Klinisch Ziekenhuis, Amsterdam

Monumenttype:: Rijksmonument
Monumentnummer:: 518306
Monumentnaam:: Klinisch Ziekenhuis
Plaats:: Amsterdam

Bron: A. Bakker via Wikimedia Commons

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Inleiding

Aan de noordzijde van het Binnengasthuiscomplex in 1888-1890 tot stand gekomen KLINISCH ZIEKENHUIS, gebouwd volgens het paviljoensysteem, naar een ontwerp in sobere Neo-Hollandse Renaissance van H. Leguyt in opdracht van het Gasthuisbestuur. Het gebouw maakt deel uit van het complex Binnengasthuis.

N.B. De ziekenzalen waren gesitueerd in de twee vleugels. De westelijke vleugel fungeerde als mannenkliniek; de oostelijke als vrouwenkliniek. De algemene voorzieningen waren gesitueerd in het verbindingslid. De ronde uitbouw herbergde twee boven elkaar geplaatste amphitheatergewijs ingerichte collegezalen. In de jaren 1980 is de ruimte tussen de twee langgerekte paviljoens opgevuld met een prismatische transparante erker ten behoeve van een nieuwe mensa-bestemming. De aaneengeschakelde dakkapellen zijn eveneens recent.

Omschrijving

Voormalig Klinisch Ziekenhuis op een rechthoekig grondplan, bestaande uit een mannen- en een vrouwenpaviljoen met elkaar verbonden door een aan de zijde van de Oudemanhuispoort (N) gelegen verbindingslid of tussengebouw. Het ziekenhuis heeft een onderhuis, twee verdiepingen en een mezzanino onder een schilddak met pannen. De overkragende en geprofileerde gootlijst wordt gedragen door forse, voluutvormige consoles. De paviljoens zijn voorzien van een middengebouw waarin de trappenhuizen zijn gesitueerd. Deze middengebouwen risaleren aan beide zijden van de vleugels en zijn eveneens aan beide zijden van de vleugels voorzien van een ingezwenkte topgevel met balusters, obelisken en een ter weerszijden van de top geplaatste borstwering. De vleugels zijn aan de korte uiteinden ter hoogte van de tweede verdieping voorzien van een over de gehele breedte geplaatst hardstenen balkon met borstwering. Alle vensteropeningen voorzien van hardstenen onderdorpels en een omlijsting van roodkleurige geglazuurde steen.

Het onderhuis is voorzien van uitkragend bandwerk van gepleisterde steen. Rechthoekige vensteropeningen met verdiept geplaatste vensters. Aan de lange zijden wordt de overgang naar eerste verdieping gemarkeerd door een fries van tegelwerk; aan de korte zijden door een afwaterende cordonlijst. Vensters op de verdiepingen verdiept aangebracht, op de eerste verdieping voorzien van rondboogvormige nissen; op de tweede van segmentvormige nissen. Aan de binnenzijde van de vleugels zijn de boognissen van de eerste verdieping voorzien van een versieringsmotief. Eveneens aan de binnenzijde van de vleugels zijn de entrees voorzien van een aedicula waarin vermeld MANNENKLINIEK (westvleugel) en VROUWENKLINIEK (oostvleugel).

Waardering

Voormalige Klinisch Ziekenhuis van algemeen belang vanwege cultuurhistorisch en architectuurhistorisch waarde en als onderdeel van het Binnengasthuiscomplex.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:: 518306
Artikel ZKP:: rijksmonument
Provincie:: Noord-Holland
Gemeente:: Amsterdam
Plaats:: Amsterdam

Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:: Binnengasthuiscomplex
Complexnummer:: 518301
Complex beschrijving:: Inleiding

