Inleiding

HISTORISCHE BUITENPLAATS 'KLEIN ENGELENBURG' met TUINAANLEG en TOEGANGSHEK, gebouwd in 1912 naar ontwerp van de architect A.R. FREEM (1853-1921) en ingenieur G.C. BREMER (1880-1949) in Um 1800-stijl. Opdracht tot de bouw werd gegeven door C.J. van Marle, de schoonzoon van de eigenaar van het nabijgelegen landgoed Groot Engelenburg. Het nieuwe huis verving een kleiner herenhuis op dezelfde plaats, gebouwd in 1835 in opdracht van Judith van Lennep, de toenmalige eigenares van Groot Engelenburg. De laatste bewoner van dit voormalige huis was de commisaris van de koningin Jhr. S. van Citters.

De architect Bremer was opgeleid in Delft, aan de polytechnische school. In 1910 vestigde hij zich in Arnhem, waar hij een bureau had met A.R. Freem. Nadat hij in 1914-1915 kort directeur van Gemeentewerken in Arnhem was kwam hij dienst bij de Rijksgebouwendienst. Het landhuis heeft een statig karakter en sluit wat stijl en allure aan bij 18e-eeuwse landhuizen, wat tot uiting komt onder andere in de heldere opbouw en de toegepaste venstervormen. De plattegrond omvat een monumentale hal met een ruim opgezette trappartij, waaraan verschillende woonvertrekken grenzen. Een dergelijke traditionele stijl en monumentaal opgezette plattegrond is karakteristiek voor veel landhuizen in deze tijd. Het landgoed is gelegen aan de rand van de bebouwde kom van het dorp en omvatte oorspronkelijk een terrein tussen de huidige Spoorstraat, Stationsweg, Engelenburgerlaan en Burgemeester de Wijslaan. Aan de Engelenburgerlaan bevinden zich op de twee uiterste hoeken van het terrein twee paar hekpijlers, die aan de voormalige entrees herinneren. Thans is het grootste deel van het terrein afgestoten ten behoeve van woningbouw en een bejaardentehuis. Het huis zelf wordt nog wel omgeven door een tuin, waarin de oorspronkelijke aanleg in gemengde stijl nog herkenbaar is. De ontwerper van deze tuin is niet achterhaald. Er zijn wel tekeningen bekend van L.A. Springer uit 1916, maar deze hebben waarschijnlijk betrekking op het deel van het landgoed waar thans woningen staan. Voorts is er een ontwerp uit 1924 van de tuinarchitect Dinn, voor een rotspartij bij een vijver. Onbekend is of dit ontwerp ooit is uitgevoerd. De toegang tot het landgoed wordt aan de Spoorstraatzijde gemarkeerd door een eenvoudig TOEGANGSHEK. Thans zijn hoofdgebouw en bijgebouwen in gebruik door de Gelderse Stichting voor Jeugdhulpverlening. Het hoofdgebouw bevindt zich nog voor een groot deel in oorspronkelijke staat.

Complexomschrijving

Binnen het complex worden opgenomen het LANDHUIS (complexonderdeel A), de omringende TUINAANLEG (complexonderdeel B) en het TOEGANGSHEK (complexonderdeel C) dat de toegang tot het landgoed markeert.

Complexwaardering

Complex van LANDHUIS, TUINAANLEG en TOEGANGSHEK

- Het complex is van architectuurhistorische waarde vanwege het landhuis, de tuin en het hekwerk die onderling een samenhangend geheel vormen, hoogwaardige esthetische kwaliteiten bezitten en zo een goed voorbeeld vormen van een kleine buitenplaats aan het begin van de twintigste eeuw.

- Van stedenbouwkundige waarde omdat het landgoed een belangrijk deel van het westelijke centrum van Brummen beslaat. Om het terrein zijn belangrijke straten aangelegd met negentiende en twintigste-eeuwse villa's en middenstandswoningen. Het complex speelt in deze historisch gegroeide kern vanwege de fraaie verschijningsvorm een beeldbepalende rol.

-Van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een buitenplaats voor een welgestelde familie aan het begin van de twintigste eeuw. Van belang vanwege de met het landgoed verbonden geschiedenis.