Inleiding

Voormalige Sint AntoniusKERK, bekend als "steentjeskerk", uitgevoerd naar ontwerp van J.H.H. van Groenendael in Neo-Romaanse stijl.

Omschrijving

Driebeukige basilicale kerk, uitgevoerd in Kunrader steen, in een grillig patroon. Rechte blokken steen zijn als doorlopende lijsten en ontlastingsbogen om de ramen heen aangebracht. De kerk heeft zadel- en lessenaarsdaken, gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Het zadeldak is voorzien van een met dakruiter met klokje.

Het koor wordt afgesloten door een halfronde absis. Aan de straatzijde bevindt zich tegen het schip een voorportaal onder lessenaarsdak met vijf rondbogen, alle zijn later dichtgezet met glas, in de vijfde boog is een metalen deur aangebracht. Erboven zijn in rondboognissen twee heiligenbeelden geplaatst. Links van het portaal is een vierkante toren aanwezig die naar boven toe verjongend is uitgevoerd. Tegen de onderste geleding van de toren is een absidiale uitbouw geplaatst. Verder is dit deel van de toren blind. Erboven is een viertal geledingen zichtbaar. Hierin bevinden zich achtereenvolgens een drievoudig rondboograam, een wijzerplaat en tot slot een dubbele rondboogopening en sierrand. De toren wordt bekroond door een tentdak met kruis. Rechts van het voorportaal bevindt zich een blokvormige, tweelaagse doopkapel onder tentdak.

De zijgevels van zijschepen en middenschip worden geleed door pilasters met natuurstenen kapitelen.

Per travee is een rondboograam met gebrandschilderd glas-in-lood geplaatst (ramen gemaakt door M. Weiss).

Het interieur is uitgevoerd in gele mergel. In het middenschip bevindt zich een cassettenplafond. De zijschepen zijn voorzien van kruisgewelven.

Deze gewelven steunen aan de kant van het middenschip op marmeren zuilen met een natuurstenen basement en kapiteel. Tussen de zuilen zijn rondbogen aangebracht. Tegen de wand van het zijschip zijn pilasters aangebracht met een marmeren schacht op natuurstenen basement en met een natuurstenen kapiteel. Deze kapitelen zijn bewerkt en voorzien van diverse symbolische voorstellingen.

Boven de zuilen bevinden zich lisenen welke uitlopen in een bewerkte console. De consoles ondersteunen de balken die het middenschip overspannen.

Voor het koor is een triomfboog aangebracht. Het koor zelf ligt verhoogd, de zuilen worden bekroond door kapitelen met bladmotieven. De absis is van een halfronde koepel voorzien.

Waardering

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het katholicisme in het zuiden en is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de basiliek. Het heeft architectuurhistorisch belang door de stijl, het bijzondere materiaalgebruik en de detaillering en is tevens van belang als voorbeeld van het oeuvre van de architect Van Groenendael. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere situering, verbonden met de ontwikkeling/uitbreiding van Eindhoven en de ligging ten opzichte van Philipsdorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische, bouwtechnische, typologische en functionele zeldzaamheid.