Inleiding

GRAFMONUMENT van de familie van Houweninge, met name voor de oud-burgemeester G. van Houweninge. Het monument met hekwerk is omstreeks 1851 opgetrokken in neogotische stijl en is gelegen in de noordwestelijke hoek van de begraafplaats. Het hekwerk bezit een hoge ambachtelijke en kunsthistorische kwaliteit. Er zijn onder meer gewalste, gesmede en gegoten onderdelen in verwerkt. De maker van het graf is niet bekend.

Omschrijving

Grafmonument op vierkante grondslag (circa 5 bij 5 meter). Opvallend is het forse en monumentaal vormgegeven smeed- en gietijzeren hekwerk dat met neogotische motieven geornamenteerd is (onder meer ezelsrugbogen, vierpassen en colonnetten) en het graf aan alle zijden omsluit. Het hekwerk is geplaatst op een circa 50 cm. hoog zandstenen basement en reikt tot circa 1.80 m. Overhoeks bevinden zich vierzijdige zandstenen penanten met onder meer wimbergen, colonnetten, kruisbloemen en driepassen. Het hek dat aan alle zijden drie traveeën telt, kan aan de voorzijde geopend worden en heeft daar twee forse gietijzeren penanten (circa 2 meter hoog). Aan de zijkanten is het graf gedeeltelijk met tussen de penanten gespannen smeedijzeren kettingen afgesloten. De grote, vierkante plaats van de grafkelder is met grint bestrooid. De staande, zandstenen grafsteen is op een basement geplaatst en heeft aan de onderzijde reliëfs met de van een helmbekroning voorziene familiewapens der overledenen. In het gedeelte daarboven bevindt zich de epitaaf die gevat is tussen penanten en een spitsboogbekroning met hogels heeft. De plaat van de epitaaf heeft een omlijsting van twee getote spitsbogen met een vierpas in de top.

Het grafschrift luidt: "rustplaats van den heer Gerard van Houweninge, oud-burgemeester van Werkendam, aldaar geboren den 6den januarij 1762, en overleden aldaar den 31sten december 1850, en zijne echtgenoote, vrouwe Seijke Kuijck, geboren te Werkendam den 23sten april 1766, en aldaar overleden den 18den junij 1843 en kinderen, behuwd- en klein kinderen.".

Waardering

Het grafmonument is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociale en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de ontwikkeling van de protestantse grafcultuur, het is tevens van belang voor de typologische ontwikkeling van het grafmonument. Het heeft kunsthistorisch belang als kwalitatief hoogwaardig voorbeeld van toegepaste neogotische stijl in zowel het hekwerk als de grafsteen. Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is. Het is gaaf bewaard gebleven en typologisch zeldzaam.