijk twee bouwlagen onder een samengestelde kap. De dakbedekking bestaat uit gesmoorde tuile du Nordpannen. De vensters zijn voorzien van rond-, korf- en segmentboogvormige ontlastingsbogen met zandstenen aanzet- en sluitstenen. De vensters in de eerste bouwlaag zijn voorzien van rood-wit geschilderde luiken in een groene omlijsting. De asymmetrische voorgevel is in drieën geleed. Het iets naar voren springende linker bouwdeel bestaat uit een trapgevel met twee bouwlagen onder een zadeldak met de nokrichting haaks op de weg. De gevel heeft een trapgevelbeëindiging met een schilddragende leeuw voorzien van het wapen van de provincie Utrecht als bekroning. De gevel bevat in de eerste bouwlaag twee kruiskozijnen. De tweede bouwlaag bevat drie gekoppelde vensters met bovenlichten, gescheiden door muurdammen. Eronder is in hardsteen de spreuk 'Vivo leo cespite tutus' uitgehakt, met ter weerszijden de data '1675' en '1903'. De geveltop heeft een klokvormig spaarveld met daarin een kruiskozijn onder een rondboog. De topgevel is voorts verlevendigd met sierankers. Het middelste bouwdeel is een langsgevel van twee bouwlagen hoog en twee vensterassen breed. Links bevindt zich op de begane grond ene uitgebouwd rondboogvormig portiek. Hierin bevindt zich de hoofdentree, bestaande uit een houten deur met zijlichten met een rondboogvormig bovenlicht. Rechts ervan bevat de langsgevel een kruisvenster. Boven het portiek is een hardstenen balustrade met bolvormige hoekbekroningen aangebracht. De gevel heeft ter plaatse openslaande balkondeuren met bovenlichten en rechts een kruiskozijn. Het meest rechtse bouwdeel is een langsgevel van twee vensterassen, elk met een kruiskozijn; aan de voorzijde slechts één bouwlaag hoog. Het dakvlak wordt doorbroken door twee dakkapellen onder schilddakjes. De linkerzijgevel bevat een deur en een aantal kruiskozijnen. In de rechterzijgevel komen twee boven elkaar geplaatste kruiskozijnen voor. Tegen de achtergevel is haaks op het hoofdvolume een bouwdeel van één bouwlaag onder zadeldak gezet. Tegen dit bouwdeel is aan de noordwestzijde een stenen schuur onder zadeldak geplaatst.

In het interieur van het kantoor is nagenoeg de oorspronkelijke indeling gehandhaafd. De begane grond bevat als voornaamste vertrekken de hal en het trappenhuis. Rechts is in de hal een kapstok in neorenaissancestijl met wapenschilden geplaatst. De belangrijkste vertrekken bevinden zich op de eerste verdieping. Het trappenhuis heeft een houten plafond met lichtkoepel. De grote vergaderzaal is gesitueerd in het linker bouwdeel. Deze zaal is uitgevoerd met houten lambrizeringen, waarin een aantal kasten zin opgenomen. Aan de zuidwestzijde bevindt zich een haardpartij met groene tudor-reliëftegels en een houten schoorsteenmantel met neorenaissance-ornamentiek. In het middelste venster is een glas-in-loodvenster aangebracht met het wapen van de provincie Utrecht. De korbelen die de balken ondersteunen zijn bevestigd met rozetten en rusten op natuurstenen consoles. Het meubilair, zoals de vergadertafel en de stoelen, dateert uit de bouwtijd. De kamer van de dijkgraaf naast de vergaderzaal is in een zelfde stijl uitgevoerd.

Waardering

Het pand is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als karakteristiek voorbeeld van een polderhuis in Hollandse neorenaissancestijl van omstreeks 1900. Het is gaaf wat betreft de hoofdvorm, het materiaalgebruik en de detaillering van het exterieur en deels ook het interieur. Het polderhuis is bovendien van belang als uiting van de bestuurlijke geschiedenis van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Benedendams en IJsseldam. Tevens heeft het ensemblewaarde door de beeldbepalende ligging aan de Lekdijk.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
512122
Complexnaam
Waterstaatkundig complex
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Aan de Lekdijk, Hoek van Alterenlaan gelegen watersstaatkundig complex, is opgetrokken in 1903 / 1904 in opdracht van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Benedendams en IJsseldam. Het polderhuis is ontworpen door architect J.F. Klinkhamer in de Hollandse neorenaissancestijl. Op dezelfde plaats stond een dijkhuis uit 1675, waarvan het achterhuis in gewijzigde vorm vermoedelijk een restant is. Oorspronkelijk bevond zich in het rechterdeel van het pand de dienstwoning. In het midden ligt op de verdieping de kamer van de dijkgraaf; links, eveneens op de verdieping, bevindt zich de vergaderzaal. Het dijkmagazijn bevindt zich rechts van het polderhuis en diende als opslag van materialen. Het complex diende als waakhuis nummer 4 binnen dit gebied als bijeenkomstplaats in tijden van hoog water.

Omschrijving

Aan de Lekdijk oost / hoek S.L. van Alterenlaan gelegen waterstaatkundig complex bestaat uit de volgende onderdelen:

1. polderhuis 2. dijkmagazijn

Ten noordwesten van de Lekdijk is het polderhuis lager gelegen ten opzichte van de dijk. De voorgevel is op de dijk en de rivier de Lek georiënteerd. Ten noorden ervan bevindt zich het dijkmagazijn. Voor het polderhuis ligt een formeel aangelegde tuin, bestaande uit twee gazons, omgeven door sierbuxus en het pad naar de hoofdentree, geflankeerd door hagen.

Waardering

Het waterstaatkundig complex is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als karakteristiek en vrij gaaf voorbeeld van een polderhuis in Hollandse neorenaissancestijl uit omstreeks 1900 met bijbehorend dijkmagazijn. Bovendien is het van belang als uiting van de bestuurlijke geschiedenis van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Benedendams en IJsseldam en als uiting van de geschiedenis van de waterbeheersing. Tevens heeft het complex ensemblewaarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Lekdijk.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Polderhuis Bestuursgebouwen, rechtsgebouwen en overheidsgebouwen Bestuursgebouw en onderdl oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Lekdijk Oost 12 3413 MS Jaarsveld Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
B 184 Jaarsveld
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1903 1904 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Klinkhamer, Jacob F. ; Utrecht architect / bouwkundige / constructeur
Hoogheemraadschap van de Lekdijk ; Utrecht opdrachtgever
Naar boven