Alle monumenten springlevend! Het Restauratiefonds heeft voor elk monument een passende financiering. Bezoek Restauratiefonds.nl
Herbestemming.nu helpt initiatiefnemers van herbestemmingen met kennis, praktijkvoorbeelden en een netwerk van specialisten. Bezoek Herbestemming.nl

Militair Hospitaal, Amersfoort

Rijksmonument
Monumentnummer:
517666
Militair Hospitaal
Amersfoort
Afbeeldingen toevoegen

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Omschrijving

Tot het complex van het voormalig Militair Hospitaal of infirmerie behoort BARAK nummer 5, oorspronkelijk bestemd voor de behandeling van besmettelijke ziekten. Vandaar dat dit gebouw geheel achter op het terrein werd geplaatst.

De barak werd symmetrisch gesitueerd op de lijn die vanaf de poort aan de Hogeweg het hoofdgebouw symmetrisch opdeelt. Na de verbreding van de Hogeweg werd aan de achterzijde van het terrein een nieuwe entree gemaakt. Hierdoor is de barak tot entreegebouw geworden.

De in eclectische stijl vormgegeven barak heeft een in hoofdzaak rechthoekige plattegrond, waarbij de lange zijde evenwijdig is gepositioneerd aan de lange zijde van het hoofdgebouw. Hoekrisalieten bevinden zich aan deze lange zijden. Het gebouw heeft één bouwlaag, dat voorzien is van een samengesteld zadeldak, gedekt met tuile du Nord pannen. De bakstenen gevels zijn horizontaal geleed door bepleisterde stroken in de vorm van een grijze plint, een doorlopende cordonlijst ter hoogte van de onderdorpels en een band ter hoogte van de bovenlichten van de vensters, die de getoogde vorm van deze bovenlichten volgt. Een lijst met bakstenen consoles is aangebracht onder de overstekende goot. De topgevels zijn voorzien van een overstek en witte boeien.

De draaivensters in de voor- en achtergevel zijn identiek aan elkaar en hebben een enkele horizontale roede.

De hoekrisalieten zijn voorzien van hoekpilasters, waarbij de kapiteel gevormd wordt door een cordonlijst. De flauwe helling van de topgevel suggereert een fronton, waarbij het tympaan gedecoreerd is met een bepleisterd en geprofileerd medaillon, dat geflankeerd wordt door eveneens bepleisterde en geprofileerde driehoekige velden.

De symmetrische voorgevel (zuidzijde), die gericht is op het hoofdgebouw, is opgebouwd uit een breed middendeel, bestaande uit drie venstertraveeën, en twee hoekrisalieten, die ieder bestaan uit twee venstertraveeën. De hoekrisalieten zijn voorzien van een topgevel.

De symmetrische achtergevel is identiek aan de voorgevel.

De symmetrische linkerzijgevel is drie traveeën breed en voorzien van een lijstgevel. In de middentravee is een dubbele geprofileerde deur aangebracht, met segmentboogvormig bovenlicht. Drie bakstenen treden overbruggen het hoogteverschil tussen deur en omgeving. De flankerende traveeën bezitten blindvensters.

De symmetrische rechterzijgevel is identiek aan de linkerzijgevel.

Het interieur is wat indeling betreft nauwelijks gewijzigd. Wel zijn verschillende ruimten, zoals de toiletten, op details gewijzigd. De grote zaal is onderverdeeld in kleinere ruimten.

Waardering

Barak nummer 5, behorend tot het complex van het voormalig Militair Hospitaal, is van algemeen belang vanwege zijn architectuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een barak uitgevoerd in een eclectische bouwstijl. Tevens is het gebouw van cultuurhistorische waarde binnen de Nederlandse krijgskunde en als voorbeeld van de militaire geschiedenis van Amersfoort. Daarnaast is de barak van ensemblewaarde in relatie tot het hoofdgebouw van het complex.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:
517666
Artikel ZKP:
rijksmonument
Provincie:
Utrecht
Gemeente:
Amersfoort
Plaats:
Amersfoort
Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:
Militair Hospitaal
Complexnummer:
517664
Complex beschrijving:

