Bredaseweg 45, Tilburg

Inleiding.

De GRAFKAPEL van de familie Mutsaerts, wollenstoffen-fabrikanten, werd ontworpen door E. Salu te Brussel en uitgevoerd in Neorenaissancestijl door de firma L. Petit te Tilburg. De kapel werd omstreeks 1905 op de katholieke begraafplaats aan de Bredaseweg gebouwd.

Omschrijving.

Grafkapel op vierkant grondplan. De kapel heeft, uitgezonderd de voorgevel, drie gelijke zijden met op de hoeken uit graniet vervaardigde pilasters met hardstenen basis en kapiteel. De granieten pilasters aan de achterzijde zijn overigens verwijderd. Boven de kapitelen bronzen cherubijnenkoppen. De pilasters dragen geprofileerde hardstenen rondbogen. Onder de rondbogen rondvensters met glas-in-lood vulling met langs de bovenzijde een bronzen guirlande en in de zwikken bronzen acanthus-reliefs. Onder de rondvensters rechthoekige, met hardsteen gevulde spaarvelden. De voorgevel bezit, onder een identiek rondvenster, een granieten latei met opschrift 'Familie Mutsaerts'. Deze overspant een rechthoekige opening met deels beglaasde bronzen deur. De deur is voorzien van een in brons uitgevoerd ajour reliëf met eikenbladeren en een lauwerkrans waaronder stroken met rondboogvormige openingen. De deur is omlijst door een hardstenen kozijn. De kapel heeft een koepeldak gedekt met zink. De kapel staat op een tweetredige hardstenen plateau, toegankelijk via enkele lage treden. De grafplaats is omgeven door een hardstenen rand met kleine geprofileerde hoekpalen. In de rondvensters de volgende glas-in-lood vullingen; aan de voorzijde: 'Fides' met afbeelding van een kelk; aan de linkerzijde 'Caritas' met een voorstelling van het H. Hart; aan de achterzijde Christus Allesbeheerser en de letters Alpha en Omega; aan de rechterzijde 'Spes' met de afbeelding van een anker. In het geheel met wit marmer beklede interieur een eveneens uit witmarmer vervaardigde, trapeziumvormige altaartombe met geprofileerde basis en mensa. Op de tombe, in reliëf, twee in elkaar grijpende handen waarboven twee cherubijnenkopjes. Voor het altaar twee witmarmeren knielbankjes op bronzen leeuwenpoten met geprofileerde bundellijst en acanthusbladeren op de hoeken. Op de voorzijde van het linker bankje 'SMR' (Sancta Maria Regina), op het rechter IHS. Op de wanden staan, in gouden letters op witmarmeren platen, de namen der overledenen gegraveerd. Op de linkermuur twee tekstvelden waarboven het opschrift 'Ter gedachtenis aan". Op het linker tekstveld het opschrift 'Augusta M.C. Kerstens / echtgenoote van / Joannes F.G.M. Mutsaerts / geboren te Tilburg 2 juni 1892 / overleden te Tilburg 15 april 1967 / Joannes F.G.M. Mutsaerts / echtgenoot van Augusta M.C. Kerstens / geboren te Tilburg / 25 september 1891 / overleden 3 januari 1974'. Op het rechter tekstveld het opschrift 'Antonius N.M. Mutsaerts / echtgenoot van / Maria J.E. van Spaendonck / geboren te Tilburg 6 december 1870 / overleden te Brussel 10 oktober 1942 / mevrouw M.J. van Spaendonck / echtgenoote van / Antonius N.M. Mutsaerts / geboren te Tilburg 10 april 1878 / aldaar overleden 9 januari 1940'. Tegen de achterwand twee teksten met erboven het opschrift 'Ter gedachtenis aan'. Links het opschrift 'Frederik C.J.M. Mutsaerts / echtgenoot van / Richarda M.S. Byvoet / geboren te Tilburg 7 october 1868 / aldaar overleden 11 oktober 1920 / Richarda M.S. Byvoet / echtgenoote van / Frederik C.J.M. Mutsaerts / geboren te Berghem 10 juni 1874 / overleden te Nijmegen 9 december 1954'. Rechts het opschrift 'Wilhelmus J.F. Mutsaerts / echtgenoot van / Armanda M.J.J.M. Diepen / geboren te Tilburg 14 october 1872 / overleden te Parijs 22 october 1921 / Armanda M.J.J.M. Diepen / echtgenoote van / Wilhelmus J.F. Mutsaerts / geboren te Tilburg 19 november 1880 / overleden 22 juni 1971'. Tegen de rechterwand het opschrift 'Ter gedachtenis aan' waaronder links het opschrift 'Joannes F. Mutsaerts / echtgenoot van / Maria E.B. Mutsaers / geboren te Tilburg 3 juli 1863 / overleden te Brussel 10 december 1957 / Maria E.B. Mutsaers / echtgenoote van / Joannes F. Mutsaerts / geboren te Tilburg 17 mei 1865 / overleden te Amsterdam 7 mei 1931'. Links het opschrift 'Joseph Mutsaerts / echtgenoot van / Marguérite M. van Gastel / geboren te Tilburg 22 juni 1902 / aldaar overleden 25 mei 1969 / René P.A.M. Mutsaerts / echtgenoot van / Marthe M.L.G. v. Oppenraay / geboren te Tilburg 17 nov. 1915 / aldaar overleden 15 dec. 1984'. Op het basement van de pilaster aan de rechtervoorzijde de signatuur 'E. Salu / Brussel'.

