Inleiding

In 1874 werd, naast de kort daarvoor gereedgekomen kerk van Maria Onbevlekt Ontvangen, begonnen met de bouw van de PASTORIE. Dit Eclectische gebouw was een ontwerp van de Tilburgse architect H.J. van Tulder (1819-1903).

Omschrijving

De pastorie is een tweelaags bakstenen woonhuis op een ten opzichte van de rooilijn dwarsgeplaatste rechthoekige plattegrond. Het pand heeft een afgetopt schilddak met op de vier hoeken schoorstenen en gedekt met leien in rensdekking. Het dak heeft een overstek waaronder klossen in de vorm van een tandlijst, welke aansluit bij de gestucte architraaf.

De symmetrische gevelopbouw, gedeeld door een geprofileerde cordonlijst en voorzien van gestucte plinten, heeft aan voor- en achterzijde vijf vensterassen waarvan de middelste wordt ingenomen door een ingang met gestucte omlijsting en hardstenen dorpels. In de voorgevel een in visgraatmotief opgeklampte deur met luikje en een ongedeeld getoogd bovenlicht met glas-in-lood vulling met voorstelling van de Goede Herder, het geheel omgeven door een brede gestucte lijst met onder de cordonlijst consoles. In de achtergevel een gedeelde, deels beglaasde deur voorzien van ajour deurrooster onder een getoogd, gedicht bovenlicht met roedenverdeling.

De vensters in zowel voor- als achtergevel bestaan uit getoogde zesruits schuifvensters met hardstenen dorpel met in de bovenlichten op de begane grond eenvoudige glas-in-lood vullingen. De vensters aan de voorzijde zijn omgeven door een gestucte omlijsting met kuif en door middel van eveneens gestucte velden verticaal verbonden. Aan de achterzijde een eenvoudige geprofileerde omlijsting.

Tegen de linkergevel van de pastorie een oorspronkelijk eenlaagse, later verhoogde uitbouw onder plat dak met geprofileerd boeiboord en cementeerde plint. In de voorgevel hiervan op de begane grond een zesruits, op de verdieping een tweeruits getoogd schuifvenster met hardstenen dorpel onder getoogde strek. In de zijgevel van deze aanbouw een (later vervangen) gedeeld openslaand vierruits venster onder segmentboog met gedicht boogveld. In de rechterzijgevel van de pastorie op de verdieping een zesruits venster.

Aan de tuinzijde in de gevel op beide verdiepingen een gedeeld vierruits schuifvenster onder segmentboog met hardstenen dorpel en driedelig bovenlicht. Ter hoogte van het maaiveld een openslaand venster onder segmentboog, het geheel in een koekoek welke is afgesloten middels een smeedijzeren hekwerk. Tussen de kerk en de uitbouw een eenlaagse verbinding met een getoogde, gedeelde opgeklampte poort en een opgeklampte deur met een thans opgeklampt getoogd bovenlicht, beide onder boogrug. In het nagenoeg ongewijzigde interieur zijn nog aanwezig de (al dan niet beglaasde) paneeldeuren, het glas-in-lood in de wand tussen voorkamer en hal, het portaal met deur, gekoppelde vensters en bovenlichten, het geheel met glas-in-lood vulling, de betegelde vloeren en de trap. De voortuin is omgeven door een smeedijzeren hek en lage muren uit strenpersstenen tussen bakstenen kolommen met een bekroning en afzaat uit hardsteen. Aan de achterzijde een met marmer geplaveid terras.

Waardering

Het gebouw is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als uitdrukking van een culturele, sociaal-economische en geestelijke ontwikkeling welke zichtbaar is in de bewaard gebleven structuur van landschap en bebouwing. Het heeft architectuurhistorische waarden wegens de stijl en als voorbeeld van het werk van de architect Van Tulder. Het heeft ensemblewaarde als deel van een complex, dat tevens van belang is wegens de historisch-ruimtelijke waarden die tot uiting komen in de samenhang van de functies van de bebouwing, de schaal en de relatie met de open ruimten. De pastorie is bovendien van belang vanwege de gaafheid van het in- en uitwendige en de samenhang met het gehele ensemble.