Gysbert Japicxstraat 46
Inleiding
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Fabrieksgebouw voor de Naamlooze Vennootschap Leeuwarder Stoom- Zakkenfabriek, in 1906 gebouwd naar een ontwerp van de Leeuwarder architect Hendrik Kramer. De opdrachtgever was de papierhandelaar André Markus, die zelf het buurpand Emmakade 72 bewoonde. Kramers bouwtekening is gedateerd op 14 december 1905: op de voorgevel heeft hij de bedrijfsnaam “André Markus Stoomzakkenfabriek” aangebracht*. Bijzonder is de stedenbouwkundige situering. Het pand staat in het eerste grote uitbreidingsplan van Leeuwarden aan weerszijden van het Nieuwe Kanaal (beschermd stadsgezicht). De bebouwing aan de Emmakade noordzijde en zuidzijde bestond en bestaat voor het overgrote deel uit woonpanden - met uitzondering van het meest zuidoostelijke deel nabij de Tweede Kanaalsbrug, waar grootschaliger industrie was gevestigd. Dit fabrieksgebouw is, naast enkele pakhuizen, als een incident tussen die woonbebouwing gesitueerd. Na Markus’ vertrek in 1913 kende het pand in een korte tijdspanne een reeks andere eigenaren waaronder het Electrisch Confectieatelier van G. Blauw (1914-1917) en vanaf 1932 de papiergroothandel van Sytze Vermeulen, later Vermeulen Verpakkingen BV, dat tot in de jaren-1990 hier was gevestigd. In 1920 is het fabrieksgebouw aan de achterzijde uitgebreid met twee vleugels rondom een binnenplaats. In 1973 werd de binnenplaats in opdracht van Vermeulen Verpakkingen voorzien van een overkapping. In de late jaren-1990 is het pand verticaal gesplitst in twee delen. Elk bevat een bedrijfsruimte met een bovenwoning. Het voormalige bedrijfspand is gebouwd in een voor de bouwtijd karakteristieke, expressionistische en aan de Art Nouveau verwante Vernieuwingsstijl. De bescherming geldt het exterieur en de constructie. Exterieur: Het voormalige bedrijfsgebouw is opgetrokken vanuit een rechthoekige plattegrond (voor het hoofdvolume) met twee diepe uitbouwen aan de achterzijde. De volumes staan met twee bouwlagen onder platte daken. De gevels zijn van bruine, gele en gepleisterde baksteen en bevatten recht gesloten gevelopeningen onder rollagen. De invulling van de buitenste traveeën is op de begane grond herhaaldelijk veranderd, maar sluit niettemin goed aan bij de oorspronkelijke architectuur. De bewuste traveeën, waarin zich nu brede ingangspartijen bevinden, bevatten oorspronkelijk twee vensters zoals in de gevelpartij ertussen. De oorspronkelijke entree tot het pand bevond zich op de plaats waar zich nu nog de deur links van de rechter travee bevindt. De voorgevel was oorspronkelijk ingedeeld in acht vensterassen, die op de verdieping nog steeds bepalend zijn voor het ritme van de gevel. De vensters, die voor het grootste deel nog aanwezig zijn, bevatten de oorspronkelijke ramen in kruiskozijnen en een roedeverdeling in de bovenramen. De vensters op de begane grond zijn voorzien van gemetselde lekdorpels met afzaat, die op de verdieping staan boven geprofileerde dorpels van geglazuurde steen. De vensters zijn horizontaal van elkaar gescheiden door terug staande borstweringen van gele baksteen en vertikaal door muurdammen van schone baksteen, die aan de bovenkant zijn gepleisterd. Het bovenste deel van de gevel is boven een profiellijst geheel gepleisterd en wordt beëindigd door een lage attiek met een door geglazuurde kruispannen (brede middelste deel) en geglazuurde, schubvormige daktegels (buitenste traveeën) bedekte rand, die boven de buitenste traveeën convex is gewelfd. Deze buitenste gevelpartijen worden geaccentueerd door hoog opgaande lisenen met aan alle vier zijden een convex gewelfde, spitsboogvormige bekroning. De gevelvelden hier tussenin zijn verlevendigd door middel van een ruitvormig paneel met profiellijst. De achtergevel van het hoofdvolume en de zijgevels van de uitbouwen of vleugels grenzen aan de overdekte binnenplaats. De muren van de via een brede, getoogde doorgang bereikbare westelijke vleugel bevat nog de oorspronkelijke vensters, die zijn voorzien van ramen met een roedeverdeling. Ook de verdiepingvensters van beide vleugels bevatten ramen met een roedeverdeling. Op de verdieping is de achtergevel van het hoofdvolume voorzien van vier stel openslaande deuren. De geprofileerde, uitkragende dakranden liggen aan de achterzijde op lange, gesneden klossen. Interieur: Het inwendige van alle volumes is ingrijpend verbouwd. Op de begane grond zijn nog enkele binnenmuren met roedeverdeling in de originele raampartijen bewaard gebleven.
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Fabriek | – | – | Oorspronkelijke functie | – |
| Kantoorfunctie | Boerderijen molens en bedrijven | – | Huidige functie | – |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Emmakade | 74 | – | 8933AV | – | – | – | – |
Inleiding
Inleiding
Inleiding