Inleiding

WAAKHUIS met DIJKMAGAZIJN (no. 5 'De Doornboom'). In 1878 werd in opdracht van het Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams een standaardontwerp gemaakt voor een waakhuis met dijkmagazijn. Het `Waakhuis no. 5' genaamd `De Doornboom' werd kort na 1878 opgetrokken in traditionele bouwstijl. Een soortgelijk waakhuis bevindt zich aan de dijk in de gemeente Amerongen. Door de dijkverzwaring is de dijk een aantal meters richting rivier komen te liggen en loopt de weg op enige meters afstand van het pand. Tot de inventaris behoort onder meer het dijkbewakingsgereedschap en de oorspronkelijke tafels van het waakhuis.

Omschrijving

Het aan de Lekdijk, tegen de dijk aangebouwde waakhuis met dijkmagazijn, is opgetrokken op een rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag aan de dijkzijde en twee bouwlagen aan de polderzijde. Het pand wordt gedekt door een evenwijdig aan de weg gesitueerd zadeldak met gesmoorde tuile-du-Nord. Op de nok staan twee stenen schoorstenen. Het woongedeelte heeft getoogde houten zesruits schuifvensters, het waakhuis getoogde gietijzeren vensters. Alle vensters zijn voorzien van persiennes. De gevels zijn voorzien van muurankers en boven de vensters uitgevoerd met getoogde strekken.

De voorgevel aan de dijk bevat links een getoogde dubbele houten deur met ter weerszijden vensteropeningen met persiennes. Rechts hiervan is tegen de gevel een publikatiebord bevestigd. De rechterzijde van de gevel bevat een deur met bovenlicht en een zesruits venster.

De achtergevel bevat links een deur waartegen een moderne houten aanbouw onder lessenaardak is gezet. Rechts hiervan bevindt zich een stenen uitbouw onder lessenaar roevendak. Ernaast is een venster gezet. Rechts bevat de gevel een deur met bovenlicht en een venster. In de tweede bouwlaag bevindt zich een groot schuifraam en een klein venster, type stalraam.

De rechterzijgevel bevat twee maal twee vensters en in de top een rondvenster.

De linkerzijgevel heeft in de eerste bouwlaag twee vensters en in de topgevel een luik.

De indeling van het pand is oorspronkelijk, even als het interieur van het waakhuis. Beneden bevindt zich het waakhuis met kamer voor de dijkbaas, de wachtmeesters en een slaapvertrek. Het waakhuis is uitgevoerd met een stenen vloer met geschilderde voegen en ingericht met houten banken en tafel. In het slaapvertrek zijn houten britsen gebouwd. De kamer voor de dijkbaas en de waakmeesters is voorzien van een houten schouw met ornamenten. Naast het waakgedeelte zijn twee ruimtes: een portaal met een trap en een voormalige keuken. De tweede bouwlaag ter hoogte van de dijk bevat het dijkmagazijn, de voormalige kamer van de hoogheemraad en enkele andere vertrekken. De zolder is uitgevoerd met Philibert-spanten. Rechts van het pand is in de dijk, tegen het dijkhuis een stenen trap aangebracht.

Waardering

Het pand is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als gaaf en herkenbaar voorbeeld van een dijkmagazijn en waakhuis. Tevens is het object van situationelewaarde vanwege de ligging aan de Lekdijk.