Omschrijving van het complex

De in oorsprong middeleeuwse aanleg/structuur (in latere eeuwen uitgebreid en verfraaid) van het borgterrein Ewsum is in zeer goede staat bewaard gebleven; het ligt ten noordoosten van het dorp Middelstum en ongeveer 150 meter ten oosten van het Boterdiep. Het borgterrein (de borg zelf is in 1863 afgebroken) heeft een min of meer vierkante plattegrond en bestaat uit een dubbele omgrachting met oude lindensingels; ook de oprijlaan heeft een fraaie beplanting met oude linden; in het verlengde van de laan liggen de twee dammen over de grachten; op het centrale eiland staat nog de uit 1472 daterende geschutstoren; op het terrein tussen de grachten staat het oostelijke bouwhuis (schathuis) met de daaraan vastgebouwde grote schuur van 1932; het linker bouwhuis is in 1862 afgebroken. Het complex ligt zeer markant in het open agrarische gebied van het Groningse Hogeland; het complex wordt begrensd door de sloten die langs de buitenzijde van de singels en oprijlaan lopen.

De HISTORISCHE BUITENPLAATS EWSUM omvat de volgende onderdelen: GESCHUTSTOREN (1), PARKAANLEG (2), SCHATHUIS (3), SCHUUR (4) en HEKPALEN (5). Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Waardering van het complex:

De historische buitenplaats is van algemeen belang

- vanwege de ouderdom;

- vanwege het feit dat de symmetrische, in oorsprong middeleeuwse structuur van het borgterrein zo gaaf bewaard gebleven is;

- vanwege de grote landschappelijk-visuele waarde van het markante silhouet van de enigszins scheefgewaaide oude linden in de singels en oprijlaan;

- vanwege de oude geschutstoren uit 1472;

- vanwege de bijzondere schuur in de stijl van de Amsterdamse School uit 1932.