Inleiding

Het WOONHUIS van het type rentenierswoning aan de Dorpsstraat te Heinenoord is, getuige de stichtingssteen, in 1879 gebouwd in opdracht van A. Leeuwenburgh P.z., naar ontwerp van architect Beljers uit Puttershoek. Leeuwenburgh bewoonde aanvankelijk de boerderij Midden Leeuwenburgh, die vlakbij de rentenierswoning staat en eveneens een rijksmonument is.

Het huis is een voorbeeld van Eclecticisme, waarin Neo-Classicistische elementen overheersen. Bijzonder weinig is veranderd aan het woonhuis: op de zolderverdieping zijn enkele kleine kamers ingebouwd, het keukenblok is vervangen en aan de achtergevel is het balkon vernieuwd. Ook is de houten bekroning met makelaar in de risalerende topgevel verwijderd.

Omschrijving

Het gebouw is gesitueerd aan de zuidelijke zijde van het dijklichaam Dorpsstraat, aan het westelijke einde van een gevelwand. Ten westen en ten zuiden van de woning is een ondiepe tuin gelegen op de dijktalud. Een weg voert langs deze tuin naar de op circa honderd meter gelegen boerderij Midden Leeuwenburgh. Vanaf deze weg voert door de tuin een met kiezels verhard pad naar het entree van het koetshuis in de westelijke gevel.

Het gebouw heeft een rechthoekige plattegrond. Het aan de straatzijde één bouwlaag tellende gebouw is aan de achterzijde voorzien van een extra bouwlaag, die de deels in het dijklichaam aangebrachte kelder en het koetshuis omvat. De samengestelde dakpartij bestaat uit een afgeplat schilddak, aan de achterzijde afgewolfd, met aan de westzijde een steekkap, behorend bij een smalle risaliet in deze gevel. Het dak is gedekt met Hollandse pannen. Op de vier nokpunten staan gemetselde schoorstenen. Aan de voorzijde bevinden zich twee dakkapellen met fronton.

De gevels zijn opgetrokken in rode en gele baksteen, gemetseld met platte voeg in kruisverband. De rode baksteen is alleen toegepast in de voorgevel en de eerste bouwlaag van de rechter zijgevel. De kelderlaag in deze gevel en de gehele achtergevel zijn opgetrokken met gele baksteen. De gevels staan boven een hardstenen plint, de getoogde vensters zijn voorzien van T-schuiframen, persiennes en hardstenen onderdorpels. Twee dubbele paneeldeuren met getoogd bovenlicht, waarvan één in het midden van de voorgevel en één in de risaliet in de rechter zijgevel, geven toegang tot het gebouw. De deur in de rechter zijgevel is bereikbaar middels een gietijzeren balkon, dat ligt over de gehele breedte van de gevel. Een in baksteen uitgevoerd zaagtandfries met daarboven een houten geprofileerde kroonlijst vormen de beëindiging van de voor- en rechter zijgevel.

De symmetrische voorgevel (noordzijde) is drie traveeën breed en is voorzien van een deur. Deze deurpartij is omlijst door twee pilasters en een kroonlijst op consoles.

De asymmetrische achtergevel telt twee bouwlagen en een mezzanino. De twee volledige bouwlagen zijn drie-assig met in het midden in beide bouwlagen een deur met bovenlicht. De bovenste deur geeft toegang tot een balkon. Rechts naast de deuren zijn op ooghoogte kleine rechthoekige vensters aangebracht. De linker travee is in de eerste bouwlaag blind, in de tweede bouwlaag is een venster aangebracht. De rechter travee in beide bouwlagen is voorzien van een venster, waarvan de onderste met strek. In de derde bouwlaag zijn twee vensters met kruisraam aangebracht.

De linker zijgevel grenst aan de belendende bebouwing.

De rechter zijgevel is vijf traveeën breed. De vierde travee van links risaleert, doorbreekt de kroonlijst en eindigt in een gemetselde dakkapel met venster en topgevel. In de risaliet is de deurpartij aangebracht. In de overige traveeën bevinden zich vensters. Een balkon geeft vanaf de straat toegang tot de voordeur. Het balkon beslaat de gehele breedte van de gevel, wordt gedragen door gebogen gietijzeren dragers en is afgewerkt met een giet-en smeedijzeren sierhekwerk. In de kelderlaag, die grotendeels door het dijklichaam aan het oog onttrokken is, geeft een stel openslaande deuren in de rechter travee toegang tot het koetshuis.

De indeling van het interieur van de rentenierswoning is onveranderd. De centrale gang die van voor naar achter de woning in tweeën deelt is voorzien van marmeren vloer en lambrizering, een versierd stucplafond en een op pilasters staande geprofileerde rondboog, die de toegang tot de zijgang geeft. De voorkamers zijn gedecoreerd met marmeren schouwen en versierde stucplafonds. Het kastwerk van de bedsteden is nog aanwezig. Alle deuren zijn geprofileerd en van origineel hang- en sluitwerk voorzien. Een smalle trap leidt naar de sobere onderste bouwlaag, waarin naast de ruimte voor de kolenopslag het koetshuis is ondergebracht.

Waardering

Het woonhuis is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een representatieve rentenierswoning met inpandig koetshui en als een voorbeeld van de Eclectische bouwstijl, waarin Neo-Classicistische elementen overheersen. Het huis heeft situationele waarde vanwege de bijzondere ligging in het centrum van het dorp Heinenoord, aan de oprit van de boerderij Midden leeuwenburgh. Het huis is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid.