Complex eigenschappen

Complexnaam:

Groeneveld

Complexnummer:

511770

Complex beschrijving:

Omschrijving van het complex In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), ORANJERIE (3), KOETSHUIS (4), BRUG MET TOEGANGSHEK naar voorplein (5), JAGERSHUIS/BOERDERIJ 'DE OSSENSTAL' (6), TUINMUUR (7), IJSKELDER (8), BOERDERIJ 'RAVESTEIN' MET BAKHUIS (9). Ten westen van de dorpskern Baarn aan de weg van Soestdijk naar Eemnes Binnen ligt de historische buitenplaats Groeneveld op een langgerekt perceel haaks op de Amsterdamsestraatweg. In 1671 kocht Andries Mamuchet deze strook grond ten zuiden van de ridderhofstede Drakenburg, waarop in 1702 door zijn zoon Marcus Mamuchet van Houdringe de buitenplaats Groeneveld werd gesticht, bestaande uit een 'moderne huijsinghe, een bassecour, stallen, een koetshuijs, tuijnmans- en boerenwoningen, mitsgaders orangerie, met respectieve tuijnen en boomgaerden, bosschen, allees, wandelingen en weijlanden' (1735). De huisplaats lag centraal op de hoofdas op een rechthoekig omgracht terrein en binnen een eenvoudige formele structuur bepaald door het langwerpige kavelpatroon. Door de omgrachting kreeg het huis een riddermatig karakter. In de tweede kwart van de werd het buiten uitgebreid met twee gebogen vleugels. De inrichting van de buitenplaats, zoals aangegeven op de 'Kaart van de Hofsteeden Groeneveld en Ravestyn' gemaakt door H. Stoopendaal in 1763, werd bepaald door de lange as van symmetrie, de rechthoekige omgrachting en het formele lanenstelsel. Aan de overzijde van de weg lag de overtuin met sterrenbossen, die tussen 1763 en 1795 werd verkocht. Op de kaart staat een slingerbosje getekend als eerste aanduiding van een landschappelijke element. Vanaf 1786 werd het park omgevormd in vroege landschapsstijl, waarvan een gedetailleerde beschrijving op een veilingaffiche van 1795 getuigt. Er was een Chinese brug, een waterval, kronkelende vijvers, een menagerie, 'slingerbosschen en nieuw aangelegde Engelsche plantsoenen' (zie verkoopaffiche 1797 en de kadastrale kaart van 1832). Tijdens de bewoning door familie Huydecoper is het park rond 1836 opnieuw gewijzigd in een meer natuurlijk aandoende landschapsstijl waarschijnlijk door J.D. Zocher jr., die de rechthoekige omgrachting tot een slingerende waterloop heeft vergraven, zodat de suggestie van een lange slingerende rivier werd gewekt (zie topografische kaart 1926, die de situatie van ca.1880 aangeeft). Tot WOII is de buitenplaats in het bezit van particuliere eigenaren, waarna in 1938 Staatsbosbeheer het goed aankoopt en openstelt voor publiek. Tussen 1977 en 1982 zijn huis en park gerestaureerd.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt bepaald door de Amsterdamsestraatweg (oost), de spoorbaan van Baarn naar Hilversum (zuidwest), de inrichting Nieuwenoord (west). Aan de zuidzijde grenst Groeneveld aan het landgoed Buitenzorg.

Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang

- vanwege het hoofdgebouw, dat een vrij zeldzaam en representatief voorbeeld is van een corps de logis met gebogen zijvleugels;

- vanwege de historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl uit het einde van de 18de- en de eerste helft van de 19de eeuw, waarin een enkel formeel element, zoals de oprijlaan, bewaard is gebleven;

- vanwege het gaaf bewaarde 18de-eeuwse ensemble van hoofdgebouw met bijgebouwen;

- als groene buffer tussen de verstedelijkte gebieden Baarn en Hilversum;

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.