Seerp van Galemawei 15, Mantgum

Monumenttype:: Rijksmonument
Monumentnummer:: 516348
Monumentnaam:: Seerp van Galemawei 15
Plaats:: Mantgum

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Voeg uw verhaal toe

Beschrijving

Omschrijving

De rentenierswoning heeft globaal een vierkante plattegrond en wordt gedekt door een afgeknot schilddak met zwart geglazuurde platte Friese pannen met op de vier hoeken achthoekige schoorstenen met borden en puntig piron. Het gebouw is uit bruine baksteen opgetrokken; de voorgevel heeft een plint van gefrijnde natuursteen, de achter- en zijgevels hebben een gemetselde plint. Onderlangs de dakrand loopt een geprofileerde kroonlijst met florale decoraties. De voorgevel wordt aan weerszijden begrensd door ondiepe pilasters met spiegelvlakken. De twee T-vensters aan weerszijden van het middenrisaliet staan op een doorlopende stenen waterlijst. Zij zijn lichtgebogen en voorzien van geornamenteerde stucomlijsting met palmet. De schuin geplaatste pilasters met spiegelvlakken van het gemetselde middenrisaliet lopen door tot de geprofileerde tympaanachtige afsluiting ervan. Een natuurstenen bordes van tweemaal twee treden met natuurstenen platen aan de voorzijde en gietijzeren leuning leidt naar de brede houten voordeur met gietijzeren roosters die zich in een diepe portiek bevindt. De vloer van de portiek is betegeld; de zijmuren zijn met twee spiegelvlakken versierd. De leuning van het bordes bestaat uit spijlen met lansvormige afsluiting; de voordeur heeft dubbele zijlichten en een bovenlicht. Boven de hoofdingang is een balkon met gietijzeren balustrade; het rust op consoles en is voorzien van een geprofileerde lijst. De dubbele balkondeuren hebben zijlichten. In de rechter zijgevel zitten drie T-vensters met gebogen strekken. De twee langere steunen op een natuurstenen cordonlijst. Onder het kleinere venster zit het raam van de provisiekelder. Aan achterzijde is een houten hok met afdak en sierlijst aangebouwd. In het dakschild zitten drie nieuwe dakvensters. In de linker zijgevel zitten drie T-vensters met gebogen strekken, in het dakschild een nieuwe dakkapel. In de achtergevel is rechts een nieuw raam ingebracht. Links is een houten, deels met platen overdekte veranda aangebouwd. Het rechter gedeelte van de veranda, vóór de deur die toegang geeft tot de gang, is origineel. Het -grotere- linker gedeelte is van recenter datum. Twee dubbele houten tuindeuren geven toegang, vanaf de kamer, tot de veranda. Een houten aanbouw verbindt de achterzijde met een lange houten schuur. Het INTERIEUR is qua indeling nog grotendeels origineel. De gang verdeelt het huis in twee gelijke delen. In de gang ligt een marmeren tegelvloer. Een gepleisterde boog vormt de scheiding tussen voor en achter. Links van de gang bevindt zich een voorkamer waarin onder meer: de oude vensterluiken met sjabloneerwerk, een schoorsteenmantel van zwart marmer, een vloer van brede houten planken, originele paneeldeuren. Rechts van de gang een kamer met originele vensterbanken en luiken, en kasten met originele deuren met profielen.

Bron: Rijksmonumentenregister

Specificaties

Monumentnummer:: 516348
Artikel ZKP:: rijksmonument
Provincie:: Friesland
Gemeente:: Leeuwarden
Plaats:: Mantgum

Bron: Rijksmonumentenregister

Complex eigenschappen

Complexnaam:: woonhuis met tuin e.a.
Complexnummer:: 527985
Complex beschrijving:: Omschrijving

