Zeeduin, Oostkapelle

Het voormalige KOETSHUIS is ten noordwesten van het hoofdgebouw gesitueerd en ligt in de meest noordelijke hoek van de buitenplaats, waar de oprijlaan naar de Dunoweg leidt. Het bakstenen koetshuis bestaat uit een begane grond met kapverdieping. Het heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een zwart pannen zadeldak. In de voorgevel wordt de naar voren springende, bakstenen ingangspartij gevormd door twee pijlers op een eenvoudige sokkel, waartussen zich twee dubbele, licht getoogde inrijdeuren bevinden die zijn voorzien van een geprofileerde gestucte omlijsting. Voor deze inrijdeuren ligt een klinkerbestrating, voor het overige los grind. Tussen de getoogde en geprofileerde bovendorpel van de deuren hangt een luidklokje. Een borstwering ter hoogte van het fries sluit dit deel van de voorgevel af. Links en rechts van deze ingangspartij is de voorgevel gestuct en voorzien van een blokkenpatroon. Links is een 9-ruitsschuifvenster met luiken aangebracht en een deur met bovenlicht, terwijl rechts behalve een identiek venster, ook een eenvoudige deur met ruitvormig bovenlicht is geplaatst. Ter hoogte van de rechter inrijdeur bevindt zich een drenkbak. Tussen de twee inrijdeuren in is een jaartalsteen ingemetseld, pal boven de plint met als inschrift: "H.F. LANTSHEER, JR 1883." Daaronder is een ijzeren schoenschraper in de grond bevestigd. De voorgevel wordt links en rechts door vlakke, gestucte pilasters afgesloten. De kapverdieping bevat boven de entree drie gekoppelde dakkapellen, die enigszins verdiept in de dakhelling liggen; verder zijn boven de reeds vermelde 9-ruitsvensters dakkapellen met eenvoudige, afhangende voluutvormige zijstukken aanwezig, zoals ook aan de achterzijde van de kap. De zij- en achtergevels zijn in het jaar 1966 gewijzigd, toen het koetshuis tot woning werd verbouwd. Bij deze functiewijziging is rekening gehouden met de oorspronkelijke architectuur van het gebouw. Inwendig is het voorhuis van het voormalige koetshuis bestraat met klinkers. De linkerwand van dit gedeelte wordt bijna helemaal ingenomen door een vurehouten tuigkast die oorspronkelijk diende voor het opbergen van lederen tuig- en toomwerk voor paarden. De tuigkast is ondiep, ca. 60 centimeter, en beslaat nagenoeg de gehele hoogte van de ruimte. Het middendeel van de tuigkast is open en aan de bovenzijde voorzien van een dubbele accoladeboog; op de twee hoogste punten van deze dubbele accolade zijn houten klavermotieven aangebracht. De boog rust op twee smalle houten pilastertjes die zijn gesierd met eenvoudige bladkapiteeltjes. Niet de gehele tuigkast is open; links en rechts zijn twee identieke, smalle kasten met deuren aangebracht die pal boven elkaar staan. In het open middendeel van de tuigkast zijn nog drie metalen bevestigingspunten voor het ophangen van tuigwerk aanwezig. De zwart-witte tegelvloer van de tuigkast ligt iets verhoogd ten opzichte van de klinkerbestrating.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
409339
Complexnaam
Zeeduin
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

BUITENPLAATS ZEEDUIN. De historische buitenplaats "ZEEDUIN" ligt aan de NO-zijde van Oostkapelle op het voormalige eiland Walcheren, direct tegen de westzijde van de buitenplaats Overduin. Aan de noordzijde grenst "Zeeduin" aan de in de 13e eeuw ontstane Vrouwenpolder en aan de zuidzijde aan het buiten Duno. De noordzijde van het terrein ligt iets hoger dan het zuidelijk deel. Het huis "Zeeduin" is hierdoor van oudsher aan de noordkant van de buitenplaats gesitueerd geweest. De historische buitenplaats bestaat uit een landschappelijke parkaanleg met daarin een toegangshek, een hoofdgebouw, een koetshuis, een dienstwoning, een hertenkamp met hertenverblijf, een moestuin, twee boomgaarden, een kwekerij, een kas, een oranjerie, een vijverpartij, een boerderij, een landbouwschuur en een hekwerk. Het hoofdgebouw werd in 1878 gebouwd, getuige een jaartalsteen in de westgevel ("MR. H.F. Lantsheer - 1878"). In het laatste kwart van de 19e eeuw verrezen nog enkele andere gebouwen als de oranjerie, het koetshuis waarschijnlijk ook het hertenverblijf met kamp. De dienstwoning ten zuiden van het hoofdgebouw dateert wellicht nog van voor 1864; deze dienstwoning onderging in de 20e eeuw diverse verbouwingen. De aanleg van het 19e-eeuwse landschapspark heeft naar wordt aangenomen in etappes plaatsgevonden; de eerste etappe dateert mogelijk uit het tweede kwart van de vorige eeuw. In de 20e eeuw onderging de aanleg diverse veranderingen, mede als gevolg van overstromingen tijdens de oorlogsjaren 1940-1945. De meeste bomen van voor deze oorlogsjaren zijn gekapt, terwijl de noordzijde van het landgoed de oorlog het best heeft doorstaan. Over een oudere tuinaanleg, uit de 18e eeuw, is niet