Rochussenstraat 230-734 GEB gebouw

Inleiding:

Tussen 1927 en 1931 gebouwd geheel vrijstaand KANTOORGEBOUW voor het Gemeentelijk Elektriciteitsbedrijf naar Nieuw Zakelijk ontwerp van architect Gemeentewerken J. Poot, onder supervisie van de gemeentelijke architecten ir. W.G. Witteveen en ir. A.J. van der Steur.

Het torenvormige 65 meter hoge GEB-gebouw was lange tijd het hoogste gebouw van Nederland. Voor de berekening van het betonskelet werd de raadgevend ingenieur A.E. van Genderen Stort uit Den Haag aangesteld. Het gebouw is gefundeerd op, speciaal door ir. J.J.P. Sprenger ontworpen, betonpalen, welke later ook elders veelvuldig zijn toegepast.

Het GEB-gebouw is gesitueerd aan de tweesprong van de Rochussenstraat en de Claes de Vrieselaan en vormt een monumentaal sluitstuk binnen het 'Uitbreidingsplan Dijkzigt' van W.G. Witteveen uit 1926.

N.B. De opbouw op het dak dateert uit de Tweede Wereldoorlog en fungeerde als uitkijkpost voor de Duitse bezetter. De toren heeft een daklijst aangezien de wens bestond de toren in een later stadium met een aantal verdiepingen uit te breiden.

Het gebouw is in 1993 verbouwd tot een woongebouw voor jongeren met 231 wooneenheden.

Omschrijving:

Kantoorgebouw, grotendeels bekleed met gele ruwe Friese baksteen, bestaande uit een toren van 15 bouwlagen met aan de voet van het gebouw vier lagere bouwvolumes, die ten opzichte van elkaar verspringen en in hoogte verschillen en alle zijn voorzien van een plat dak: een rechthoekig bouwblok van vijf bouwlagen (in oorsprong met dakterras bij de voormalige koffiekamer) langs de Rochussenstraat aan de oostzijde afgesloten door een terugliggend halfrond paviljoen van twee bouwlagen; aan de westzijde een drie bouwlagen tellend verder teruggerooid rechthoekig bouwblok; aan de zuidzijde een vierkant bouwblok van twee bouwlagen. Daarnaast zijn er nog twee uitbouwen van één bouwlaag, een rechthoekige uitbouw aan de achterzijde van de lange zijgevel en een halfronde glazen toonzaal links naast de hoofdingang in het torendeel aan de Rochussenstraat. Het gevelbeeld van het gebouw wordt gekenmerkt door een consequent doorgevoerde ordening van penanten, lisenen, borstweringen en in de laagbouwvolumes strookvensters. De vensters waren in oorsprong voorzien van betonnen onder- en bovendorpels, oorspronkelijk gevat in stalen profielen met verticale roedenverdeling. De toren is verticaal geleed. De betonnen skeletpijlers zijn bekleed met baksteen terwijl de borstweringen tussen de verdiepingen bestaan uit iets terugliggende in lichte kleuren geschilderde betonelementen.

In het midden van de westzijde bevindt zich een beeldbepalende glazen liftschacht met drie liften. Aan de oostgevel van het gebouw, tot aan de laagbouw, een stalen noodtrappenhuis, dat oorsponkelijk open was maar inmiddels met een metalen rooster is gedicht.

De gevels van de laagbouw zijn horizontaal geleed. Hier zijn de borstweringen bekleed met baksteen terwijl de skeletpijlers iets terugliggen en zichtbaar zijn achter de doorlopende vensterstroken, hier nog de originele staalvensters met verticale roedenverdeling.

De pijlers van het skelet zijn niet in een raster maar paarsgewijs in de lengteas van het gebouw geplaatst, waardoor aan weerszijden grote ruimtes ontstaan, die vrij kon worden ingedeeld terwijl het deel tussen de pijlers gemakkelijk als centrale gang kon worden gebruikt. In de hoogbouw bevonden zich voornamelijk de kantoor-, teken-, en directieruimten. In de laagbouw waren naast kantoorruimten ook dienst- en magazijnruimten en openbare vertrekken ondergebracht, doch dit is thans gewijzigd. In het gebouw zijn de originele trappen en liften nog aanwezig. In de kern van de toren bevindt zich een zorgvuldig vormgegeven ijzeren wenteltrap met tegellambrizeringen.

Waardering:

Voormalig GEB-kantoorgebouw van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde alsook van belang uit stedebouwkundig oogpunt en bouwtechnische innovatieve waarde. Tevens van situationele waarde wegens de markante situering bij de kruising van de Claes de Vrieselaan en de Rochussenstraat, als sluitstuk van het stedenbouwkundig plan Dijkzigt.