Drossaard 1, Boxtel

Inleiding.

In het verlengde van en aansluitend aan het woonhuis ligt, eveneens met de nokrichting loodrecht op de Van der Voortweg, een langgerekt FABRIEKSGEBOUW. Aan de rechtergevel grenst een ijzeren sierhek dat vanaf een oprit met klinkerbestrating toegang verleent tot een binnenplaats met dito bestrating. Het gebouw dateert uit omstreeks 1850 en is opgetrokken in een stijl die invloeden vertoont van de Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. De gevels zijn gesausd. In 1982 werd het pand inwendig enigszins verbouwd, hetgeen ook tot enkele wijzigingen in de achtergevel heeft geleid. Ramen en deuren zijn vernieuwd.

Omschrijving.

Het langgerekte gebouw heeft een rechthoekige plattegrond en telt twee bouwlagen met een zolder onder een met oud-Hollandse pannen gedekt schilddak. De bakstenen gevels worden geleed door een platte cordonlijst die de verdieping markeert. Het pand is veertien traveen lang en twee traveen breed. Aan de dakvoet een bakgoot. Onderlangs de langsgevels een geteerde plint met in beide bouwlagen reeksen vensters onder licht getoogde strekken en met hardstenen lekdorpels. Centraal in de voorgevel aan de fabrieksstraat op de verdieping een laadluik onder een met pannen gedekte zadeldakvormige windkast. In de rechtergevel zit op de verdieping een venster zoals voornoemd in de langsgevels. De linkergevel grenst grotendeels aan het woonhuis. Rechts hierin nog een driedelig venster met geprofileerde stucwerkomlijsting met kuifstuk zoals in de direkteurswoning.

Opvallend element in het inwendige is het gebruik van spoorwegrails als plafondbalk.

Waardering.

Het object is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als een bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van de linnennijverheid en de opkomst van wasserijen. Bovendien is het object in technisch en typologisch opzicht van industrieel-archeologisch belang. Het object heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch van nationaal belang is. Verder heeft het object bijzondere betekenis wegens de markante functionele situering aan het Smalwater en de historisch-ruimtelijke relatie hiermee. Tot slot is het object als restant van de wasserij- en linnennijverheid te Boxtel van belang vanwege de typologische zeldzaamheid voor Boxtel en daarbuiten.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
525659
Complexnaam
De Smalle Stroom
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding.

Even buiten de kom van Boxtel is aan het Smalwater het fabriekscomplex van de voormalige WASSERIJ 'De Smalle Stroom' gelegen. De wasserij, gestart door de familie Van Oerle-van Hoorn, is hierin van 1860 tot 1970 gevestigd geweest. Maar de plek is al eerder bebouwd. Vanaf het einde van de 18de eeuw is door Van Oerle op deze plek aan het Smalwater de eerste textielnijverheid, een linnenblekerij, ontwikkeld. De familie begon tevens een naast dit complex gelegen weverij, 'Van Oerle's linnen- en damastweverij', nu grotendeels gesloopt. De linnennijverheid kwam in de 19de eeuw verspreid over Nederland in beperkte mate voor. Boxtel was een van de weinige concentratiegebieden waar deze nijverheid tot ontwikkeling kwam.

Omschrijving.

Het te beschermen complex aan het Smalwater bestaat uit een aan de noordzijde en direct aan de Van der Voortweg gelegen DIREKTEURSWONING (1), een in het verlengde hiervan en aan de westzijde gelegen FABRIEKSGEBOUW (2), een parallel hieraan en ten zuiden hiervan gelegen overblijfsel van een FABRIEKSGEBOUW met MACHINEHUIS (3) en een in de meest zuidelijke punt van het te beschermen complex gelegen FABRIEKSSCHOORSTEEN (4). Het complex dateert uit circa 1850-1860, en vertoont stilistisch invloeden van het Eclecticisme en de Ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Overigens bevinden zich achter op het voormalige fabrieksterrein nog een verbouwd fabrieksgebouw en een voormalig koetshuis, die buiten de bescherming vallen.

Waardering.

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling daar het een van de weinige representanten van de linnennijverheid in Nederland is. Bovendien is het complex in technisch en typologisch opzicht van industrieel-archeologisch belang. Verder hebben diverse complexonderdelen architectuurhistorisch belang voor de geschiedenis van de architectuur en de bouwtechniek vanwege de toegepaste bouwstijlen en -techniek. Het complex heeft grote ensemblewaarden wegens de markante functionele situering aan het Smalwater en de historisch-ruimtelijke relatie hiermee. Verder is het complex als restant van de wasserij- en linnennijverheid te Boxtel van belang vanwege de zeldzaamheid voor Boxtel en Nederland.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Fabrieksgebouw Boerderijen, molens en bedrijven Industrie oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Drossaard 1 5282 MK Boxtel Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
M 1705 Boxtel
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1860 1860 vervaardiging
Naar boven