Rijksmonument

Dunoweg 4, Oostkapelle

Bron: Gerard Dukker via Wikimedia Commons

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Omschrijving

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Overduin. Deels in structuur en deels in detail gaaf bewaarde aanleg in landschapsstijl uit ca.1839, toegeschreven aan tuinarchitect K.G. Zocher, met oudere elementen. De landschappelijke aanleg is gelijk met de bouw van het huis in 1839 tot stand gekomen. Hierbij is de huisplaats iets in zuidoostelijke richting verplaatst en de oriëntatie van het huis met 180 graden gedraaid. Resultaat hiervan is dat een groot ruimtelijk effect is bereikt tussen het open landschap (wei- en bouwlanden), het huis en het achterliggende Prince- of Oranjebos dat als coulisse werkt.

Tussen de weilanden loopt een rechte oprijlaan als een diagonaal naar het huis; deze laan vormde oorspronkelijk de achteruitgang van de 18de-eeuwse buitenplaats, bij de portierswoning maakt de laan een slinger om een afgerasterde weide (hertenkamp) naar het huis. De hertenkamp is ingericht met een boomgroep en door bomen (links bosje, rechts bomen van de oprijlaan) omzoomd.

Achter het huis ligt een besloten landschappelijke aanleg met een gazon ingericht met deels oude boomgroepen en coulissewerking van het parkbos grenzend aan een serpentinevijver, die het structuur bepalende element vormt. De vijver is een vergraving van twee oude waterbassins daterend uit de 18de-eeuwse formele aanleg de twee bassins in het oorspronkelijke sterrenbos zijn vergraven tot een waterpartij. Romantisch wandelpark, meanderende beek, zichten over de vijver en zichten maar buiten toe, waaronder een zicht op de rode tent. Slingerende wandeling door het parkbos. Naast het huis een gazon met treurwilg aan klein vijver, daarachter boomcoulissen.

Aan de westzijde een rechte laan (dreef) in noordwaartse richting naar het Prince- of Oranjebos. Deze voormalige toegangslaan van het 18de-eeuwse huis werd oorspronkelijk geflankeerd door twee langwerpige vijvers, waarvan de westelijke in ca.1943 is gedempt. Het Prince- of Oranjebos vormt het oudste onderdeel van de buitenplaats en wordt reeds in 1612 omschreven als een gebied bestaande uit elzen- en wilgenhakhout. Waarschijnlijk is het bos door de Heren van Veere aangelegd. In de 19de eeuw wordt het bos toegevoegd aan het bezit van Overduin. Het bos is zeker tot in de eerste decennia van de 19de eeuw als hakhout beheerd (5-jarige kapcyclus). In het bos bevinden zich thans nog meer dan 200 jaar oude hakhoutgroeperingen, solitaire eiken en oosterse platanen als onderdeel van de oorspronkelijke beplanting. Tevens ligt in het bos een vijver, de zogenoemde Princevijver, mogelijk een restant van een middeleeuwse kreekbedding.

Waardering

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Overduin van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de bij de buitenplaats behorende parkaanleg is landschapsstijl uit ca.1839 toegeschreven aan K.G. Zocher met serpentinevijver en hertenkamp, waarin een aantal 18de-eeuwse formele elementen gehandhaafd zijn;

- vanwege de visueel-landschappelijke waarde;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer

530003

Complexnaam

Overduin

Provincie

Zeeland

Gemeente

Veere

Plaats

Oostkapelle

Complexomschrijving

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), BOERDERIJ (4) MET BAKKEET (4a), LANDBOUWSCHUUR (5), PRIEEL 'DE RODE TENT' (6), TUINMANSWONING (7), (IJS)KELDER (8).

