Complex eigenschappen

Complexnaam:

Schweer bey der Becke Stichting

Complexnummer:

519410

Complex beschrijving:

Inleiding

Dit uitzonderlijk fraaie en monumentale carré-vormige complex woningen kwam in de jaren 1910-13 tot stand in opdracht van de Nederduitsch Hervormde Gemeente van Amsterdam naar aanleiding van een schenking van de op de tegenoverliggende begraafplaats begraven Amsterdammer C.H.H. Schweer bey der Becke (1827-1905). Deze had tijdens zijn leven aan het huidige Rembrandtplein een bakkerswinkel doch verdiende zijn geld vooral in de beurs- en onroerendgoedhandel.

De beschermde complexonderdelen zijn: Woningen met kapel en regentenkamer (monumentnummer 519411); hekwerk met entree (monumentnummer 519412); de tuinaanleg (monumentnummer 519414); de pomp in de tuin (monumentnummer 519413).

De aanbesteding van het ten oosten van de Harderwijkerweg gelegen complex vond plaats op 20 november 1911 om 12.00 uur in het voormalige hotel Westhoff aan het Stationsplein. De laagste inschrijver was de Dierense aannemer Boerman die het karwei voor f119.331,- wilde klaren. Vijf zesde deel van de ruim dertig woningen was bedoeld voor tot de Hervormde Gemeente te Amsterdam behorende Amsterdammers van zestig jaar en ouder. De overige woningen waren bestemd voor leden van de Hervormde Gemeente te Dieren. Het complex is gebouwd in de Nieuw-Historiserende stijl. De architectuur van de gebouwen sluit aan bij die van in de late 17de en 18de eeuw gebouwde hofjes in steden als Amsterdam en Haarlem. De bouwkunst uit deze tijd stond in de eerste decennia van de 20ste eeuw sterk in de belangstelling en diende geregeld als inspiratiebron voor woonhuizen, villa's en overheidsgebouwen. De ontwerper van het complex, de bekende architect C.B. Posthumus Meyjes (1859-1922), bouwde o.a. de arbeiderswoningen in het Snouck van Losenpark in Enkhuizen. Opmerkelijk is dat hoewel het complex zich ten tijde van de bouw in een landelijke omgeving bevond, vastgehouden werd aan de opzet zoals deze gebruikelijk was in de steden. Tot het complex behoort een kerkje.

De kleuren mintgroen en zachtgeel waarin de van oorsprong aanwezige luiken en deuren zijn geschilderd zijn niet oorspronkelijk. Naar verluidt zijn de oorspronkelijke kleuren standgroen en donkergeel. Aan weerszijden van de toegang van het complex aan de Harderwijkerweg bevindt zich een witgesausde hardstenen kolom waarop de tekst Schweer/ Bey der Becke / Hof. Het complex wordt van de Harderwijkerweg gescheiden door een ruim voorterrein met een boombeplanting waaronder lindebomen, bruine beuk en een trompetboom. Het voorterrein werd evenals de tuin van de binnenhof ontworpen door de bekende tuin- en landschapsarchitect D.F. Tersteeg (1876-1942) en is een bijzonder fraai voorbeeld van de Nieuw-Architectonische tuinstijl. Het ontwerp van de tuin sluit nauw aan bij de architectuur van het complex. Achter de kapel bevinden zich twee populieren.

Waardering

Architectuurhistorische waarden:

- Het complex is van belang vanwege de bijzondere gave staat, de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, de detaillering en het bijzondere materiaalgebruik

- Het complex vormt een bijzonder goed voorbeeld van de Nieuw-Historiserende stijl uit de eerste decennia van de twintigste eeuw.

- Het complex is typologisch van belang als een met name voor het oosten van Nederland zeldzaam voorbeeld van een vroeg twintigste eeuws hofje.

- Het complex is van belang vanwege het grotendeels gaaf bewaarde interieur waarbinnen vooral de interieurs van de kapel en de bestuurskamer opvallen.

- Het complex is van belang voor het oeuvre van de bekende architect J.B. Posthumus Meyes. Het complex vormt bovendien een van de weinige voorbeelden van diens werk in de provincie Gelderland.

- Het complex is van belang voor het oeuvre van de bekende tuinarchitect D.F. Tersteeg. De tuin vormt een van de weinige voorbeelden van het werk deze architect in de provincie Gelderland.

Stedebouwkundige waarden:

- Het complex vormt evenals de tegeoverliggende begraafplaats een sterk beeldbepalend element aan de Harderwijkerweg dat van groot belang is voor het aanzien van Dieren.

De bouw van het complex is nauw verbonden de ontwikkeling van Dieren-Noord in de eerste decennia van de twintigste eeuw van een agrarisch gebied tot een deel van de bouwde kom met een hoge concentratie sociale woningbouw ten behoeve van de ten noord-westen van de spoorlijn gevestigde en zich vestigende industrie zoals de Gazellefabriek.

Cultuurhistorische waarden:

- Het complex is van sociaal-historisch belang als bijzonder voorbeeld van vroeg-twintigste eeuwse bejaardenzorg in Nederland.

- Het complex is van historisch belang als herinnering aan de stichter C.H.H. Schweer bey der Becke.