Inleiding

In 1877 werd naar ontwerp van eerst aanwezend ingenieur luitenant Colonel Commandant Klijnsma een `garnizoensinfirmerie' aan de Hogeweg gebouwd. Vanaf 1880 werd de naam van de infirmerie gewijzigd in Militair Hospitaal. Na de sloop van verschillende militaire complexen in Amersfoort is dit voormalig Militair Hospitaal het oudste overblijfsel binnen de belangrijke militaire ontwikkeling van Amersfoort. Het COMPLEX, bestaande uit een INFIRMERIE met BARAKKEN is gesitueerd op een rechthoekig terrein, dat met de smalle zijden grenst aan de Hogeweg en het Zeevaarderspad. rondom het terrein werd een gracht gegraven. De toegang tot het terrein bevond zich aan de Hogeweg. Hier werd een poort opgericht, bestaande uit bakstenen pijlers en een ijzeren hekwerk. Een hierbij behorende portierswoning is in 1986 gesloopt. Bij de herprofilereringswerkzaamheden aan de Hogeweg is de gracht gedeeltelijk gedempt en is de hoofdingang naar de achterzijde verplaatst.

In de eclectische bouwstijl zijn invloeden uit het classicisme, het Romaans en de renaissance aanwijsbaar.

Vanaf 1966 heeft de Landmacht andere activiteiten op het terrein ondergebracht.

Het complex bestaat uit de volgende onderdelen:

1. hoofdgebouw met zes barakken

2. barak voor de behandeling van besmettelijke ziekten

Omschrijving

In 1877 werden een hoofdgebouw en vijf barakken op het terrein neergezet. Vier van deze barakken kunnen vanuit het hoofdgebouw middels gangen worden bereikt. De vijfde barak werd bestemd voor besmettelijk zieken en is vrijstaand op het terrein achter het hoofdgebouw gelegen. Deze onderdelen kennen een symmetrische opzet. Een lijken- en rookhuis werd in de noordoosthoek van het terrein geplaatst.

Reeds in 1894 werden een portiersloge en twee barakken toegevoegd. Deze barakken werden links en rechts aan de voorzijde van het hoofdgebouw gesitueerd en middels gangen hieraan verbonden. Van latere datum, circa 1915, zijn twee grotere barakken, die vrijstaand tussen het hoofdgebouw en de 'vijfde' barak werden geplaatst. Ook werd het hoofdgebouw uitgebreid met enkele kleine toevoegingen aan vleugels en gangen. Het lijken- en rookhuis werd reeds eerder afgebroken. Op deze plaats is een ketelhuis verrezen.

Het interieur van de gebouwen werd door de jaren heen aanzienlijk gewijzigd om als ziekenhuis en later als kantoor te kunnen voldoen aan de eisen van de tijd. De oorspronkelijke indeling van de ruimten is echter nog goed herkenbaar.

Waardering

Het voormalig Militair Hospitaal is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf en zeldzaam voorbeeld van een infirmerie en is van cultuurhistorische waarde als overblijfsel van een belangrijke ontwikkeling in de Nederlandse krijgskunde. Het complex heeft tevens grote ensemblewaarde. Van stedenbouwkundige waarde als voorbeeld van een kenmerkende funktionele inrichting van de besloten ruimte van een kazerneterrein.

Bron: Rijksmonumentenregister
Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Infirmerie (B) Verdedigingswerken en militaire gebouwen Militair verblijfsgebouw oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Hogeweg 70 – 3814 CG Amersfoort Kruiskamp – Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
– G 3447 – Amersfoort
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1877 1877 – vervaardiging
Bouwstijlen
Stijl Substijl Zuiverheid Notitie
Neo-Classicisme – invloeden –
Eclecticisme – stijlzuiver –
Ambachten
Name Beroep Notitie
Klijnsma Eerst aanw ing lt Cl Cm ; Stad Amersfoort ingenieur –
Ministerie van Defensie (Oorlog) ; Stad Amersfoort opdrachtgever –
Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn Militair Hospitaal

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.
Voeg een verhaal toe over dit monument

Andere monumenten in de buurt