Omschrijving van het complex
HISTORISCHE BUITENPLAATS BURGST. Op het historische landgoed Burgst en de er deels mee verweven historische buitenplaats, waarvan de oorsprong tot in de 12de eeuw of eerder teruggaat, en waarvan de oudste sporen tot op heden zijn bewaard en deel uitmaken van de historische tuin- en parkaanleg.
De eerste vermelding van Burgst dateert uit 1198, wanneer bij de vorming van het land van Breda, twee hertogelijke enclaves blijven bestaan, waarvan Burgst er één was. Oorspronkelijk bestond het landgoed uit een omgracht 'kasteel' en drie grote agrarische bedrijven, de Grote Hoeve, de Kleine Hoeve en Muizenberg, die met uitzondering van Muizenberg vanouds op een ten aanzien van het omringende land aaneengesloten hoger gelegen en door een wal omgeven terrein zijn gelegen. Door de na 1970 gerealiseerde stadsuitbreiding van Breda, de Haagse Beemden, werd de nederzetting Muizenberg van het landgoed afgesneden. Thans omrijgt deze stadsuitbreiding het landgoed als een snoer, waarbij de karakteristiek van het in oorsprong in het open land gelegen landgoed echter bewaard is gebleven.
Als zodanig nog voor een aanzienlijk deel herkenbaar is de wellicht tot de 12de eeuw of vroeger teruggaande aarden omwalling, die circa 31 hectaren oorspronkelijk weiland en beemden omsloot, waarop het land van de Grote en Kleine hoeve en de voormalige kasteelterreinen zich bevinden en waarop op de zuidflank van dit terrein omstreeks 1790, door de eigenaar van het landgoed C.W.J. Nahuys (later baron Nahuys van Burgst) een nieuwe buitenplaats werd aangelegd. Nahuys, die wellicht de ontwerper was van het huis en park, koos waarschijnlijk juist deze plaats van het landgoed wegens de hogere en dus droge ligging en vanwege de mogelijkheid een uitgestrekte parkaanleg te scheppen met zichtas op de Grote Kerk van Breda. Deze aanleg in formele trant, met centrale zichtas tussen de kerk en het toen gebouwde classicistische landhuis met elkaar spiegelende bijgebouwen rond oprit is gaaf bewaard gebleven evenals de kleinschalige aanleg in landschapsstijl uit dezelfde tijd in de westhoek van dit nieuwe park. Nahuys heeft met de aanleg van deze buitenplaats een integratie nagestreefd met het gelijknamige landgoed, maar hield hierbij de historische structuur van het landgoed en de belangrijkste historische onderdelen intact. Kern van het landgoed vormt de voormalige in de tijd van Nahuys met parkbos beplante slotplaats met omgrachting, bestaande uit een plaats en een meervoudig cirkelvormige structuur van beboste wallen en dubbele gracht uit de 15de eeuw of eerder, die geheel bewaard is gebleven en die deel uitmaakt van de wandeling door het park. Een slingerlaan (tracé bewaard) verbond de nieuwe parkaanleg met dit deel van het landgoed, waar tevens de slotboerderij de Grote Hoeve met Vlaamse schuur en karreschuur gelegen is. Vanuit de nieuwe buitenplaats was voorts een gezicht op de boerderij de Kleine Hoeve (herbouwd in 1790), dat omlijst wordt door de genoemde oude walstructuur met laanbomen en bos. Deze boerderij maakte oorspronkelijk (tot ca. 1930) deel uit van een parkbos met slingerpaden, dat tegen de genoemde kleinschalige aanleg in landschapsstijl was gesitueerd.
Voorts is de meer dan twee kilometer lange oprijlaan (Burgstsedreef), die naar de oude slotplaats voert, één van de markante karakteristieken van het oude landgoed en sinds circa 1790 van de historische buitenplaats.
Het complex historische buitenplaats Burgst bestaat uit de volgende samenstellende onderdelen: LANDHUIS BURGST (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), ZUIDELIJK BIJGEBOUW (3), NOORDELIJK BIJGEBOUW (4), DIENSTWONING (5), TUINSIERADEN (6), BOERDERIJ DE KLEINE HOEVE (7), BAKHUIS (8), BOERDERIJ DE GROTE HOEVE (9), ZOMERHUIS (10), VLAAMSE SCHUUR (11), KARRESCHUUR (12).
De omgrenzing van het complex staat aangegeven op de bij de omschrijving behorende kaart.
De overige gebouwde onderdelen binnen dit complex maken geen deel uit van de bescherming.