Waardering.

Het monument is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de katholieke grafcultuur. Het object is tevens van belang vanwege de typologie als een grafkapel met Neonrenaissancistische elementen die bovendien ook nog een zeer grote architectonische gaafheid bezit. Bovendien is het object van belang als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is als de eerste katholieke begraafplaats in Tilburg.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
525882
Complexnaam
Begraafplaats Bredaseweg 45
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Op de overigens niet beschermde R.K. begraafplaats aan de Bredaseweg te Tilburg vormen de hieronder beschreven GRAFMONUMENTEN (nrs. 1-25) een uitbreiding van het reeds beschermde complex bestaande uit de Calvarieberg en het hekwerk rond de begraafplaats*.

Onder invloed van de ideeën van de Verlichting trad in de loop van de 18e eeuw een verandering op in de houding ten opzichte van de gewoonte de doden in en om de kerken te begraven. Na eerdere, vruchteloze pogingen werd in 1810, na de inlijving van ons land door de Fransen, definitief een algeheel verbod van kracht welk uiteindelijk ook in Tilburg een einde maakte aan het begraven in en om de kerken. Na het vertrek van de Fransen volgde in 1829 een gelijkluidend Koninlijk Besluit dat het begraven van de doden binnen de bebouwde kom verbood. In Tilburg werd dientengevolge uitgeweken naar een in 1811 gekocht terrein, geheten De Schijf, dat de bestemming van algemene begraafplaats kreeg. In december 1813 werd hier de eerste overledene begraven. Het feit echter dat de katholieke ingezetenen van Tilburg zich bleven verzetten tegen het begraven op een niet-katholieke begraafplaats leidde er in 1832 toe dat een groot deel van de tot dan toe algemene begraafplaats overging in katholieke handen. In latere jaren werd de begraafplaats uitgebreid. De protestanten bleven tot 1930 hun doden eveneens op de begraafplaats aan de Bredaseweg begraven, zij het op de aangrenzende algemene begraafplaats welke via een eigen, nu verdwenen ingang toegankelijk was. De ingang van de katholieke begraafplaats, met de latere beeldengalerij, ligt aan de Bredaseweg. De rijen graven op de begraafplaats lopen allen van noord naar zuid. De beschermde monumenten concentreren zich aan weerszijden van de paden die vanaf de ingang in het hekwerk leiden naar de centraal op de begraafplaats gelegen Calvarieberg. In de noord-oosthoek van de begraafplaats bevinden zich de kindergraven. Slechts een klein aantal van de oudste grafmonumenten op de begraafplaats is nog aanwezig. Het meerendeel van de grafmonumenten dateert uit ca. 1900-1910. Een tweede serie monumenten werd in de jaren '30 geplaatst.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, met name van de katholieke grafcultuur, die hun uitdrukking vinden in de technische, typologische en deels innovatieve ontwikkelingen. De objecten zijn eveneens van belang voor de kunstgeschiedenis vanwege stijl en detaillering. Ze hebben ensemblewaarde daar zij tezamen een beeld schetsen van de typologische ontwikkelingen en de diversiteit daarin. De objecten zijn tenslotte van belang vanwege hun gaafheid.

* De Calvarieberg (1865) en het smeedijzeren hekwerk met de gietijzeren beelden (vanaf 1887) werden reeds eerder op de Rijksmonumentenlijst geplaatst (monumentnummer 35694).

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Grafkapel(H) Uitvaartcentra en begraafplaatsen Begraafplaats en -onderdelen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Bredaseweg 45 5038 NA Tilburg Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
P 6711 Tilburg
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1905 1905 Betreft bouw grafkapel fam. Mutsaerts. vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Petit, L. ; Noord-Brabant beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker
Salu, E. ; Noord-Brabant overig ambachtsoort
Naar boven