Inleiding

Voormalige PORTIERSWONING, behorende bij het complex van voormalig weeshuis, portierswoning en erfscheiding. Het voormalige protestantse weeshuis is aan de Grote Kerkstraat gesitueerd en opgenomen in het register van rijksmonumenten onder monumentnummer: 14318. De voormalige portierswoning met poort, gebouwd in de stijl van de Neo-Renaissance aan het einde van de 19de eeuw is gelegen direct aan het Jan van Nieuwenhuizenplein en van het voormalige weeshuis gescheiden.

N.B. In 1997 is een bouwvergunning afgegeven voor het maken van een aanbouw aan de achterzijde van de woning op de begane grond en dakkapellen in het dakvlak aan de linkerzijde. De houten deur in de topgevel boven de poort wordt vervangen door een venster.

Omschrijving

Voormalige portierswoning, gebouwd op rechthoekige plattegrond en bestaande uit een bouwlaag en een zolderverdieping onder zadeldak met de noklijn evenwijdig aan de weg en gedekt met rode Hollandse pannen, en met aan de straatkant (w) een poort onder steekkappen met de noklijn haaks op de weg.

De voorgevel (W) is opgetrokken in rode baksteen op een uitgemetselde plint en wordt horizontaal geleed door zandstenen speklagen. De gootlijst rust op gesneden consoles. Twee kruisvensters met terugliggende vijftien-ruits schuiframen en negen-ruits bovenlichten en hardstenen vensterbanken onder ruime rondboog met zandstenen sluit- en boogstenen, opgevuld met siermetselwerk in boogmotief, verlichten het woongedeelte. De poort aan de linkerzijde heeft een risalerende trapgevel met hardstenen platen op de treden. De poortingang wordt omgeven door een zandstenen omlijsting van een gebeeldhouwde rondboog op lisenen en een rondboogvormig fronton met open bovenzijde. Het fronton is opgevuld met een beeldhouwwerk van een mannen- en vrouwenfiguur die het wapen van Edam vasthouden. Een dubbel ijzeren spijlenhek sluit de ingang van de poort af. In de trapgevel bevindt zich een twaalf-ruitsvenster. Het risalerende topstuk steunt op een gebeeldhouwd kopje.

De linker zijgevel (N) is gepleisterd.

De rechter zijgevel (Z) is gepleisterd en bevat een links uit het midden geplaatst dubbel venster op de zolderverdieping.

De achtergevel (O) is gepleisterd.

De gevels in de poort zijn gepleisterd, het plafond is samengesteld uit houten balken en planken.

Waardering

De voormalige portierswoning is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een portierswoning met poort uit het einde van de 19de eeuw in Neo-Renaissance-stijl. Daarnaast heeft de voormalige portierswoning ensemblewaarde als onderdeel van het complex van weeshuis, portierswoning en erfscheiding, gelegen op een terrein tussen de Grote Kerkstraat en het Jan van Nieuwenhuizenplein in het beschermde stadsgezicht van Edam.