veel bekend. De kaart van Hattinga uit 1750 geeft een indruk van een hoofdopzet en die toont overeenkomst met de kadastrale minuutkaart uit het begin van de 19e eeuw. De aanleg op de kaart van Hattinga zou uit het tweede kwart van de 18e eeuw kunnen dateren. De huidige terreinbegrenzing met de hoofdlanen lijkt weinig veranderd te zijn. De historische buitenplaats "Zeeduin" heeft de volgende, samenstellende onderdelen: 1. HOOFDGEBOUW (Huis Zeeduin), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409334; 2. AANLEG VAN DE HISTORISCHE BUITENPLAATS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409335; 3. TOEGANGSHEK (aan de Noordweg), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409336; 4. HERTENVERBLIJF (nabij de oprijlaan), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409337; 5. ORANJERIE (langs de oprijlaan), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409338; 6. KOETSHUIS (Dunoweg 14), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409339; 7. DIENSTWONING (Dunoweg 10), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer 409340: 8. BOERDERIJ (Dunoweg 3), zie voor omschrijving bij complexonderdeel 8 met monumentnummer 520094; 9. LANDBOUWSCHUUR (Dunoweg bij 3), zie voor omschrijving bij complexonderdeel met monumentnummer 528733; 10. HEKWERK (Dunoweg bij 3), zie voor omschrijving bij complexonderdeel met monumentnummer 528734. De historische buitenplaats "Zeeduin" is in cultuurhistorisch opzicht om navolgende redenen van belang: -de historische buitenplaats is pal achter de duinen gesitueerd, op de grens tussen zand- en kleibodem, op oude cultuurgrond; op het terrein zijn diverse onderdelen of restanten van oude zeeweringen overgebleven die herinneren aan de oudste bewoningsgeschiedenis van dit deel van Walcheren; "Het Oude Dijkje" is een restant van een oude zeewering, maar ook is nog een oud dijkrestant zichtbaar in het terrein tussen de vijverpartij en het koetshuis; - de historische buitenplaats maakt deel uit van een strook van buitenplaatsen die vroeger is aangelegd op een grondgebied pal achter de duinen en houdt door haar behouden gebleven aanlegstructuur de herinnering in stand aan dit markante onderdeel van de bewoningsgeschiedenis van en op het voormalig eiland Walcheren; -de directe omgeving van "Zeeduin" wordt gevormd door grondpercelen waarop akkerbouw en veeteelt wordt bedreven. Door de coulissen-werking van de boomrijen die "Zeeduin" omgeven, is een harmonieuze overgang tussen beide gebiedstypen bewerkstelligd; deze overgang wordt nog verstevigd doordat enkele van deze grondpercelen door middel van de zichtassen met de aanleg zijn verbonden of er onderdeel van vormen; als zodanig beoordeeld vormt "Zeeduin" een bijzonder harmonieus element in een "groene" omgeving en neemt het desondanks een geheel autonome belevingsfunctie in binnen de landschappelijke situering; - de aanleg van "Zeeduin" wordt ook hedentendage nog door de oorspronkelijke compositie beheerst en bestaat uit zichtassen en een romantische (slingerende) padenstructuur die, met name ten westen van het hoofdgebouw, een hoofdaccent bezit; de afwisseling tussen open grondpercelen en beplante gedeelten is harmonieus van samenstelling; het hoofdgebouw is compositorisch in de aanleg geintegreerd door de centrale ligging en door de visuele verbindingsassen tussen gebouw en omgeving; de beplanting is relatief jong en dateert grotendeels uit 1946, maar is volgens het oorspronkelijke stramien als landschapspark aangebracht en onderhouden, waardoor de gehele aanleg in het bezit is van structurele gaafheid; daarbij dient te worden opgemerkt dat "Zeeduin" een van de weinige als zodanig herkenbare buitenplaatsen op Walcheren is, die nog op deze staat kan bogen; - de betekenis, die een historische buitenplaats heeft, is op "Zeeduin" gehandhaafd, want behalve de natuurlijke aanleg, vormen ook de gebouwde onderdelen een nagenoeg gaaf geheel en zijn deze goed herkenbaar als voorbeeld van een laat 19e-eeuwse buitenplaats-aanleg; het betrekkelijk kleine en comfortabele hoofdgebouw beschikt over de gehele oorspronkelijke indeling; deze wordt gekenmerkt door een centrale vestibule, waarmee alle omliggende vertrekken in directe verbinding staan zodat het gebouw over een goede onderlinge communicatie en ruimtedispositie beschikt; gedurende een periode van ruim 100 jaar is de bestemming van "Zeeduin" niet gewijzigd, waardoor het als "historische factor" in landschappelijk en cultuurhistorisch opzicht een bijzonder waardevol element vormt.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kastelen, landhuizen en parken Bijgebouwen kastelen enz. oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Dunoweg 14 4356 EK Oostkapelle Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
K 3385 Domburg
Naar boven