Inleiding

In de as van de oprijlaan aan rond voorplein gelegen HOOFDGEBOUW dat in de structuur van het hoofdvolume nog delen van het oude buitenhuis Spaarnhout bevat. Met name in de achtergevel is door ommanteling van het oude muurwerk deze structuur duidelijk herkenbaar gebleven. Het huidige hoofdgebouw kwam tot stand na uitbreiding van dit hoofdvolume met twee vleugels waardoor het gebouw zich manifesteert als bouwwerk op vlinderplattegrond. In 1986 werd voor de open zuilengang een vestibule geplaatst.

Omschrijving

Op vlinderplattegrond gebouwd hoofdgebouw bestaande uit souterrain, begane grond, verdieping en kapverdieping. Het symmetrische gebouw is opgetrokken in rode baksteen afgewisseld met in sierbeton en natuursteen uitgevoerd lijstwerk op vloer-, dorpel-, balustrade- en lateihoogte. De samengestelde kap is bedekt met lei in Maasdekking. De goothoogte varieert. De voorzijde (west) bestaat uit een haaks op de oprijlaan gelegen hoofdvolume met aan weerszijde daarvan schuin naar voren stekende vleugels. De overgang van hoofdvolume naar vleugels wordt gevormd door kleine vijfhoekige paviljoens. Dergelijke paviljoens vormen ook de hoeken van de beide vleugels aan de pleinzijde. Het hoofdvolume wordt door acht muurdammen in zeven traveeën verdeeld. De middelste drie traveeën zijn hoger opgetrokken en geplaatst onder fronton. De verdieping is over de gehele breedte voorzien van een balkon dat rust op acht gecanneleerde zuilen. In de gemetselde borstwering van dit balkon is de geleding van acht muurdammen met tussenliggende traveeën voortgezet. In de zijvleugels verdelen twaalf muurdammen het muurwerk in elf traveeën. De middelste drie traveeën doorbreken de gootlijst en worden door een fronton afgesloten. Op de begane grond hebben de zijvleugels licht verhoogde terrassen over de totale gevelbreedte. Op de verdieping hebben de zijvleugels balkons over de zeven centrale vensterassen. Aan de achterzijde (oost) ligt het hoofdvolume dicht aan het Zuider Buiten Spaarne. Een gemetselde balustrade met afdekking in natuursteen vormt de afscheiding. De beide vleugels richten zich vanaf de rivier beschouwd schuin naar achteren (noordwest, zuidwest). Het hoofdvolume heeft aan de achterzijde een breedte van dertien vensterassen. Ter breedte van de middelste drie vensterassen is het muurwerk vijfhoekige uitgebouwd. Aan weerszijden daarvan zijn risalieten ter breedte van drie vensterassen. Deze risalieten worden geflankeerd door muurwerk ter breedte van een vensteras. De vleugels hebben een arcade op de begane grond en reeksen loggia's op de verdieping. In de openingen bevinden zich diagonaal geplaatste vensters op dusdanige wijze dat per twee openingen een V-vorm ontstaat. Arcade en loggia's bevinden zich tussen twee smalle risalerende partijen onder steekkappen. In deze partijen zijn trappenhuizen ondergebracht. De goothoogte van het gedeelte tussen deze trappenhuizen is lager dan die van het hoofdvolume. De vensters hebben zware houten kozijnen met roedenverdeling in de bovenramen. In de trappenhuizen bevinden zich verticale vensterreeksen met glas-in-lood. Centraal in de nok van het hoofdvolume staat een houten klokkenstoel Op de overgang van hoofdvolume naar vleugels staan schoorstenen.

Waardering

Het hoofdgebouw is van algemeen belang uit cultuurhistorisch en architectuurhistorisch oogpunt alsmede als functioneel en oorspronkelijk onderdeel van het verzorgingstehuis Spaar en Hout.