Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS SINGRAVEN met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), twee SCHUREN achter het koetshuis (4), WATERPUT (5), TUINVAZEN (6), BORSTBEELDEN OP PIEDESTAL (7), BANKJES (8), ZONNEWIJZER (9), TUINVAZEN aan weerszijden van het huis (10), SOKKEL rechts van het huis (11), BRUGHOOFDEN (12), TUINTAFEL (13), MOESTUIN met MUUR, STOOKHUISJE en SCHUUR (14), FONTEIN met BEELDENGROEP (17), TUINVAZEN (18), TUINBEELDEN (19), TUINBEELD (20), ZONNEWIJZER (21), GRAFKELDER MET HEKJE EN ZERK (22), BRUGGETJE (23), TOEGANGSHEKJE zijkant park (24), ensemble van WATERMOLEN met KEIENPAD (25), STUW (26), voormalig MOLENAARSHUIS met JACHTKAMER (27) en DUBBELE DIENSTWONING (28), SCHUUR (29), SCHUUR (30), TOEGANGSHEK begin Kasteellaan (31), POORTWONINGEN (32), BADHUIS (33), TUINVAZEN (34), TOEGANGSHEK einde Kasteellaan (35), DUBBELE DIENSTWONING (36), HOUTEN BRUGGEN (37), BOERDERIJ "Sonderhuis" (38), BOERDERIJ 'Bartels' (39).
Ten westen van Denekamp ligt de historische buitenplaats Singraven ontstaan uit het in 1415 door Johan Hondenborg in een bocht van de rivier de Dinkel gebouwde stenen huis, waarvan de eerste vermelding van erf met molen 'die syngrave' dateert uit 1381. Deze watermolen vormt thans nog een gaaf bewaard onderdeel van de buitenplaats. In 1651 kocht Gerhard Sloet 'het Adelijcke goet Singraven, met die huisen, hoven, landeryen, molens, holtgewas, potegront, visscherien, Jacht, ende andere gerechtigheit' en liet het huis herbouwen. Tekeningen van Cornelis Pronk uit 1729 en 1731 tonen een omgracht blokvormig huis met op het voorterrein twee bouwhuizen en een poortgebouw met brug over de gracht. De eenvoudige formele aanleg bestond uit een lanenstelsel en een sterrenbos; ten westen van de hoofdlaan lag een wandelbos met slingerlaan als vroeg landschappelijk element (Hottingerkaart 1783).
Onder het beheer van de familie Roessingh Udink van 1829 tot 1915 werd de bebouwing van het voorterrein tussen circa 1853 en 1861 gesloopt en de noordelijke gracht in 1868 gedempt. Door de aanleg van een groot gazon en een rechte oprijlaan (Kasteellaan), die de oude slingerende allee verving en iets scheef op de middenas van het huis is geprojecteerd, werd een wijds monumentaal aanzicht van het huis gecreëerd. Daarnaast werd het sterrenbos, ten westen van het huis, omgevormd tot een wildbaan.
In de negentiende en twintigste eeuw werd het huis diverse malen verbouwd en uitgebreid, waarbij de fase onder het beheer van Willem Frederik Jan Laan (1918-1966) het meest van belang is. In 1923 kwam de huidige voorgevel tot stand naar ontwerp van Andries de Maaker. Deze architect werd door de eigenaar Laan voor verschillende bouwprojecten ingeschakeld, waaronder de poortwoningen, het badhuis en drie boerderijen. Het park werd verfraaid met tuinsieraden; tuinarchitect Leonard Springer werd aangetrokken voor bosbouwkundige adviezen om het landgoed als parklandschap te beheren (een lijst met soorten bomen voor de bosrand is nog aanwezig).
Sinds 1953 is de buitenplaats Singraven in eigendom van de Stichting Edwina van Heek.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS SINGRAVEN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege de cultuur-historische geschiedenis van de ontwikkeling van havezate tot buitenplaats;
- vanwege het op een 15de-eeuwse bouwplaats opgetrokken hoofdgebouw uit het midden van de 17de eeuw met een toren uit 1661 gebouwd in classicistische stijl en een voorgevel uit 1923 in neoclassicistische stijl;
- voor het oeuvre van architect Andries de Maaker;
- vanwege de aanleg in landschapsstijl, waarbij de 19de-eeuwse oprijlaan als neoformeel element de hoofdas vormt;
- vanwege de visuele en historische relatie tussen de buitenplaats en de rivier de Dinkel;
- vanwege het complex van de bouwkundige onderdelen en de tuin- en parkaanleg.
