Inleiding

METAHEERHUIS, onderdeel van het complex van de Joodse Begraafplaats te Muiderberg, gebouwd in 1933 naar ontwerp van de joodse architect Harry Elte Phzn. (1880-1944) uit Amsterdam. Naast enkele synagoges en joodse ziekenhuizen ontwierp Elte in 1931 ook het in vormgeving verwante metaheerhuis op de Nederlands-Israëlitische Begraafplaats te Diemen.

Het metaheerhuis bevindt zich aan de voet van de hogere zandrug op het westelijk deel van de begraafplaats. Het is gesitueerd aan het einde van het hoofdpad.

Omschrijving

Het metaheerhuis is opgetrokken op samengestelde plattegrond over één bouwlaag onder een schilddak gedekt met rode Hollandse pannen met de nokrichting oost-west. Het is geconstrueerd in baksteen op een betonnen voetplaat en lichte fundering. Het metselwerk is uitgevoerd in halfsteensverband, waarbij voor de plantenbakken en voor de delen die buiten het gevelvlak komen misbaksels werden toegepast en voor het overige gevlamde rode bakstenen. Op enkele hoeken zijn decoratieve blokken uitgevoerd in kunststeen in de gevels aangebracht.

Het gebouw bestaat uit twee tegen elkaar geplaatste massa's: het hoofdgedeelte onder schilddak met ruime houten overstekken met zuidelijk daar tegenaan een lagere met hardstenen zerken vlakgedekte aanbouw voor de Kohaniem (de priester).

De voorgevel (oost) van de hoofdbouw bestaat uit een risalerend portaalgedeelte met daarboven kleine vierkante vensters voorzien van glas in lood. Het portaal bevat de hoofdingang: een halfronde blankgelakte deur voorzien van zwartgeschilderd ijzeren beslag onder een zwaar aangezette ontlastingsboog met plastisch metselwerk. De toegang is geflankeerd door gemetselde bloembakken.

Tegen de linker zijgevel (zuid) bevindt zich de ruimte voor de kohaniem, voorzien van twee kleine vensters en een tekststeen en met in de korte oost- en westgevel een deur. Een lage gemetselde muur in het vlak van de voorgevel omgeeft een kleine plaats.

De rechter zijgevel (noord) bevat in een risalerend gevelvlak het grote vrijwel vierkante venster. Dit bevat een witgeschilderd raam met roedenverdeling dat is bezet met glas in lood.

De achtergevel (west) komt overeen met de voorgevel.

De vloer van de ontvangruimte is belegd met kleine grijze tegels voorzien van een randmotief in zwarte natuursteen. De wanden hebben een rondgaand lambris van zwart natuursteen met in de noordgevel vaste banken voorzien van houten zitting. De wanden zijn voor het overige gepleisterd. De noordgevel bevat het glas-in-loodraam in de vormgeving van de art déco met randversiering en tekst in de onderrand en uitgevoerd in de kleuren paars, lila, violet en kleurloos glas. Onder het venster bevindt zich een spreekgestoelte in zwart natuursteen. In de zuidgevel daartegenover bevindt zich de ruimte van de kohaniem die via een blankgelakt houten tralieraam met de hoofdruimte in verbinding staat. Daarboven bevinden zich net als boven de toegangen kleine vierkante glas in lood-ramen. In de zuidelijke gevel echter zijn de muurdammen voorzien van gouden mozaïeksteentjes.

Waardering

- het metaheerhuis met een gaaf bewaard interieur is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een lijkenhuis voor joods gebruik uit de eerste helft van de 20ste eeuw in een versoberd baksteenexpressionisme uit het Interbellum naar ontwerp van de joodse architect Harry Elte.

- het metaheerhuis is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het complex van de Joodse Begraafplaats te Muiderberg.