Inleiding.

Het WOONHUIS in Eclectische stijl uit 1863 is gelegen op de hoek van de Markt en de Borchmolendijk, en vormt samen met het koetshuis de afsluiting van de noordoostelijke zijde van het marktplein.

Omschrijving.

Het tweelaags WOONHUIS onder schilddak is gebouwd op L-vormig grondplan en opgetrokken uit machinale baksteen met gepleisterde geveldelen. Het dak is belegd met gesmoorde, verbeterde Hollandse pannen. De voorgevel is voorzien van in blokken gepleisterde hoekpilasters, een gepleisterde kroonlijst, waterlijst en plint. Bovendien wordt de middentravee geaccentueerd door gepleisterde lisenen. De gevel heeft een symmetrische indeling met een centraal gelegen dubbele voordeur met stoep onder een bovenlicht met afgeronde hoeken, voorzien van een gietijzeren levensboom. Boven de voordeur is voor de ingebruikneming als gemeentehuis in 1881 een uitkragend balkon aangebracht, rustend op consoles. De houten balkonbalustrade is voorzien van een ijzeren hekwerk met een centraal medallion met het wapen van Sint-Oedenrode. In het verlengde van het middentravee steekt een achthoekig klokkentorentje uit het dakschild omhoog. Dit is, evenals de eronder in de kroonlijst aangebrachte wijzerplaat, geplaatst bij de ingebruikneming als gemeentehuis. Het oorspronkelijke uurwerk staat opgesteld op de zolderverdieping. Zowel de begane grond als de verdieping kennen vier vensters met afgeronde hoeken. Op de begane grond zijn zij voorzien van achtruits schuiframen, op de verdieping van zesruits schuiframen. De gevel aan de Borchmolendijk is op de begane grond gepleisterd in blokvormen en kent een asymmetrische indeling. De rechtgesloten vensters zijn gevuld met achtruits ramen. Geheel rechts is een rechtgesloten deur onder tweedelig bovenlicht geplaatst. Op de verdieping zijn vier rechtgesloten vensters aangebracht, gevuld met zesruits schuiframen. In deze gevel is een viertal gedenkstenen geplaatst. Van links naar rechts: een gedenksteen ter herdenking van het tijdens de Eerste Wereldoorlog in Sint-Oedenrode gelegerde regiment Huzaren, een gedenksteen voor het hier in 1939 en 1940 gelegerde regiment Huzaren, een Engelstalige gedenksteen uit 1985 van de Airborne divisie, een gedenksteen uit 1982 ter herinnering aan de in 1232 door Hendrik I aan Sint-Oedenrode verleende stadsrechten. De overige gevels zijn eenvoudig uitgevoerd en voorzien van zesruits schuiframen. In de achtergevel is op de verdieping een rondboogvenster aangebracht. De indeling van het interieur is in grote lijnen intact gebleven. Wel hebben aanpassingen plaatsgevonden. Het ruime trappenhuis is nog oorspronkelijk en heeft een houten balustrade met ijzeren spijlen. Een gedeelte van het pand is onderkelderd door een ruim tongewelf.

Een bakstenen muur met korfboogpoort verbindt het woonhuis met het koetshuis. Op de binnenplaats is omstreeks 1997 een aanbouw geplaatst tussen woonhuis en koetshuis.

Waardering.

Het woonhuis is van algemeen belang en heeft een toegevoegde waarde vanwege het bijhorende koetshuis. Het heeft cultuurhistorische waarde vanwege de prominente plaats die het inneemt op de Markt en in de geschiedenis van de plaats, en is daarmee karakteristiek voor de rol van notabelen in de vroegmoderne dorpsgemeenschap. Het heeft architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van Eclectische bouwkunst. Het heeft bouwhistorische waarde vanwege de toegepaste materialen. Het heeft ensemblewaarde vanwege de stedenbouwkundige en historische samenhang met de marktplaats. Het is gaaf bewaard gebleven en betrekkelijk zeldzaam.