518070, Handel

Inleiding

Reeks BEDEVAARTKAPELLEN, aan de Handelseweg tussen Gemert en Handel. De kapellen zijn tot stand gekomen in opdracht van Van de Laarschot, rector van de Handelse kapel. Ze zijn gebouwd tussen 1888 en 1891 in neo-gotische stijl met beeldhouwwerk van A. Lenaerts. De kapellen zijn hersteld in 1992.

Omschrijving

Elke kapel heeft een bakstenen opbouw op vierkante plattegrond met een iets vooruitstekende plint en hardstenen geprofileerde waterlijst.

Bekroond door een hardstenen topgeveltje met kruis en zadeldak.

In een ondiepe spitsboognis, boven de waterlijst, is een kunststenen, wit geverfd reliëf aangebracht. Onder de waterlijst is op een hardstenen plaquette, verdiept in het metselwerk het symbool IHTS en het opschrift: GIJ ALLEN DIE VOORBIJ GAAT/OVER DEN WEG LET OP EN ZIET/OF ER EENE SMART IS GELIJK/MIJNE SMART. JER. THREN. 1.12/J.D. VAN DEN BERG. Daarboven is een afbeelding van Maria met zeven maal doorboord hart zichtbaar.

In het verlengde van de weg liggen achtereenvolgens nog zeven kapellen.

Kapel als voorgaande, met het opschrift: I/DE VOORZEGGING/VAN SIMEON. In de nis is een voorstelling van Simeon met het Christuskind, knielende figuren en Jozef en Maria in een kerkinterieur geplaatst.

Kapel, als voorgaande, met het opschrift: II/VLUCHT NAAR EGYPTE. In de nis is een voorstelling van Jozef met Maria en het Christuskind op een ezel, in een exotisch landschap, geplaatst.

Kapel, als voorgaande, met het opschrift: III/HET VERLIES VAN JEZUS/JAC.

RAYM.. In de nis een voorstelling van een aantal figuren in een tempel waarvan er één een boek heeft.

Kapel, als voorgaande, met het opschrift: IV/DE ONTMOETING VAN JEZUS/W.Pr.FZ. In de nis een voorstelling van Jezus met het kruis op zijn schouders ontmoet Maria.

Kapel, als voorgaande, met het opschrift: V/DE DOOD VAN JEZUS

Kapel, als voorgaande, met het opschrift VI/DE AFDOENING VAN HET KRUIS. In de nis is een voorstelling van twee figurten die het lichaam van Christus vasthouden en daarachter twee staande figuren aangebracht, tegen de achtergrond zijn kruis en ladder zichtbaar.

Kapel, als voorgaande, met het opschrift: VII/BEGRAFENIS VAN JEZUS. In de nis is een voorstelling van drie figuren met het lichaam van Christus in doeken tegen een achtergrond van de grot aangebracht.

Waardering

Het geheel is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als nadrukkelijke uitdrukking van het geestelijk leven, met name door de relatie met de eeuwenoude Mariabedevaart Handel en de wijze waarop deze relatie zich door de aanwezigheid van de bedeweg in het landschaop manifesteert. Het heeft architectuurhistorische waarde voor de geschiedenis van de kerkelijke beeldhouwkunst. De kapellenreeks is in samenhang met Handel als bedevaartplaats ensemble waarde. Het geheel is gaaf bewaard gebleven en is in zijn totaliteit uiterst zeldzaam.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
518070
Complexnaam
Bedevaartkapellen (8x).
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het complex omvat een reeks BEDEVAARTKAPELLEN, aan de Handelseweg tussen Gemert en Handel en een grotere kapel, de zgn. Ossenkapel. De kapellen zijn tot stand gekomen in opdracht van Van de Laarschot, rector van de Handelse kapel. Ze zijn gebouwd tussen 1888 en 1891 in neo-gotische stijl met beeldhouwwerk van A. Lenaerts. De kapellen zijn hersteld in 1992, daarbij is voor elke nis een glasplaat in metalen kozijn aangebracht.

Op de plaats van deze kapellen hebben vanouds bedevaartskapellen gestaan, De huidige "keskes" hebben zeventiende-eeuwse voorgangers gehad. Eén van die zeventiende-eeuwse kapellen is aan het begin van de Handelseweg/Lodderdijk bewaard gebleven.

Omschrijving

De kapellen liggen aan de doorgaande weg naar Handel op regelmatige afstand van elkaar en fungeren als haltes in een processie. In zeven kleine kapellen, de zogenaamde keskes worden de zeven smarten van Maria uitgebeeld, de kapel het dichtst bij Gemert bevat een reliëf van Maria als Moeder van Smarten. De kapellen zijn uitgevoerd in baksteen. Het beeldhouwwerk bestaat uit Franse kalkzandsteen (St. Jovresteen met uitzondering van de kruisafname welke in Savonièresteen is uitgevoerd). Op natuursteen plaquettes zijn opschriften aangebracht die de titel en het nummer van de betreffende smart aangeven. In een enkel geval is daar een naam, mogelijk van een schenker, aan toegevoegd.

Halverwege deze reeks is een grotere kapel, de Ossenkapel, gebouwd.

Waardering

Het geheel is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als nadrukkelijke uitdrukking van het geestelijk leven, met name door de relatie met de eeuwenoude Mariabedevaart Handel en de wijze waarop deze relatie zich door de aanwezigheid van de bedeweg in het landschap manifesteert. Het heeft in samenhang met Handel als bedevaartplaats ensemblewaarde. Het geheel is gaaf bewaard gebleven en is in zijn totaliteit uiterst zeldzaam.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Kapel(F1) Religieuze gebouwen Kapel (F) oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Handel i.h. verlengde v.d. weg Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
O 866 Gemert
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1888 1891 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Lenaerts, A. ; Noord-Brabant beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker
Naar boven