N.V. Maatschappij Helenaveen, Helenaveen

Inleiding

De voormalige TABAKSSCHUUR, gelegen parallel aan de Geldersestraat, dateert uit omstreeks 1870. Het gebouw verkeert grotendeels in oorspronkelijke staat. Omstreeks 1880, na het verdwijnen van de tabaksteelt, werd de schuur omgebouwd tot twee boerderijen, en legde men zich toe op de tuinbouw en fruitteelt.

Nog vóór de Tweede Wereldoorlog werd de indeling van de langsgevels op enkele plaatsen gewijzigd. Omstreeks 1960 zijn ter plaatse van de woonhuizen enkele vensters vergroot.

Omschrijving

Het zeer langgerekte gebouw is op korte afstand van de straat gelegen. Het is eenlaags en wordt gedekt door een fors zadeldak, gedekt met oud-Hollandse pannen. Het gebouw is opgetrokken in handvorm baksteen. De muren zijn met smeedijzeren ankers verbonden met het zeer grote gebint, dat nagenoeg geheel uit ijzer is samengesteld. Enkele latere reparaties zijn ook in ijzer uitgevoerd. De kap bestaat uit een hangschoorwerk, dat deels rust op het muurwerk, deels op een rij, in de lengte-as van het gebouw geplaatste liggers. In de topgevels van de eindgevels van de voormalige tabaksschuur zijn nog de oorspronkelijke rondboognissen met windgaten te zien. Deze zijn echter aan de oostelijke zijde dichtgezet, terwijl die aan de westelijke zijde in 1998 van nieuwe vensters zijn voorzien. In de globaal symmetrisch ingedeelde kopgevels treft men oud Hollandse klapraampjes aan, die dateren van vóór de verbouwing tot boerderij.

Met name aan de westelijke zijde is deze gevel nog redelijk in tact. Omstreeks 1880 zijn twee woonhuizen ingebouwd, terwijl het middendeel van de schuur door de plaatsing van een muur werd opgesplitst tot twee bedrijfsruimten. Op de kapverdieping werden tegen de eindgevels kleine slaapkamers gerealiseerd. Na 1960 zijn, met name in de westelijke gevel en in het oostelijk deel van de zuidelijke gevel, verschillende vensters uitgebroken.

Tevens zijn omstreeks 1967 de rond 1900 ingebouwde kelders met opkamers geamoveerd. Het bedrijfsdeel heeft ook op de begane grond nog grotendeels de oude indeling. De in 1967 nog aanwezige paarden- en varkensstallen zijn echter verdwenen.

Waardering

De voormalige tabaksschuur is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de tabaksnijverheid in de Peel en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de tabaksschuur. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de stijl en de ornamentiek en als voorbeeld van de toegepaste combinatie van bouwelementen. Het heeft ensemblewaarden in samenhang met de te beschermen nederzetting Helenaveen. Het is tevens van belang vanwege de gaafheid van het exterieur. Het is zeldzaam wegens opzet en constructie.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
517755
Complexnaam
Tabaksschuur complex
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Aan de zuidelijke zijde van de Geldersestraat staat, parallel aan de weg, een voormalige TABAKSSCHUUR (1) van de N.V. Maatschappij Helenaveen, gebouwd omstreeks 1870. De droogschuur is gebouwd in verband met de pogingen van de Maatschappij op de verveende gronden een monocultuur van tabak te ontwikkelen.

Omstreeks 1880, nadat het experiment was mislukt, is het gebouw gesplitst in twee boerderijen. In de oostelijke en zuidelijke kop van het gebouw werden daartoe woonhuizen ingebouwd. Tevens werd bij elke boerderij een BAKHUIS (2) gerealiseerd, dat bij Geldersestraat 10 nog aanwezig is. In de langsgevels van de voormalige tabaksschuur zijn tussen 1880 en 1940 enkele inrijpoorten en deuren ten behoeve van de agrarische exploitatie aangebracht.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de tabaksnijverheid in de Peel en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de tabaksschuur, waarvan in Nederland slechts op een beperkt aantal plaatsen sprake was. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de stijl en de ornamentiek en als voorbeeld van de toegepaste combinatie van bouwelementen. Het heeft ensemblewaarden in samenhang met de nederzetting Helenaveen. Het is tevens van belang vanwege de gaafheid van het exterieur. Het is zeldzaam wegens opzet en constructie.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Droogschuur Boerderijen, molens en bedrijven Industrie oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Geldersestraat 10 5759 PS Helenaveen Ja
Geldersestraat 12 5759 PS Helenaveen
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
H 9075 Deurne
H 9638 Deurne
Ambachten
Name Beroep Notitie
Maatschappij Helenaveen ; Noord-Brabant aannemer / uitvoerder
Naar boven