Ten noordoosten van de bebouwde kom van Oostkapelle ligt de historische buitenplaats Overduin in oorsprong daterend uit de zestiende eeuw als hofstede. In 1705 bestond het goed uit een boerderij, herenhuis en koetshuis, waarvan de boerderij gelegen op een oude dijk behoort tot de oudste, zestiende-eeuwse kern van de buitenplaats. In 1717 werd door Pieter de Vos een nieuw huis gebouwd en een uitgebreide aanleg in geometrisch stijl gerealiseerd, zoals te zien is op de Hattingakaart (1750) en vier tekeningen van J.Arends (1772). Dit huis, dat aan het einde van de achttiende eeuw is gesloopt, lag aan de oude zeedijk (huidige Kon. Emmaweg) en was met zijn front naar de duinen (noord) gekeerd. Door de duinen, het Prince- of Oranjebos genoemd, liep een toegangslaan loodrecht op het huis, die thans nog aanwezig is. Het Prince- of Oranjebos vormt het oudste onderdeel van de buitenplaats en wordt reeds in 1612 omschreven als een gebied bestaande uit elzen- en wilgenhakhout. Waarschijnlijk is het bos door de Heren van Veere aangelegd. De 18de-eeuwse formele aanleg met sterrenbossen en waterbassins lag ten westen van het huis, hiervan resteren thans enkele elementen, zoals de langwerpige vijver ten oosten van de oude oprijlaan, een deel van de dwarslaan tussen boerderij en de achttiende-eeuwse folly, genoemd 'rode tent'. In 1839 werd ten zuidoosten van de oude huisplaats het huidige huis in neoclassicistische stijl gebouwd door de bouwheer jhr. mr. Willem C.M. de Jonge van Ellemeet. Het nieuwe huis werd een halve slag gedraaid met de voorgevel naar het open weiland (zuid) gekeerd, waarbij het achterliggende Prince- of Oranjebos als coulisse functioneert. Rondom het huis werd een aanleg in landschapsstijl gerealiseerd. Waarschijnlijk is de buitenplaats naar ontwerp van de (tuin)architect K.G. Zocher (1796-1863) gerealiseerd. In de 19de-eeuw stond Overduin bekend om zijn plant- en boomcollectie; alle beplanting is echter bij de inundatie in 1944 verloren gegaan (opnieuw ingeplant). In 1918 werd Overduin verkocht aan mr. J.A. Heyse, inwendig gerestaureerd. Thans wordt het beheer gevoerd middels de Stichting Overduin.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt bepaald door de Munnikweg, de Kon. Emmaweg (fietspad) inclusief de overplaats het Prince- of Oranjebos, grenzend aan de buitenplaats Zeeduin.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS OVERDUIN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege de ouderdom;

- als onderdeel van de strook buitenplaatsen evenwijdig aan de kust;

- vanwege de hoge mate van gaafheid van het hoofdgebouw in neoclassicistische stijl en de nagenoeg oorspronkelijke plattegrond;

- vanwege de 19de-eeuwse historische tuin- en parkaanleg in landschapsstijl, waarin een enkel 18de-eeuws element uit de formele aanleg bewaard is gebleven;

- vanwege de markante situering binnen de aanleg en het landschap;

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Historische aanleg	Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Dunoweg	4	–	4356 EK	Oostkapelle	–	BY	Ja

Types
Hoofdcategorie	Subcategorie	Beschrijving	Notitie
Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	–	Landschappelijke tuin

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	K	3394	–	Domburg
–	K	4450	–	Domburg
–	K	3377	–	Domburg
–	K	4142	–	Domburg
–	K	4382	–	Domburg
–	K	3393	–	Domburg
–	K	4449	–	Domburg
–	K	3378	–	Domburg
–	K	3379	–	Domburg
–	K	3401	–	Domburg
–	K	3409	–	Domburg
–	K	3380	–	Domburg
–	K	3410	–	Domburg
–	K	4141	–	Domburg
–	K	3376	–	Domburg
–	K	3363	–	Domburg
–	K	3383	–	Domburg

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1839	1839	–	vervaardiging