Rijksstraatweg 290, Haren Gn

Omschrijving

ZONNEWIJZER vervaardigd in 1919, bestaande uit een obelisk van zandsteen op een zandstenen pedestal. De obelisk wordt bovenaan doorsneden door een korte "dwarsbalk" van zandsteen waaromheen een zandstenen krans is gehangen (omkranst kruis). Schuin tussen de krans en de obelisk is een lange Hermesstaf van gegoten ijzer geplaatst die tot de grond reikt. De staf heeft twee vleugels en twee slangen, en wordt bekroond door een granaatappel (verwijzing naar Persephone). De zonnewijzer staat op een rond gazon waarop palmstruikjes geschoren in de vorm van cijfers, volgens de zonnetijd.

Waardering

Zonnewijzer uit 1919 van algemeen belang vanwege cultuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een grote zonnewijzer uit 1919

- vanwege de mengeling van symboliek van de dood na het kruis met de mythologische voorstelling van de onderwereld

- vanwege de aanleg rondom, met struikjes geschoren in de vorm van cijfers volgens de zonnetijd

- vanwege de functionele en ruimtelijk-visuele relatie met de begraafplaats

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
513807
Complexnaam
De Eshof
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Complex, bestaande uit een algemene BEGRAAFPLAATS, waarvan het oudste deel is aangelegd in 1885 door de Nederlands hervormde gemeente. Op dit gedeelte staan een BAARHUISJE en een TOEGANGSHEK uit omstreeks dezelfde tijd. In 1918 werd een aangrenzend stuk terrein aangekocht voor uitbreiding van de begraafplaats, dat werd voorzien van een identiek TOEGANGSHEK als dat van de oude begraafplaats. Het plan van uitvoering werd gemaakt door tuinarchitect Jan Vroom jr. uit Glimmen. Vroom ontwierp het nieuwe deel in een decoratieve tuinstijl. De entree van dit nieuwe deel wordt gevormd door een POORTGEBOUW met dienstwoning en aula, en een vrijstaande BERGPLAATS voor brandweermateriaal (nu schuurtje bij dienstwoning). Het poortgebouw werd ontworpen door de architecten J. Kuiler en L. Drewes in een aan de Engelse Landhuisstijl verwante bouwtrant. Ter afronding werd in 1919 centraal op het terrein een ZONNEWIJZER geplaatst, waarvan de Hermesstaf werd geleverd door de Koninklijke Fabriek F.W. Braat uit Delft. In 1944 ontwierp bureau gemeentewerken opnieuw een uitbreidingsplan voor de begraafplaats, waarvan de ingang aan de Nieuwlandsweg was geprojecteerd. De uitvoering en invulling van dit deel heeft plaatsgevonden vanaf 1948 en valt derhalve voorlopig buiten de bescherming.

Sinds de aanleg van het complex is er een aantal onderdelen gewijzigd. In 1927 is rond het gazon met de zonnewijzer een klinkerbestrating gelegd, aansluitend op het bestrate deel van de dienstwoning. In 1955 is het aulagedeelte van het poortgebouw uitgebreid en kreeg nog weer later een extra entreepartij aan de zuidoostzijde. De dienstwoning werd in 1957, 1961 en 1964 verbouwd van binnen, waarbij de indeling werd gewijzigd. In 1964 werd bij de woning een garagebox geplaatst, die buiten de bescherming valt.

Het begraafplaatscomplex is gelegen ten noordoosten van de Rijksstraatweg en grenst met achterzijde aan de Nieuwlandsweg. Het poortgebouw vormt aan de Rijksstraatweg de hoofdentree naar het terrein.

Waardering

Complex bestaande uit een in drie perioden aangelegde begraafplaats met poortgebouw, baarhuisje, twee toegangshekken en een zonnewijzer, van algemeen belang vanwege cultuur- en tuinarchitectuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een grotendeels planmatig aangelegde begraafplaats met bijgebouwen uit verschillende perioden

- vanwege de kwaliteit van het ontwerp

- vanwege de redelijke mate van gaafheid van de verschillende onderdelen van het complex

- vanwege de karakteristieke ligging aan de als beschermd gebied aangewezen Rijksstraatweg

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Zonnewijzer Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Rijksstraatweg 290 9752 CM Haren Gn BY Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
K 10167 Haren
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1919 1919 vervaardiging
Naar boven