Inleiding

Het KLOOSTER, het Moederhuis van de Zusters van Liefde werd in verschillende fasen gebouwd tussen ca. 1890 en 1916, waarvan er heden nog drie bestaan. Architecten waren W.Th. van Aalst en L. Goyaerts. De stijl is Neo-renaissance. Het pand herbergde de zusters en de leerlingen van de kweekschool, heden de bejaarde zusters en het administratieve gedeelte. De raamindeling werd in 1991 gewijzigd, evenals enkele deuren. De dakbedekking werd eveneens vernieuwd. In dat jaar werden er diverse aanbouwen gesloopt, zowel ten westen als ten zuiden van de huidige bouwmassa.

Omschrijving

Het geheel is een tweelaagse langgerekt gebouw dat is opgetrokken uit machinale baksteen. Verschillende goothoogten en dakvormen geven de bouwfasen aan. Het geheel telt 58 traveeën. Verbindende elementen zijn de hardstenen plint, vensterdorpels en cordonlijsten, alsmede de rijen identieke vensters, merendeels onder segmentbogen met metselmozaïek. Oorspronkelijk waren het achtruits schuifvensters op de begane grond en zesruits schuifvensters op de verdieping. Heden zijn alle ramen als zesruiters uitgevoerd. Andere kenmerken zijn de forse gekrulde sierankers op de begane grond en verdieping, en het segmentboogfries onder de geprofileerde houten gootlijst. De gevel wordt geleed door afwisselend trap- en tuitgevels die als risaliet zijn uitgevoerd, voorzien van natuurstenen kruisen. Hiertussen bevinden zich dakkapellen die als tuitgevel de gootlijst doorbreken.

Het oudste gedeelte is het deel dat gebouwd werd voor het oorspronkelijke klooster "het huis met de dertien celletjes". Dit telt vijftien traveeën en is geplaatst onder zadeldak met zwarte verbeterde Hollandse dakpannen. De noordelijke zijgevel is afgewerkt als trapgevel met een groot stenen kruis als bekroning en hardstenen sierbanden. Deze zijgevel telt drie traveeën. De begane grond heeft ramen onder rondbogen, de etage onder korfbogen en de beide zesruits zolderramen zijn onder segmentbogen geplaatst. De bogen zijn van natuurstenen sluitstenen als diamantkop voorzien.

De voorgevel is op de overeenkomstige hoofdingang na soberder en heeft de volgende indeling: negen vensterassen met boven de middelste een kleine stenen dakkapel onder zadeldak. Vervolgens een risaliet met trapgevel van drie traveeën met hoofdingang en tenslotte nogmaals drie vensterassen. De hoofdingang is in 1932 deels vernieuwd met teakhouten vleugeldeuren met kleine ramen en een betonnen luifel. Aan beide zijden ijzeren schoenschrapers. In de ramen links en rechts en het bovenlicht glas-in-lood. In het boogveld geven reliëfletters aan dat het om het Moederhuis van de Zusters van Liefde gaat. In de topgevel is een driepas uitgespaard met daarin een zesruitsraam. De tweede bouwfase telt acht traveeën. Het zadeldak met zwarte verbeterde Hollandse dakpannen heeft een lagere goothoogte dan het boven beschreven deel, zodat ook de ramen en lijsten lager gesitueerd zijn. In het midden heeft het dakvlak een bakstenen dakkapel onder zadeldak.

De derde bouwfase met de hoogste goothoogte telt 35 traveeën en heeft eveneens risalieten en topgevels. Op het mansardedak liggen deels nog leien in Maas- en schubdekking.

De achtergevel heeft eenzelfde vensterverdeling als de voorgevel. De decoratieve elementen zijn eenvoudiger, er zijn geen risalieten met topgevels. Het interieur heeft qua indeling en aankleding een grote mate van gaafheid behouden. Achter de hoofdingang bevindt zich een grote vierkante hal, welke in 1932 is heringericht. Bijzonder is de hoge lambrizering van donkergroen marmer, rechts onderbroken door de loge van de portierster. Boven de entree bevindt zich in glas-in-lood het bisschoppelijk wapen van de stichter J. Zwijsen. Rechts en links glas-in-lood ramen van de R.K. werklieden vereeniging Tilburg 1852-1932. Voorgesteld zijn St. Joseph en St. Vincentius à Paulo. De gangen hebben een lambrizering van crèmekleurige biseautétegels met een okerkleurige sierband. Alle tochtdeuren en de ramen naar de buitenhof zijn voorzien van gebloemd mousselineglas. Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg.

Diverse kamers op de begane grond hebben, als representatieve spreekkamers, donker-eiken parket en lambrizering. Sierplafonds zijn merendeels onzichtbaar achter verlaagde plafonds. Het oude trappenhuis is weggebroken ten behoeve van een lift. De indeling van de etage is gelijk gebleven. De zolder was oorspronkelijk een grote open slaapzolder, heden is er een verdeling in kamers gemaakt opdat de uit den vreemde overgekomen missiezusters hier kunnen verblijven.

Waardering

Het klooster, het Moederhuis, is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een culturele en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Architectuurhistorisch is het belangrijk vanwege de stijl en de plaats in het oeuvre van de architecten. Het pand is van bijzondere betekenis vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de stad. Als imposante straatwand is het Moederhuis van bijzonder belang voor het aanzien van de stad. Het gebouw is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en het bijzondere materiaalgebruik en ornamentiek. Door de grootte en de gaafheid van het geheel, met name ook vanwege de gecompliceerde wordingsgeschiedenis, is er een grote mate van zeldzaamheid op architectuurhistorisch en functioneel gebied.