Gerrit van der Veenstraat 99, Amsterdam

Omschrijving

Op een onregelmatige plattegrond en geheel in donkerrode baksteen opgetrokken schoolgebouw bestaande uit twee haaks op elkaar geprojecteerde vleugels. Beide vleugels hebben een souterrain met daarboven drie bouwlagen onder een overstekend zadeldak met zwarte pannen. De voorgevel aan de Gerrit van der Veenstraat wijkt iets terug ten opzichte van de rooilijn en heeft op de hoek geheel links een uitbouw met een aparte ingang voor de docenten. Dit bouwdeel wordt gedekt door een overstekende wolfskap met in de linkertravee in- en uitspringende geveldelen. Verdiept geplaatste ingang in rondboogvormige portiek met daarboven een smal glas-in-lood licht. Daarboven een uitkragend driezijdig glas-in-lood erker met koperen dakje. Op de tweede verdieping balkon onder een ver uitkragende luifel. De rechter travee toont kleine vensters met grote kruisvormig onderverdeelde bovenlichten. Ter rechterzijde van de docentenkamer in de hoek met de lange vleugel bevindt zich de ingang in de hoog boven het dak uitrijzende, deels in het gevelvlak ingesnoerde, rechthoekige en zich naar boven toe trapsgewijs verjongende toren met wijzerplaten aan oost- en westzijde. De toren is voorzien van naar boven toe steeds kleiner wordende vensteropeningen en heeft onder de verjonging aan vier zijden uitkragende balkonnetjes met balustraden en aan de bovenzijde twee bronzen beelden voorstellende een man met sikkel en pikhaak en een Amor. De onder een ver uitkragende luifel geprojecteerde ingang met dubbele houten deuren is middels een stoep met bordes bereikbaar. Bij de ingang een decoratieve buitenlamp. Pijlers voorzien van decoratief bouwbeeldhouwwerk. Aan de andere zijde van de lange vleugel aan de Gerrit van der Veenstraat (O) een boven de dakgoot uitkragende, deels ingesnoerde vijfzijdige toren met een zich naar boven toe verjongend bovendeel, voorzien van een zinken beschot en een windwijzer als bekroning in de vorm van een boogschutter. Toren voorzien van gekoppelde vensters. Lange vleugel aan voorzijde op begane grond rechthoekige per drie gekoppelde vensteropeningen met verdiept geplaatste kruisvensters en rechts van de toren een blinde rondboog met siermetselwerk met gebeeldhouwde sluitsteen met als voorstelling een kind aan het water. De vensteropeningen zijn aan de bovenzijde voorzien van een blinde driepasboog in een decoratief metselverband. Rechthoekige vensteropeningen op eerste verdieping voorzien van kruisvormig onderverdeelde en openslaande dubbele vensters. Aan de bovenzijde voorzien van een blinde waaierboog in decoratief metselverband. Tussen de grote vensters op de begane grond en eerste verdieping zijn kleine vensters met glas-in-lood geplaatst. Op de begane grond zijn deze raampjes per twee gekoppeld. Onder de goot een doorlopende strook van vierkante, kruisvormig onderverdeelde vensters. In de tuin ter hoogte van de rechter toren een losstaand beeld voorstellende een zittende vrouw met kind.

Kopse zijde van vleugel aan de Rubensstraat (W) drie vensterassen breed met op begane grond en verdieping een groot venster in de middentravee met een kleiner venster aan weerszijden. De grote bovenlichten hebben een kleine roedenverdeling. Boven de vensters op de verdieping een veelpasboog met beeldhouwwerk van gebakken aarde: in het midden voorstellende de schilder Jan Sluyters; aan weerszijden een opspringend hert. In de top een kruisvormig onderverdeeld venster. Daarboven een ijzeren driehoekvormig rooster.

Achterzijde (N) van hoofdvleugel - waar de klaslokalen aan grenzen - met regelmatig in de gevel geplaatste vensters, op de begane grond en eerste verdieping per drie gekoppeld; op de tweede verdieping als een strook over de gehele lengte van de gevel. Tweede ingang ter rechterzijde van de brede afwaterende risaliet. perceelscheiding aan de Rubensstraat in de vorm van een gemetselde, opengewerkte muur. De een verdieping lager opgetrokken, zuidelijk geprojecteerde vleugel huisvest de gymnastiekzaal en heeft aan het speelterrein op de begane grond rondboogvormige vensteropeningen met verdiept geplaatste kruisvormig onderverdeelde vensters. Tussen de bogen beeldhouwwerk: vier clowns op een gymnastiektoestel, drie staande meisjes met roeispaan en drie staande meisjes met tennisracket, alle van gebakken aarde. Onder de dakgoot een strook van kruisvormig onderverdeelde vensters. Kopse kant van de vleugel aan de Anthonie van Dijckstraat heeft op begane grond drie gekoppelde vensters onder een blinde rondboog. Rechts een ingang met klein bovenlicht. Ter hoogte van verdieping twee blinde vensters waartussen een gemetselde stijl met beeldhouwwerk voorstellende een wijdbeens staande man met opgerold document in rechterhand van Franse kalksteen. Aan de noordzijde een gemetselde schoorsteen. Oostzijde van vleugel met regelmatig in de gevel geplaatste vensters.