WOONHUIS (RENTENIERSWONING) MET BIJBEHORENDE 'ENGELSE' TUIN, PRIEEL, SCHUUR , SINGEL EN BAKSTENEN DAM. Het geheel is gelegen binnen de zuidwestelijke grenslijn van het beschermde dorpsgezicht van het terpdorp Mantgum, ten zuiden van de doorgaande weg. Het huis ligt teruggerooid ten opzichte van de Seerp van Galemawei, aan de voorzijde van een grote, globaal rechthoekige door een singel omgeven kavel, die zich in zuidoostelijke richting tot aan de achterzijde van een tweetal panden aan de His van Botnialeane strekt. De woning is in 1882 gebouwd in eclectische stijl in opdracht van burgemeester Kornelis Velstra. In hetzelfde jaar is ook de voortuin met slingerend padenbeloop (Engelse tuin) aangelegd. Aan de oostzijde staat, iets verhoogd, een houten prieel uit de jaren dertig. Het vervangt een in 1947 afgebroken oudere voorganger vervangt. Hoewel van elders afkomstig, is het huidige prieel van belang als kenmerkend onderdeel van de besloten romantische tuinaanleg. Zuidoostelijk van het huis staat een schuur met paardenstal. Deze is wegens de vroegere functie (stalling paard en koetsje) van belang voor het ensemble. De Seerp van Galemawei vormt het westelijke deel van de doorgaande weg die van oudsher centraal door het terpdorp loopt: Dit deel van de Galemawei valt binnen het beschermde dorpsgezicht. Aan deze weg zijn vanaf 1840 statige huizen op ruime kavels voor rijke burgers en rentenierende boeren gebouwd, een uitzondering op dit type bouwwerk is echter de voormalige boerderij op nr. 11. Visueel, typologisch en stilistisch behoort de rentenierswoning Seerp van Galemawei 15 bij de overige bouwwerken die in dezelfde tijd zijn gerealiseerd (Seerp van Galemawei nr. 11, 13, 2, 4, 6 en 8) en die zowel stilistisch, typologisch als functioneel een eenheid vormen.

Hoewel de genoemde woningen wat betreft exterieur als interieur op onderdelen niet meer geheel gaaf zijn, zijn de voorgevels en een aantal zij- en achtergevels in grote mate nog origineel. Visueel en structureel zijn de woningen - samen met het straatprofiel, de bomen en de hekken - en dit geldt in het bijzonder voor de rentenierswoning in kwestie - bepalend voor het aanzicht van Mantgum. Zij getuigen van de grote cultuurhistorische waarde van zowel dit deel van het beschermde gezicht van Mantgum als van het hele dorp. Verdere verstoringen aan deze woningen zouden het aanzicht van de straat en daarmee van het beschermde gezicht ingrijpend aantasten. Dit gegeven, gepaard aan de grote cultuurhistorische waarde van de dorpsstructuur in samenhang met de historisch waardevolle bebouwing, rechtvaardigt de bescherming van rijkswege van zowel dit woonhuis (met tuinaanleg, prieel, schuur, singel en dam), als de rentenierswoningen met de nrs 4, 8, 11 en 13.

Waardering

De rentenierswoning aan de Seerp van Galemawei 15 met bijbehorende terreininrichting ('Engelse' tuin, prieel, schuur, singel en bakstenen dam), gebouwd en aangelegd in 1882, is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch alsmede stedenbouwkundig belang: - als bijzondere uitdrukking van een sociaal-culturele ontwikkeling; - vanwege het evenwichtige en kwalitatief hoogwaardig oorspronkelijk ontwerp; - vanwege de ornamentiek en het materiaalgebruik; - vanwege de aanwezigheid van een 'Engelse' tuin met prieel; - vanwege de kwaliteit van hoofdgebouw met kenmerkende bijgebouwen die zijn gesitueerd binnen een hoogwaardige groene omgeving; - als essentieel onderdeel van een groter geheel binnen het beschermd dorpsgezicht, dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van nationaal belang is; - vanwege de situering binnen het beschermde dorpsgezicht, verbonden met de ontwikkeling en uitbreiding van de streek en het dorp; - voor het aanzien van de streek en het gehele dorp; - vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met de ontwikkeling van de structuur van het dorp; - vanwege de in grote mate aanwezige architectonische gaafheid van het exterieur, in relatie tot de visuele en structurele gaafheid van de bijbehorende terreinaanleg, de bijgebouwen en het beschermde dorpsgezicht.

Bron: Rijksmonumentenregister

Voeg uw verhaal toe

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Woonhuis	Woningen en woningbouwcomplexen	Woonhuis(K)	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Seerp van Galemawei	15	–	9022 AB	Mantgum	–	–	Ja

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	G	925	–	Jorwerd

Bouwperioden
Start	Eind	Notitie	Beschrijving
1868	1872	–	vervaardiging

Types
Hoofdcategorie	Subcategorie	Beschrijving	Notitie
Woningen en woningbouwcomplexen	Woonhuis(K)	–	Rentenierswoning

Bouwstijlen
Stijl	Substijl	Zuiverheid	Notitie
Neo-Classicisme	–	invloeden	–

Bron: Rijksmonumentenregister

Tijdlijn Seerp van Galemawei 15

Voeg een verhaal over dit monument toe aan de tijdlijn

Weet u meer over dit bijzondere monument of heeft u een herinnering over dit monument? Vul de tijdlijn aan. Deel uw verhaal en houd dit monument springlevend.

Voeg een verhaal toe over dit monument