Tussen 1868 en 1913 door verscheidene architecten fasegewijs en in een diversiteit aan bouwstijlen tot stand gekomen vernieuwing en uitbreiding van het reeds in 1579 voornamelijk op de terreinen van het Oude Nonnenklooster ondergebrachte Sint Pietersgasthuis, later genaamd Binnengasthuis. In 1867 werd het complex tot universitair ziekenhuis aangewezen. De nieuwe gebouwen werden alle ontworpen in opdracht van de regenten van het gasthuis en een door hen ingestelde Bouwcommissie. De gebouwen zijn vanaf de totstandkoming voortdurend inwendig veranderd. Vanaf 1984 hebben zich diverse ingrijpende wijzigingen voorgedaan. Een tweetal gebouwen is gesloopt (het Anatomiegebouw, B. de Greef, 1875/1887 en - deels - het Administratiegebouw/Kinderkliniek, J.M. van der Mey, 1913-14) en het terrein is recentelijk stedebouwkundig heringericht waarbij een doorgaande fietsroute is gerealiseerd tussen Grimburgwal en Nieuwe Doelenstraat, gepaard gaand met de nieuwe straatnamen Turfdraagsterpad en Binnengasthuisstraat. Aan de Oude Zijds Achterburgwal is een doorgang via het reeds onder monnr. 77 beschermde 18de-eeuwse Gasthuispoortje gerealiseerd. Het vm. Binnengasthuiscomplex wordt thans begrensd door de Grimburgwal, Oude Zijds Achterburgwal, Nieuwe Doelenstraat, Kloveniersburgwal, Binnengasthuisstraat en het Turfdraagsterpad.

Het complex omvat thans nog de volgende samenstellende onderdelen:

1) Oude Turfmarkt 125/Turfdraagsterpad 9 (vm. Kraamkliniek, A.N. Godefroy, 1868-70);

2) Turfdraagsterpad 15-17 (vm. Vrouwenverband, A.N. Godefoy en B. de Greef, 1874-77);

3) Oude Zijds Achterburgwal 235-237 (vm. wachtkamer/apotheek, A.N. Godefroy, 1875-77);

4) Kloveniersburgwal 82-84 (vm. Laboratorium voor Artsenijbereidkunde, verm. W.H. Springer, 1881);

5) Oude Zijds Achterburgwal 233/Vendelstraat 7 (vm. Klinisch Ziekenhuis, H. Leguyt, 1888-90);

6) Kloveniersburgwal 80 (vm. Stads- en Gasthuisapotheek, H. Leguyt, 1888);

7) Vendelstraat 2/Binnengasthuisstraat 19 (vm. Tweede Chirurgische Kliniek en Zusterhuis, F.W.M. Poggenbeek,1897-98) + uitbreiding Zusterhuis Nieuwe Doelenstraat 15/Vendelstraat 8 (F.W.M. Poggenbeek, 1900-1901) + uitbreiding Zusterhuis Kloveniersburgwal 114-166 (verm. F.W.M. Poggenbeek, 1913);

8) Kloveniersburgwal 86-88 (vm. Keukengebouw, Publieke Werken, 1908-09).

9) Binnengasthuisstraat 9 (vm. Administratiegebouw, J.M. van der Mey, 1913-14).

10) Oudezijds Achterburgwal 18de-eeuwse Gasthuispoortje (mon.nr 77).

Omschrijving

Zie hiervoor de verschillende objectomschrijvingen.

Waardering

Voormalig Binnengasthuiscomplex van algemeen belang vanwege cultuur- en medisch-historische waarde als uiting van de ontwikkeling van de schaal vergroting en modernisering van de in oorsprong oude ziekenhuizen aan het eind van de 19de eeuw. Tevens van belang als in de binnenstad inmiddels uniek en enig overgebleven groot ziekenhuis. Het complex vertegenwoordigt voorts een stedebouwkundige waarde als zuidelijke afsluiting van de Oude Zijde.

Bron: Rijksmonumentenregister

Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Ziekenpaviljoen	Cultuur, gezondheid en wetenschap	Gezondheidszorg	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Oudezijds Achterburgwal	233	–	1012 DL	Amsterdam	–	–	Ja
Vendelstraat	7	–	1012 XX	Amsterdam	–	–	–

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	G	8201	–	Amsterdam

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1888	1890	–	vervaardiging

Bouwstijlen
Stijl	Substijl	Zuiverheid	Notitie
Neo-Renaissance	Neo-Hollandse Renaissance	invloeden	–

Ambachten
Name	Beroep	Notitie
Leguyt, H. ; Stad Amsterdam	architect / bouwkundige / constructeur	–

Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn Klinisch Ziekenhuis

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Voeg een verhaal toe over dit monument