Omschrijving complexonderdeel 1

Aan de Kerklaan gelegen Rooms-katholieke, basilicale KRUISKERK onder een samengestelde kap, met kooromgang en toren. Het schip, onder zadeldak, telt tussen toren en viering vijf traveëen, die van elkaar worden gescheiden door steunberen en lisenen. De transepten, onder schilddak met gelijke nokhoogte, tellen twee traveëen. Het koor telt twee traveëen en heeft een vijfzijdige sluiting. Op de kruising staat een houten dakruiter. Tegen de toren en het zijschip is aan de zuidzijde een aanbouw onder schilddak gezet, die de leringkamer herbergt. De aanbouw aan de noordzijde, in de oksel van de toren en het linker zijschip, herbergt de doopkapel. In de oksel tussen de kooromgang en het transept is aan de noordzijde de Jozefkapel gezet en aan de zuidzijde de Mariakapel. Tegen de zuidoostzijde is op rechthoekige plattegrond de sacristie aangebouwd, die één bouwlaag telt, onder schilddak, en die is uitgevoerd met steunberen en spitsboogvensters. De kerk is uitgevoerd met spitsboogvensters met bakstenen traceringen en gebrandschilderde glas-in-loodramen. De daken zijn met leien gedekt en voorzien van dakkapellen met spitsdaken. Tegen de noordgevel van het schip is een portaal gezet met twee toegangsdeuren. Aan de noordoostzijde is tegen de kerk een aanbouw gezet die de doorgang vormt naar de pastorie.

De aan de westzijde tegen het schip gebouwde toren telt vier, zich verjongende geledingen, eindigend met een balustrade met wijzerplaten en is voorzien van een zeskantige spits. Tegen de noordzijde is een traptoren gezet die reikt tot de derde geleding. De toren is voorts geleed door steunberen met spaarvelden, terwijl de gevelvlakken voorzien zijn van spitsboogvormige spaarvelden met traceringen. De eerste geleding bevat de entree en daarboven een groot venster. In de derde geleding zijn galmgaten aangebracht. Op de zeshoekige spits staat een kruis.

Het interieur is wit bepleisterd en uitgevoerd met ronde pilaren, colonnetten, scheibogen en kruisgewelven. De opstelling is traditioneel, met betegelde vloeren en houten banken. Tegen de zuidwestpilaar van de viering is de gestoken houten preekstoel gezet. In het hoogkoor bevindt zich het hoofdaltaar, aan de rechterzijde ligt de Lourdesgrot en links is het Jozefaltaar. In het noordertransept is een balustrade met het orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, uit 1827, gebouwd door Wander Beekes. Kas met houtsnijwerk in Lodewijk XVI-vormen. Tegen de westgevel is een schildering gemaakt van de Calvarieberg. Aan de noordwestzijde bevindt zich de doopkapel met doopvont en smeedijzeren hek. Tegen de wanden van de zijbeuken zijn geschilderde kruiswegstaties gezet, waartussen panelen met heiligen zijn geplaatst.

Waardering complexonderdeel 1

De kerk is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een kerk van A. Tepe, met bijbehorende interieurstukken van F.W. en O. Mengelberg, vanwege de cultuurhistorische waarde door de bouwkundige uitingen van de Mariaverering en door de relatie met de ontwikkeling van het dorp Vinkeveen en van situationele waarde als markeringspunt van en in Vinkeveen en in relatie tot de nabije plassen.