Interieur: Aula met siermetselwerk. Eikenhouten deuren van de aula met in houtsnijwerk uitgevoerde voorstellingen van Adam en Eva (wrsl. van Christiaan Joseph Hassoldt (1877-1956). Trappenhuis met glas-in-lood vensters en vier muurgeschilderde medaillons boven de deuren van de hal op de eerste verdieping van studerende, dansende, schrijvende en tekenende vrouwfiguren in rood en grijze tinten. In de hal bevinden zich twee bronzen hoofdjes van Loeki van der Veen en Prinses Juliana gemaakt door Gerrit van der Veen. Boven de deuren van een aantal klaslokalen op de eerste verdieping wandgeschilderde voorstellingen van Jozef en Maria, vogels, zeilschip en zeelandschap. Alle tuimelvensters zijn nog aanwezig.

Waardering

Uit 1929-1930 daterend schoolgebouw, hoofdonderdeel van het complex van de vm. meisjes-HBS in late Amsterdamse Schooltrant van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde. Eveneens van belang vanwege het grotendeels gave interieur en het markante torensilhouet.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
527773
Complexnaam
HBS Gerrit vd Veenstraat
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Op een rechthoekig terrein gelegen tussen Gerrit van der Veenstraat (de vroegere Euterpestraat), Rubensstraat en Anthonie van Dijckstraat in 1929-1930 tot stand gekomen 'HOOGERE BURGERSCHOOL met 5 jarigen cursus voor meisjes' en een losstaande CONCIERGEWONING naar een ontwerp in Late Amsterdamse School-stijl van N. Lansdorp (als architect werkzaam bij de toenmalige dienst der Publieke Werken in de gemeente Amsterdam) in opdracht van het gemeentebestuur. Het beeldhouwwerk is van Hildo Krop. Aan de noord- en zuidzijde van de school bevindt zich een plantsoenaanleg (aan de zuidzijde in oorsprong een grasveld).

N.B. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog was de Sicherheitsdienst hier gevestigd. Op 26 november 1944 was het gebouw doelwit van een geallieerde bomaanval. De bommen troffen ten dele doel: slechts een deel aan de noordzijde van het gebouw, tussen de twee torens, werd getroffen en is na de oorlog weer in oorspronkelijke staat teruggebouwd. In 1977 werd in het schoolgebouw een bronzen kinderportret onthuld (van ca. 15 cm. hoog) onthuld, dat in 1933 door Gerrit van der Veen was gemaakt van zijn toen twee maanden oude dochter Loukie. (Het origineel is ontvreemd, thans een afgietsel van het origineel). Tevens bevindt zich in de hal op de eerste verdieping een bronzen portret van Prinses Juliana, dat door de erfgenamen van Gerrit van der Veen aan de school is geschonken. In 1987 werd de kap verwoest door brand. Thans zetelt hier de Gerrit van der Veenscholengemeenschap.

Omschrijving

Het complex bestaat uit een langgerekt, haakvormig schoolgebouw met hoog opgaande toren bij de kruising en een vierkante conciërgewoning aan de westzijde, beide in donkerrode baksteen opgetrokken onder zwarte pannen zadeldaken met overstek.

Waardering

Complex van voormalige meisjes-HBS met bijbehorende conciërgewoning in late Amsterdamse Schooltrant van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde alsmede vanwege de beeldbepalende situering in het plan Zuid als grotendeels gaaf bewaard en karakteristiek voorbeeld van gemeentelijke scholenbouw uit het tweede kwart van de twintigste eeuw en exponent van emancipatie in het onderwijs.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Schoolgebouw Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Gerrit van der Veenstraat 99 – 1077 DT Amsterdam Oudzuid – Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Cultuur, gezondheid en wetenschap Onderwijs en wetenschap – HBS
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– Z 1796 – Amsterdam
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1929 1930 – vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Lansdorp, N. ; Stad Amsterdam architect / bouwkundige / constructeur –
Naar boven