520068, Gemonde

Omschrijving

PARKAANLEG, bestaande uit

a. lanen;

b. landschapspark;

c. siertuin;

d. weiland;

e. parkbos, met beuken beplant;

f. goudvisvijver.

ad a. De lange met eiken beplante oprijlaan, XVIII, loopt in een rechte lijn vanaf de Dommelbrug bij het dorp tot aan de Dommel; via een bijna rechte hoek buigt de laan af naar de achterzijde van het huis. Dit laatste stuk is met beuken beplant en loopt evenwijdig aan een oude Dommelarm; het met eiken beplante verlengde van dit laandeel, XVIII, in oostelijke richting, wordt aan de noordzijde begrensd door een oude linde in de as van de laan. Een deel van het grote weiland, de voormalige boomgaard (zie 2d), wordt aan de noordzijde begrensd door een tweede laan, die met oude suikeresdoorns is beplant. Alle lanen hebben een puinverharding. Iets hoger gelegen loopt een laan van de twee boerderijen Zegenwerp 3 en 4 naar het dorp St. Michielsgestel; deze laan wordt het Hoefpad genoemd en gold als praktische weg omdat het gebied tussen de Dommel en de oprijlaan vaak overstroomd was.

ad b. Het kleine park in landschapsstijl XIXa-b, ligt ten westen en noordwesten van het huis en is aangelegd rond de oude Dommelarmen, die nu vijvers zijn; er is een grote bomenwei, Schapenwei genaamd, waarin nog enkele monumentale oude solitairen staan zoals een sequoia uit 1851, waarvan de kruin te zien is vanaf Gemonde, een lyriodendron (tulpenboom) en een ginkgo. De wei is gedeeltelijk omzoomd met bosranden; vanaf de wei zijn er uitzichten naar de grote wei en naar het agrarische landschap ten zuiden van de Dommel.

ad c. Aan de voorzijde van het huis ligt een rond rozenperk met een laag buxushaagje, XX, omgeven door een rondlopend pad; een recht grindpad loopt vanaf het perk - niet in de as van het huis - naar het koetshuis, verbonden met een aantal landgoedwegen. Tussen de zuidelijke aanbouw aan het huis en de Dommel ligt een tuin met rozen, bloemvakken en enkele oude taxusbomen, XXb-c; vanaf hier is er uitzicht op het landschap aan de andere zijde van de Dommel. Aan de voorzijde van het huis ligt een vijver, waaromheen in het verleden de oprijlaan voortgezet werd.

ad d. Het grote weiland, vroeger de boomgaard, XIX of ouder, ligt ten noordoosten van het huis in de oksel van de oprijlaan; bij het appelhuisje staan nog een paar oude fruitbomen.

ad e. Aan de westkant van het terrein ligt een met beuken beplant wandelbos met enige heuvels. Bij de aanleg van het park in Engelse landschapsstijl zijn de natuurlijke hoogteverschillen van het gebied (een dekzandplateau) geaccentueerd. Uitkijkheuvel met daarop een beuk, omringd door een cirkel naaldbomen. Koepelberg, waar eens een theekoepel heeft gestaan. De ronde vijver, genoemd de Goudvisvijver, is reeds te zien op een kaart uit 1832. Waarschijnlijk is deze vijver gegraven in een uitgestoven laagte. Onderbegroeiing met rhododendrons, gebogen paden en slingerende vijvers. Nabij twee armen van het water ligt een kindergrafje met op de steen een tekst: Catharina Louise née le 23 septembre - oktobre 1811.

Waardering

De PARKAANLEG is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de cultuurhistorische en landschappelijk visuele waarden;

- wegens het gebruikmaken van de natuurlijke gesteldheid van het terrein;

- wegens de functionele en visuele relatie met de gebouwde onderdelen;

- wegens de aanwezigheid van de 18de-eeuwse elementen als vijver en lanen;

- wegens de aanleg in landschapsstijl uit de 19de eeuw.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
520068
Complexnaam
Zegenwerp
Provincie
Plaats
Complexomschrijving

Omschrijving van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS ZEGENWERP, waarvan het huis een middeleeuwse oorsprong heeft, ligt ten zuiden van het dorp Sint-Michielsgestel op de westoever van de Dommel; vanaf de Dommelbrug bij de oude dorpskern voert een lange eikenlaan zuidwaarts naar het huis. Het relatief kleine park in landschapsstijl met enkele monumentale solitaire bomen is aangelegd rond enkele oude Dommelarmen, thans vijvers. Er ligt een groot weiland, de voormalige boomgaard, ten noordoosten van het huis; in deze wei staat het zgn. appelhuisje; verder is er ten westen van het huis het voormalige koetshuis annex stal en daarnaast een oude schuur, een beukenbos, een goudvisvijver, twee boerderijen. Het complex wordt aan de west- en noordzijde begrensd door bospercelen van het voormalige landgoed Zegenwerp, aan de zuidkant door de Dommel en aan de oostzijde door agrarische gronden.

De historische buitenplaats Zegenwerp omvat de volgende onderdelen: HUIS (1), PARKAANLEG (2) en TOEGANGSHEK (3).

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS ZEGENWERP is van algemeen cultuurhistorisch belang:

- wegens de ouderdom en de ontwikkelingsgeschiedenis;

- wegens de cultuurhistorische waarden;

- als onderdeel van een reeks van buitenplaatsen ten zuiden van 's-Hertogenbosch;

- wegens de samenhang tussen gebouwen en omringend park;

- wegens de historische tuin- en parkaanleg in vroege landschapsstijl;

- wegens de aanwezigheid van restanten van een 18de-eeuwse parkaanleg.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Historische aanleg Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Gemonde,Sint-Michielsgestel BY Zegenwerp 5, Sint-Michielsgestel, Gemonde,Sint-Michielsge Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Landschapspark
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
E 4665 Sint Michielsgestel
E 4618 Sint Michielsgestel
E 3680 Sint Michielsgestel
E 4054 Sint Michielsgestel
E 4620 Sint Michielsgestel
E 4655 Sint Michielsgestel
E 4565 Sint Michielsgestel
E 3732 Sint Michielsgestel
E 4619 Sint Michielsgestel
E 3689 Sint Michielsgestel
E 3688 Sint Michielsgestel
E 4673 Sint Michielsgestel
E 4672 Sint Michielsgestel
E 4297 Sint Michielsgestel
E 3332 Sint Michielsgestel
E 3551 Sint Michielsgestel
E 4573 Sint Michielsgestel
Naar boven